عصری که امام کاظم ع میزیست از چند جهت مهم بود. 1. مواجهه با فرقههای درون گروهی همچون اسماعیلیه، فطحیه، زیدیه2. مواجهه با خلافت عباسی که خود وابستگی به پیامبر اکرم ص داشته و از بنی هاشم به حساب میآمدند و در میان مردم از مقبولیت بیشتری نسبت به خاندان بنی امیه بر خوردار بودند. امام کاظم ع و شیعیان امامی توانستند در متن جامعه ، چه نفوذ به لایه های حکومتی و چه مواجه منفی و مخالفت آشکارا با حکومت ب...

چکیده نیشابور با ورود سلجوقیان دارای نوسانات اجتماعی و اقتصادی زیادی شد که این امر از طرفی ناشی از شیو? زندگی سلاجقه و از طرفی ناشی از اعتقادات مذهبی سران سلاجقه بود. از طرفی وجود فرق و مکاتب مختلف در این شهر باعث رونق مناظرات اعتقادی و منازعات زیادی شده بود که برطبقات اجتماعی موجود در نیشابور تأثیر گذاشته بود شد. همچنین ورود سلجوقیان گسترش جریان مدرسه سازی که از قبل شروع شده بود را رونق بخشی...

نیشابور همواره یکی از معتبرترین شهرهای تاریخ ایران در طول قرون و اعصار بـود کـه اززمان عبداالله بن طاهر )حک: 230-215ق.ه ( به عنوان پایتختی برگزیـده شـد و ایـن امـر در دورهسامانی و و غزنوی نیز تداوم یافت. موقعیت مساعد تجاری و مرکزیت سیاسی، توسعه این شهر رادر پیداشت، چنانکه در قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری در جهان اسلام نظیـر نداشـت و بـاپایتخت جهان اسلام، بغداد، برابری میکرد. اما این شهر در هن...

مناسبات ایران و ماوراءالنهر از عهد صفوی ـ شیبانی در روندی چالشی، به ایجاد سنتی در مناطق مرزی خراسان منجر شد که تا عهد منغیت همواره در قالب جنگ، صلح، استقرار نیرو، تعدیات ترک­تازانه و  به­اسارت­بردن سرحدنشینان ادامه داشت. در پی یافتن علل، مجموعه­ای از توسعه‌طلبی‌ها، منافع اقتصادی، سنت­های اجتماعی و بی­کفایتی­های سیاسی را با پوششی به نام اختلافات مذهبی می­یابیم که در عهد شیبانی و پس از آن اشترخان...

الحاد در علم کلام و فقه اسلامی به معنای انکار وجود خدای یگانه، نپذیرفتن دین حق، بازگشت از دین اسلام یا ارتکاب گناه در مسجد الحرام است. اما در طی تاریخ، طبقة حاکم و رهبران فرقه های مذهبی مکرراً از اتهام به الحاد به مثابة دستاویزی برای حذف رقیبان و مخالفان استفاده کردند. در دورة سلجوقیان، مناسبات حکومت با دستگاه خلافت عباسی، که بر سر دعوی قیمومیت سیاسی و مذهبی بر سرزمین های اسلامی مبتنی بود، وارد ...

در این رساله سعی شده تا روابط سیاسی-اجتماعی غزنویان و سلجوقیان از نبرد دندانقان تا پایان سلطنت بهرامشاه غزنوی (552-431 ه.ق) مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان پیش درآمد، نخست روابط طرفین پیش از نبرد دندانقان بررسی شده است این دوره غزنویان در اوج قدرت، به دلیل استبداد بیش از حد سلطان محمود و به ویژه سلطان مسعود، مجال قدرت یابی را به سلجوقیان دادند. روابط سیاسی غزنویان و سلجوقیان از سال 431 تا 552 ه....

دولت سلجوقیان در اوایل قرن پنجم هجری از میان ترکان مهاجر از شرق ایران برآمدند  و با پیروزی بر غزنویان و آل‌بویه، وسیع‌ترین امپراتوری اسلامی را ایجاد کردند. مشارکت زنان در قدرت در دوره سلجوقیان، یک پدیده شاخص بود و آثار آن در منابع تاریخی دیده می‌شود. پژوهش حاضر، با استناد به منابع تاریخی بویژه فرهنگنامه‌ها و تاریخ‌های  سیاسی درصدد پاسخ به این پرسش است که خاتون‌ها ی سلجوقی چگونه و در چه حوزه‌های...

اوضاع اجتماعی - سیاسی از عوامل اصلی موثر بر ادبیات هر جامعه ای است و موضوعات، شکل و مضامین ادبی آن را تحت الشعاع خود قرار می دهد. ادبیات عرب، در دوره ی معاصر دگرگونی های بسیاری داشته و به مسائل و مشکلات موجود پرداخته و در پی حل آنها بوده است؛ بنابراین شاعران و مکاتب بسیاری پا به عرصه ی ظهور نهادند که هرکدام به گونه ای در پی حل معضلات جامعه ی خویش به طور جزئی و جامعه ی عرب به صورت کلی بودند. بدو...

در ادوار مختلف تاریخی ایران برخی از نخبگان قدرت برای کار آمد ساختن ساختارهای حکومتی دست به اصلاحات اساسی در درون قدرت حاکمه می زدند. که از جمله مهمترین اصلاح گران حکومتی در تاریخ ایران دوره اسلامی می توان به اقدامات ملکشاه سلجوقی و شاه عباس صفوی اشاره کرد. بحران های داخلی وخارجی و نابسامانی اوضاع سیاسی و اقتصادی و اجتماعی در عهد این دو پادشاه موجب شد آن ها بر حسب ضرورت و نیاز، به اقدامات اصلاحی...

در این مقاله، به معرفی سندی نویافته در یکی از بایگانی های راکد قوه قضائیه، در مورد علی اکبر داور پرداخته می شود. سند مذکور، رای دیوان عالی تمیز در مورد محمدعلی عینکچی، متهم به سیلی زدن و توهین کردن به داور، وزیر عدلیۀ وقت است. در کنار رای دیوان عالی تمیز، تظلم نامه ای هم که خانوادۀ فرد محکوم، خطاب به رئیسان دادگاه نوشته اند و دربردارندۀ نکات جالب توجهی از اوضاع سیاسی - اجتماعی آن برهه از تاریخ ...