تفسیر موضوعی با هدف کشف دیدگاه های قرآن در مسائل مختلف اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و ... به مثابه روشی در فن تفسیر به شمار می آید و اصطلاح جدیدی است که در قرن اخیر و در پرتو نهضت رجوع به قرآن کریم به بار نشسته است. هر چند در پیشینه تاریخی آن، به شکل های دیگری مطرح بوده است. آیت الله جوادی آملی و آیت الله سبحانی از جمله مفسرانی هستند که در این افق جدید تفسیری، مجموعه های نفیسی تدوین نموده اند. نو...

در این مقاله شیوه تفسیر غایت گرا بررسی می شود. این شیوه که در تفسیر متون حقوقی از جمله قانون و قرارداد کاربرد دارد ریشه در حقوق کامن لا داشته و به همین دلیل برای بررسی موضوع، بیشتر به حقوق انگلستان رجوع شده است. بر مبنای این شیوه تفسیر، قاضی باید به دنبال کشف اهداف یا ارزش های موردنظر قانونگذار از تصویب مقرره مذکور باشد. این شیوه تفسیری، در مقابله با شیوه تفسیر لفظی شکل گرفت و نسبت به شیوه تفسی...

فهم دقیق قرآن مانند هر کلام دیگر نیازمند ضوابط و قواعدی است که پایه های اساسی استنباط و فهم آن به شمار می آید و بر هر مفسّری لازم است قبل از پرداختن به تفسیر، قواعد و ضوابطی در نظرگیرد و بر اساس آنها به تفسیر قرآن بپردازد تا تفسیری که می خواهد از آیات قران ارائه دهد تفسیر حقیقی باشد و به مفاد واقعی و استعمالی و مراد آیات خداوند دست پیدا کند قواعدتفسیر عبارت است از دستور العمل کلی مبتنی بر مبانی ...

تفسیر مقاتل بن سلیمان، یکی از اولین تفاسیر ترتیبی و مختصر نوشته شده در قرن دوم هجری و آمیزه ای از تفسیر لغوی، نقلی، عقلی و اجتهادی است. جنبة لغوی این تفسیر از اهمیت بیشتری برخوردار است. دربارة مذهب مقاتل اختلاف نظر وجود دارد و شخصیت رجالی او توثیق نشده است. ولی علمای اهل سنت برای تفسیر او اهمیت فراوانی قائل شده اند. برخی علمای شیعه نیز از آن نقل کرده اند. برجستگی های این تفسیر عبارتند از: اختصا...

تفسیر اثری در جهان اسلام، بویژه در مکتب تشیع، پیشینه ای تاریخی دارد، که درخور پژوهش هایی گسترده، وعمیق می باشد.در این میان دو تفسیر اثری شیعی برجسته که نخستین آن البرهان، اثر سیدالبحرانی، ودیگری نورالثقلین، اثر شیخ الحویزی است، برای همه اهل تحقیق آشنا می باشد.هر دو مفسر یاد شده از بزرگان مفسرین قرن یازدهم بشمار می آیند.پس از این دو، مدتی مدید در حدود سه قرن یا بیشتر، این رویکرد متوقف شد، تا این...

تفسیر روایی از کهن ترین روش های تفسیر قرآن است که از آغاز تاریخ تفسیر وجود داشته است. در این که آیا ذات قرآن مبهم است و در همان زمانی که نازل شد، بدون بیان پیامبر(ص) مقاصد قرآن برای مخاطبان قرآن مشخص نبوده، یا این که نیاز به روایات در تفسیر قرآن عارضی است؛ یعنی بر اثر گذشت زمان و مفقود و منسی شدن قرائن فهم قرآن و پیدایش مکاتب مختلف کلامی و فقهی و عرفانی حاجت افتاده است که اهل بیت یا صحابه و تاب...

پیوندهای دو دانش فقه و تفسیر از زوایای گوناگون مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.  آغاز پیدایش دانش فقه و تفسیر به زمان پیامبر(ص) باز می گردد. این دو دانش، در یک مسیر پدیدار شدند و رشد و نمو یافتند، افزون بر پیوند تاریخی فقه و تفسیر، هر دو دانش، از مبادی و دانشهای مشترک بهره می جویند. از یک سو، اسباب نزول، اصول فقه، دانش الفاظ و قواعد زبان و مبادی کلامی از جمله مبادی مشترک تفسیر و فقه به حساب می ...

آدمی بر اساس میل حقیقت جویی در پی آگاهی یافتن از حقایق هستی از جمله انسان و چگونگی پیدایش و مراحل شکل گیری آن در شرایط جنینی است. وی برای دستیابی به این آگاهی از دو راه علم و دین بهره می جوید. این پایان نامه درصدد دریافت دیدگاه علم و دین در رابطه با منشاء جنین و مراحل تشکیل آن است. برای دریافت موضع دین از آیات قرآن با محور قرار دادن تفسیر المیزان و نمونه و برای دریافت موضع علم از علم جنین شناسی...