چکیده: در میان دوره‌های مختلف تاریخی، دورۀ قاجار از جنبه‌های گوناگون ازجمله مسائل مربوط به تصوف، کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. تصوف این عصر، از ویژگی‌های خاصی برخوردار است که تحلیل و بررسی آن می‌تواند در روشن‌تر شدن مباحث دیگر این دوره همچون ادبیات عرفانی و مباحث تاریخی، نقش به‌سزایی داشته باشد. به‌دلیل نزدیک بودن دورۀ قاجاریه به عصر حاضر، منابع مناسبی برای تحقیق در زوایا و ناگفته‌ها...

نهضت ترجمه در ایران عصر قاجاریه باعث ایجاد تحول در نحوه نگرش افراد و رشد آگاهی های اجتماعی آنان شد. در این دوره عده ای از روشنفکران پس از آشنایی با تمدن مغرب زمین و علوم و فنون آن جا، درصدد کسب این علوم برآمدند. در این میان ترجمه توانست آنان را در رسیدن به این هدف یاری کند. بدین منظور کتب متعددی از زبان های اروپایی به فارسی ترجمه گردید که اوج گسترش آن در دوره ناصرالدین شاه است. آثار ترجمه شده د...

0

معارف العارفین تذکره ای ارزشمند از عارفان و مشاهیر متصوفه عصر قاجار است و از آن جا که این برهه تاریخی از نظرگاه ادبی و فرهنگی کمتر طرف توجه و اقبال پژوهندگان بوده است، در مقاله حاضر به بازشناسی و معرفی تنها نسخه این اثر سودمند پرداخته خواهد شد. معارف العارفین به قلم محمد کاظم تبریزی، ملقّب و متخلّص به « اسرار »، در شرح حال قریب به پنجاه تن از عرفای نامدار هم روزگار مولّف است که علاوه بر زندگی آنان...

تجدّد و تمدّن مفهوم عام و گسترده ای است که ایران عصر قاجاریه را به خود پیچیده است و حیات ایرانیان در سایه آن، دستخوش تغییر و تحوّلات همه جانبه ای گشته، به شکلی که اثرات آن حتی تا روزگار ما محسوس است؛ بدیهی است که این گونه تحولات، واژگان جدیدی را در سطوح مختلف زندگی ایرانیان مطالبه نماید. از آن جا که شعر این دوره، آمیختگی کاملی با وجوه و ابعاد مختلف و واقعیِ تاریخ این عصر دارد، بررسی واژگان موجود در...

بخشی از تاریخ معاصر ایران را باید در ارتباط با ایالات، مناطق وساکنان آن بررسی کرد. ازجمله مهمترین آنها، منطقه طرهان یکیاز کانونهای کهن زندگی سنتی و کوچنشینی در غرب ایران واقعدر استان لرستان است. حکومت این منطقه در عصر قاجار در دستخاندان امرایی (غضنفری) قرار داشت که در عین استقلال درونینسبی، تبعیت از حکومت مرکزی را پذیرفته بودند. فرضیۀ مقالهپیشرو این است که طرهان به عنوان منطقهای که زیرمجموعۀپیش...

حمام علی قلی آقا یکی از بناهای تاریخی اصفهان می باشد که در عصر صفوی احداث شده است. آرایه ها و به عبارتی تخصصی تر، دیوارنگاره های آن از شاخصه های موثر تجسمی و جزئی جدا ناپذیر از هویت آن محسوب می شود. این آثار که از نظر شکل و محتوا، گوناگونی دارد به عنوان متن تصویری دلالت بر اسناد تاریخی، فرهنگی، ملی و مذهبی ادوار مختلفی می کند که از سابقه ی تصویری ایران محسوب می شود. لذا هدف از مطالعه و بررسی وج...

القاب و عناوین یکی از مهم‌ترین شاخص‌های شناخت ساختار دیوانسالاری است. القاب و عناوین سیاسی، نظامی، اداری و مالی و درک و فهم آنها در تأثیرگذاری و تأثیرپذیری تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، جریانی دوسویه است که باید در بازکاوی تاریخ اجتماعی و اداری ایران به آن توجه داشت. دستگاه دیوانسالاری قاجار، یک دستگاه عریض و طویل بود که القاب و عناوین این دستگاه، وجه‌ تسمیه و کارکردهای ویژه‌ای داشتند. یکی ا...

در سال های پایانی حکمرانی ناصرالدین شاه و دوران حکمرانی مظفرالدین شاه، تاریخ نویسی سنتی ایران به شیوه جدید، دگرگون شد. این دگرگونی، نتیجه ارزنده ی ارتباط با اندیشه گران جدید اروپایی بود. میرزا فتح علی آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی از نخستین اندیشمندانی بودند که انتقاد تاریخی نوگرایی در تاریخ نویسی را به کار بردند و دیگران راه آنها را دنبال کردند. در این مقاله روند تکوین جریان انتقاد به تاریخ ...

این تحقیق به منظور مقایسه اصلاحات امیرکبیر با سایر صدر اعظم های دوره ناصرالدین شاه در زمینه توسعه ، با استفاده از روش کتابخانه ای صورت گرفته است هدف اصلی از انجام چنین تحقیقی بررسی اقدامات امیر کبیر با سپه سالار به عنوان دو اصلاح طلب برجسته در عهد قاجار می باشد.در بخش چهارچوب نظری از دومفهوم پرکاربرد نوسازی با تاکید بر دیدگاه پارسونز و وابستگی با تاکید به دیدگاه اکلای پرداخته شده است. نتایج بدس...