پژوهش حاضر، به منظور بررسی روند شکل گیری شیعه شناسی در ایران، بعد از انقلاب اسلامی با استفاده از روش¬های پیمایشی، تحلیلی – توصیفی صورت گرفته¬است. و از آن¬جا که مجموعه فعالیت¬های شکل¬گرفته در حوزه شیعه¬شناسی در ایران، عمدتاً در مراکز دانشگاهی و نیز در برخی مراکز حوزوی، موسسات خصوصی و سازمان های مردم نهاد، انجام می¬شود، برای پی بردن به روندشکل گیری و توسعه¬ی این مطالعات، مراکز فعال در این زمینه به...

بنوعبدالقیس، از قبایل عربی شمال شبه جزیره هستند که از قرن‏ها پیش از اسلام، در بحرین قدیم (شامل: کویت، احساء، قطر و مجمع الجزایر بحرین کنونی) ساکن بوده‏اند. پس از تأسیس شهر کوفه، جمعی از افراد قبیله یادشده، به این شهر مهاجرت کردند و منشأ برخی فعالیت ها و تغییرها در مسائل فرهنگی و اجتماعی شهر کوفه در عصر حضور امامان شیعه(ع) شدند. این نوشتار، پس از اشاره به پیشینه اسلام آوردن و تشیع گروی بنو عبدال...

پژوهش حاضر به بررسی تاریخ تشیع در کشمیر، و مهم ترین تحولاتی که شیعیان در این منطقه پشت سر گذارده اند پرداخته است. گسترش دین اسلام در کشمیر توسط رینچن شاه که به دست سید شرف الدین اسلام آورد، آغاز شد. نخستین مبلغ شیعه در کشمیر، میر شمس الدین عراقی می باشد که در سال 884 ه.ق به عنوان سفیر خراسان به کشمیر آمد. او تمامی بت خانه ها را ویران نمود و به جای آن ها مسجد بنا کرد، و در هر مسجدی مبلّغی قرار دا...

شیعه یک هزاره درایران سلطه مقتدرانه نداشت اما طی این دوران شیعیان توانستند که مباحث نظری سیاسی خود را پی ریزی کنند . در طول تاریخ ایران اسلامی ، با روی کار آمدن حکام سنی مذهب ، مباحث نظری سیاسی شیعه در تقابل با اندیشه سنی مذهبان ، رشد چشمگیری داشت. عوامل موثر در رشد اندیشه سیاسی شیعه ، به شرح زیر است : 1 - تصوف2 - مهاجرت3- عملکرد حکام سنی مذهب 4 - فقها و متکلمان شیعه.

دانش «تاریخ اجتماعی» رویکردی جدید به تاریخ است که محققان آن تلاش می کنند با استفاده از روش های سایر علوم به زندگی جاری مردم عادی که اساسی ترین نقش را در تحولات اجتماعی دارند، بپردازند و این دانش را هم در مرحله جمع آوری داده ها و هم در سبک تحلیل تاریخی از تاریخ سیاسی متمایز سازند. اهمیت پرداختن به این گونه پژوهش ها از یک سو و کمبود منابع تاریخی به علت بی توجهی مورخان در ارائه این اطلاعات، ما را ...

از جملۀ تفاسیر شیعی در سدۀ 12ق، کنز الدقائق و بحر الغرائب اثر محمد رضا بن اسماعیل قمی مشهدی است. اطلاعات اندکی در بارۀ مؤلف آن در دسترس داریم و خود اثر نیز معمولا در شمار تفاسیر مأثور طبقه بندی می شود. به نظر می رسد همین تلقی از اثر سبب گردیده است که کمتر کوششی برای شناخت روش و رویکرد این مفسر، و احیانا، آرای شاخص و ابتکارات و تحلیلهای وی صورت پذیرد؛ همچنان که مخاطبان اثر، هدف از تألیف آن، و هر...

تشبیه و تجسیم، در تاریخ اندیشه‌های کلامی، همواره به متفکرانی از شیعه و اهل سنت نسبت داده شده است. یکی از این متفکران هشام‌‌بن‌‌حکم، متکلم بزرگ شیعی، است. برخی از دانشمندان اهل سنت، نظیر جاحظ و خیاط، چنین عقیده‌ای را به او نسبت داده‌اند. در روایات شیعه نیز گاه چنین نسبتی به او داده شده است. بزرگان شیعه در مقابل این نسبت واکنش‌های فراوانی از خود نشان داده‌اند. این مقاله به دلایل منسوب به هشام در ...

منطقه «بلخ» از جمله مناطقی است که حدیث شیعه مدتی از حیات خویش را در آن سپری کرده است، ولی پژوهشی مستقل در بازخوانی تلاش محدثان شیعه در این منطقه شکل نگرفته است.  این منطقه بخشی از خراسان بزرگ در قدیم بوده و اکنون شامل استان­هایی در ازبکستان و افغانستان شود. حضور محدثان بلخی در این منطقه و بلخیان مهاجر به دیگر حوزه‌های حدیثی شیعه از یک سو و اقبال دانشیان شیعی به حضور در این مناطق سبب شد که حوزه ...

«تاریخ بغداد» نوشته خطیب بغدادی (م. 463)، یکی از منابع مهم اهل سنت در شرح حال نگاری است که زندگانی امام کاظم علیه السلام را نیز در بر دارد. آن­چه این کتاب در باب زندگانی امام کاظم علیه السلام درج کرده، در منابع پسینی بسامد بسیاری یافته و منابع بسیاری از شیعه و سنی با اتکای «تاریخ بغداد» گزارش­هایی را از زندگانی امام کاظم علیه السلام نقل کرده­اند. این نوشتار، با بررسی نُه روایت اختصاصی «تاریخ بغد...