بیان‏ناپذیری تجربه‏ عرفانی امری است که صوفیان با استعانت از رمزها و تمثیل‏های متعدد و یا به صراحت از آن سخن گفته‎اند. به عقیده آنها، عظمت و کمال «معنی» به اندازه‏ای است که «صورت» ظاهر به هیچ رو نمی‏تواند آن را بیان کند. زبان عرفانی در بطن خود تناقض صورت و معنی را بازتاب می‏دهد؛ تناقضی که از ادراک صوفیان نسبت به «راز» سرچشمه می‏گیرد. «راز»ی در عمق «معنی» نهفته است که زبان نمی‏تواند آن را بیان کن...

تجربه عرفانی به عنوان یکی از اقسام تجارب دینی، شیوه ای خاص از ادراک جان و جهان و تفسیر انسان است.عارفان و عرفان پژوهان شرق و غرب، پیوسته بر این نکته تاکید ورزیده اند که تجربیات و دریافت های روحانی عرفا که در قلمرو ورای جهان مادی رخ می دهد، قابل توصیف نیست. به همین جهت همواره از تنگنای زبان شکایت می کنند و موانع مختلفی را بر سر راه بیان تجربه های درونی و احوال بلند عرفانی خود یادآور می شوند. با ...

Mysticism and its associated methods have been the subject of interest in the study of human potentials from the psychological point of view. Different schools of thoughts in the field have tried to interpret mystical approaches based on their own understandings, theory and teaching methods. In this article, direction and origin of these interpretations, and development of the latest positi...

برخی وحی را یک امر بشری و تجربه درونی دانسته اند که دارای یک فرایند تاریخمند است و با الهام و مکاشفه برابر بوده و خطاپذیر می باشد. در قرآن کریم به انواع معانی وحی اشاره شده است و وحی تشریعی را مخصوص انبیاء دانسته و علت عصمت آنرا « وهبی» بودن آن می داند. علاء الدوله سمنانی کشف را نسبی دانسته و قابلیتهای سالک را در صحت و سقم مکاشفات تأثیرگذار می داند. ابن عربی برای عصمت وحی می گوید: در  وحی القاء...

انسان با توجه به حضور جنبه ای الهی، یعنی روح، در وجوده خود، این توان را دارد که با خدای خود نوعی ارتباط معنوی داشته باشد. این ارتباط در حقیقت بین خدا و خود انسان به وقوع می پیوندد و نیازی به «غیر » نیست. اما گاهی مقدماتی لازم است تا این ارتباط برقرار شود: دیدن چیزی یا انجام دادن عملی که نوعی تجربه به حساب می آید می تواند مقدمه ای برای یاد خدا و برقراری ارتباط معنوی با او باشد. هر تجربه ای که در...

«تمثیل» برای بیان مفاهیم عرفانی و رمزی بسیار کارآمد بوده است و تمثیلِ حیوانی و انسانی در ادبیات تعلیمی و عرفانی عمومیت دارد.‌جامی در مثنوی هفت‌اورنگ بیش از ده حکایت از حیوانات آورده است و همچنین از تمثیل‌های نمادینِ حیوانی بهره گرفته و در‌آن‌ها حیوانات را با شخصیت‌بخشی و انسان‌انگاری به عرصه آموزش اخلاقی و عرفانی وارد می‌نماید. از ریشه اساطیری و توتمی آن‌ها نیز غافل نبوده و با استفاده از تجربه پی...

در دوره جدید دو برهان بر اثبات وجود خدا در بین محققان مورد توجه قرار گرفته است یکی برهان صدیقین علامه طباطبایی و دیگری برهان آلستون که مبتنی بر تجربه دینی است. مقایسه این دو می تواند در فهم این دو برهان مدد رساند. برهان علامه تقریری نو از برهان صدیقین است، و تنها با توجه به اصل واقعیت وعدم امکان نفی آن سعی در اثبات بداهت وجود خداوند دارد. که در فضای فلسفه ی اسلامی نقطه نظرات متنوعی را از سوی ش...

فهم ما از واقعیت تابع روش دانستن ماست و با تغییر روش دانستن، شناخت ما نیز متحول می­شود. در شرایط رویا رویی با واقعیت­های چندلایه و پیچیدة معنوی، برای فهم واقعیت، ناگزیر از اتخاذ روش­های پدیدارشناختی هستیم که مدعای اصلی آن ها، کشف معانی نهفته و پی بردن به کنه واقعیت است. در مورد فهم تجربه های دینی و عرفانی که بسیار آمیخته به تقدس اند و به تعبیر عرفای اسلام، «اقبال به خدا و اعراض از غیر» هستند، ت...