برای هر مفسر و قرآن پژوه لازم است که برای آگاهی و شناخت صحیح قرآن به ویژه در زمینه مفردات علاوه بر استفاده از منابع لغوی، به روایات معصومین (ع) نیز مراجعه نماید. در این تحقیق به ارزیابی تطبیقی روایات تفسیری معصومین (ع) با اقوال لغویان در مورد برخی از مفردات سوره های لقمان تا زمر پرداخته شده است و آن چه حاصل شد این است که در برخی موارد معصومین (ع) به بیان معنای واژه پرداخته اند مانند واژه صعر، غ...

این مقاله فرهنگ عرب پیش از اسلام را براساس دلالت های موجود در زبان عربی بررسی می کند لکن پیش از پرداختن به دلألت های لغوی به تحلیل این نمادها از بعد نظری می پردازد. در فتح باب این بخش به معرفی خاستگاه زبان عربی و قوم عرب آنگاه به تحلیل ریشه و پیشینه زبان و خط و پیدایش عربی فصیح دست یازیده است سپس معنای جاهلیت را می شکافد و این پرسش را مطرح می سازدکه این نام و مفهوم مستفاد از آن در نزد همگان چقد...

هماره زبان به عنوان یکی از مظاهر تمدن و فرهنگ هر جامعه مورد توجه متفکران ـ خصوصاً آنان که قائل به قراردادی بودن زبان می باشند- قرار گرفته است. در عصر حاضر با اوج گیری نهضتهای زنان بخشی از تهاجمات جنسیتی متوجه ساختار و کاربردهای زبان خصوصا زبان عربی شده است و ادعا می شود که زبان عربی و قواعد آن با تمایلات جنس گرایی بر اساس تسلط مردانه بنا گردیده است . این پژوهش با بررسی بنیه و کاربرد زبان عربی، ا...

انقلاب‌ها، جنبش‌های اجتماعی، جنگ، نحوه‌ی تراکم یا توزیع قدرت در دست احزاب و جریان‌های سیاسی از مصادیق بارز تغییرات سیاسی به شمار می‌آیند که به دگرگونی مبانی ارزشی و نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یک کشور می‌انجامند. بیشترین بازتاب این دگرگونی‌ در نظام آموزشی کشور انعکاس می‌یابد؛ زیرا حاکمیت، برای تبیین مبانی ارزشی و ایدئولوژیکی خود، می‌کوشد آن را از طریق مواد آموزشی به ویژه کتاب‌های درسی به کودک...

در این مقاله با استفاده از کتب معتبر لغوی مانند: «المخصص» ، «المزهر»، «الخصائص»، «سر صناعه اعراب» و همچنین کتب جدیدی که در فقه اللغه به نگارش درآمده است، عقاید و آرای کلی لغوی ابو علی فارسی پیرامون پدیده‌های لغوی ترادف، تضاد، اشتراک لفظ، قلب لغوی و نظایر آن که تاکنون منتشر نشده است تحلیل و به آرای لغوی که سهواً به ایشان نسبت داده‌اند و تفاسیر ناصواب از آرای وی نیز به گونه‌ای تحلیلی اشاره شده است.

نظر به اینکه تحلیل و تفسیرهای صاحب­‌نظران، ارزیابی آن­‌ها از روند تحولات تاریخ را بیان می­‌سازد و همچنین ادبیات تولیدشده در این زمینه در شکل­‌گیری اذهان و باورهای جامعه، نقش و تأثیر بسزایی دارد؛ پرداختن به روایت­‌های پژوهشگران از تاریخ معاصر مخصوصاً جنگ تحمیلی حائز اهمیت است؛ البته از سوی دیگر نیز باید توجه داشت که ماهیت پیچیده و لایه­‌های پنهان تحولات جنگ به­ویژه پذیرش قطعنام...

بحث تجدد در تاریخ سیاسی ایران از چند جهت قابل پژوهش است: تطور در مفهوم­شناسی تجدد و نسبت آن با مدرنیسم و مدرنیزاسیون، تأثیری­ که تجدد و مفاهیم هم خانوادة آن در سیر تحولات­سیاسی ایران بخصوص­درنهضت مشروطه به بعد داشته و دو مفهوم تجدد ملی و تجدد ظلی و جریان­شناسی برآمده از آن در تاریخ ایران. با این تمهیدات، بحث تجدد و سیر تاریخی آن، تقریباً با تمامی مفاهیم مهم فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعة ایران مر...

تحولات علمی و دگرگونی های پر شتاب دنیای علم، زبان های مختلف دنیا را به تعامل و داد و ستد واداشته است. البته این تعامل در حوزه دستوری و ساختمانی (زیر ساخت) بسیارکند و به سختی صورت می پذیرد لیکن در حوزه لغوی و معنایی (رو ساخت) روان تر و به آسانی اتفاق می افتد. زبان فارسی در جایگاهی است که باید از آن به یکی از زبان های پویا و زنده دنیا نام برد. زبانی که درگذشته ظرفیت بسیار بالایی از آن در تولید ...

دو اصطلاح مناظره و مذاکره، از ریشه‌های نَظَرَ و ذَکَرَ، کاربردهای فراوانی در متون و منابع اسلامی مختلف داشته‌اند. این پژوهش بر آن است تا ضمن شاخص‌بندی کاربردها و معانی این دو اصطلاح، به بررسی شواهد و مصداق‌های تاریخی ویژه‌ای بپردازد که نشان می‌دهد این دو، به ویژه اصطلاح مناظره، در ادوار مختلف سیر تحولی مفهومی داشته‌اند و عدم شناخت از مصداق‌های هر مفهوم موجب خلط معانی آنها با دیگر مواضع معنایی این واژ...