یکی از موضوعات بحث برانگیز و قابل تأمل در حوزۀ علوم، بالاخص علوم انسانی و از جمله تاریخ، مبحث فلسفۀ علم است. صاحب­نظران و متفکران بسیاری در این عرصه گام نهاده­اند. ابن خلدون نیز یکی از آنهاست. او با مباحث ارزنده­ای که در باب فلسفۀ علم ارائه کرده، توجه شمار زیادی از پژوهش­گران را به خویش جلب نموده است. نویسنده، در این نوشتار به معرفی شخصیت و آثار ابن خلدون، خصوصاً مقدمه که مهم­ترین کتاب در باب ان...

آراء امام علی )ع( در زمینه علوم قرآنی و آثار منتسب به آن حضرت )ع( در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده، پس از گزارش تعریف های گوناگون درباره علوم قرآنی، به بررسی طرق روایی و معرّفی بخشهای رساله علوم قرآنی منتسب به امام علی )ع( پرداخته و دیدگاه های امام علی )ع( را درباره تأویل قرآن، تنزیل قرآن، محکم و متشابه، عدم اختلاف و تناقض در قرآن، عام و خاص، اسباب نزول، ناسخ و منسوخ و اعراب قرآن ب...

 گزارشى از دانش‌هاى مرتبط با قرآن و معرّفى آثار علوم قرآنى است. نویسنده، نخست، دانش‌هایى را که در ارتباط مستقیم با قرآن کریم قرار دارند به سه گروه دانش‌هاى مقدّمه‌اى، دانش‌هاى درون قرآنى و دانش‌هاى قرآن محور تقسیم مى‌کند و سپس اصطلاح علوم قرآنى را چنین تعریف مى‌کند: مجموعه‌اى از علوم که از جهت موضوع که قرآن باشد با هم مشترکند، امّا در حیثیّت و بعدى که از قرآن لحاظ مى‌کنند با یکدیگر تفاوت دارند. در ...

مباحث تاریخی، در سطوح مختلف و گرایش‌های مختلف رشته‌ی علوم سیاسی، جایگاه برجسته‌ای دارد و محور شمار قابل توجهی از واحد‌های درسی این رشته‌ی به حساب می‌آید. چنین جایگاه و اهمیتی از آن روست که تصور می‌شود به دلیل تاریخمندی نسبی هستی‌ها و پدیده‌های سیاسی، آموزش تاریخ می‌تواند به فهم هستی‌های سیاسی کمک کند. با این حال، یک مطالعه‌ی موردی که گزارش آن در این نوشتار می‌آید، نشان می‌دهد که با وجود نوآوری‌...

تاریخ یکی از رشته‌های مهم آموزشی در علوم انسانی و علم پایه در علوم اجتماعی است که در بیشتر دانشگاه‌های کشور تدریس می‌شود. شیوه‌های سنّتی آموزش به تاریخ سیاسی پرداخته و از جنبه‌های مختلف حیات اجتماعی انسان غافل مانده‌اند. همچنین پژوهش‌های تاریخی در نظام سنّتی مبتنی بر اسناد سیاسی در لاکی محافظه‌کارانه فرو رفته است و نمی‌تواند به مسایل امروز جامعه و انسان پاسخ دهد. لزوم تغییر دیدگاه در آموزش و پژو...