گفته های صدر المتألهین در بارۀ معنا در مباحث مختلف به ظاهر از تردید وی بین نظریۀ دلالی و نظریۀ ذهنی حاکی است؛ اما با تعمق در این سخنان وبا توجه به مبانی اساسی حکمت متعالیه، می توان دیدگاهی یکدست ومنسجم در باب معناداری به او نسبت داد که میانۀ این دو نظریه قرار دارد و متأثر از معرفت شناسی و وجود شناسی او است. برای اظهارات متفاوتش می توان محملی یافت که توضیح دهد این تفاوت ها قابل فروکاستن به انواع...

تصرّفات فاسخ یا همان فسخ فعلی، از جمله موضوعاتی است که اگر چه در مباحث مربوط به معاملات بدان اشاراتی شده و اصل مشروعیّت آن مورد اتفاق نظر قرار گرفته است، اما محدوده و شرایط آن در مباحث فقهی و بخصوص در حقوق مدنی کمتر مورد مداقّه و توجه قرار گرفته است. بر این اساس، در نوشتار پیش ‌رو با توصیف و تحلیل سخنان بزرگان به تبیین اینگونه تصرّف پرداخته و تمامی ادلّه ‌ای که بر مشروعیّت چنین تصرّفاتی امکان طرح داشت...

«سیره ی متشرّعه» به عنوان یکی از اسناد کشف شریعت، عبارت است از سلوک عمومی متدیّنان عصر تشریع که تدیّن آنان در شکل گیری و قوام چنین سیره ای، وجه تعلیلی یافته است. در این نوشتار، پس از تبیین چیستی «سیره ی متشرّعه»، نسبت آن با تأسیسات مشابهی چون: «سیره ی عقلا»، «سنّت»، «اجماع» و «ارتکاز» مورد بررسی قرار گرفته و به این طریق، امکان تبیین شرایط حجیّت و موقعیّت دلالی این نهاد، فراهم آمده است. در ادامه، ادلّه...

مشکلات اجتماعی ناشی از مهریه های سنگین و نامعقول بر کسی پوشیده نیست. آنچه شایستۀ بررسی حواهد بود، راهکارهای فقهی و مشروع برون رفت از این چالش اجتماعی است. مسئلۀ تحدید مهریه و تعیین سقفی برای آن از دیرباز در میان فقها مطرح بود. مشهور فقها معتقدند که مهریه سقفی ندارد و تعیین هرگونه سقفی برای آن نامشروع است. در مقابل مرحوم سید مرتضی با استناد به روایتی، سقف مهریه را مهرالسنه می داند و معتقد است که...

نشانه شناسی گریماس از انواع نشانه‌شناسی ادبی محسوب می‌شود که به تبیین جنبه‌های بیانی، تأثیری و دلالی اثر ادبی می‌پردازد. پیکرة مورد پژوهش، سرودة قصیدة الأرض اثر محمود درویش است که بر سیاق سروده‌های ادب پایداری افزون بر ویژگی‌های شعری از خصوصیات داستانی نیز بهره برده است؛ به همین دلیل جستار حاضر با هدف نشانه-شناسی جنبه‌های گوناگون سروده و تعیین مؤلفه‌های معنایی آن به رشتة نگارش درآمده است. همچنی...

دوران نشانه اساساً دورانی الهیاتی است: هر نظامی که مبتنی بر یک مفهوم اساسی باشد، مفهومی که گردش نشانه­ها را شکل می­دهد، از اساس الهیاتی است. این مفهومِ محوری، در هر اندیشه نامی به خود گرفته: واقعیت، جوهر، هستی، حقیقت، خدا، لوگوس، عقل، غایت و... در این نظام(های) لوگوس­محور، زنجیرۀ دال­ها معناداری و ثباتِ خود را از این مدلول استعلایی می­گیرند. دریدا با خوانش واسازانه‌اش نشان داد ­که هیچ مدلولی نمی­ت...

یکی از مسائل مطرح در مورد قرائت قرآن، قرائت غنایی است. گرچه حکم قرائت غنایی فی الجمله روشن است، اما مفهوم آن وضوح لازم را ندارد، ازاین رو مورد بحث فقها قرار گرفته است. در این نوشتار با توجه به اینکه مفهوم و حکم قرائت غنایی متوقف بر شناخت مفهوم و حکم غناست، نخست به اختصار مفهوم و حکم غنا بررسی شده است. سپس با عنایت به نقش کلیدی روایات در تغنی به قرآن، تفکیک موضوعی آنها مورد توجه قرار گرفته و با ...