چکیده پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، فضا برای نقد تجدد مهیا گشت و افراد و گروه‌های زیادی انتقاد از آن را سرلوحة کار خویش قرار دادند. در این میان، «فرهنگستان علوم اسلامی قم» نیز یکی از نحله‌هایی بود که با شدت و توان و با رویکردی تمدن‌ساز به اسلام، سعی نمود پایه‌های تمدن اسلامی را در مقابل تمدن غربی استوار سازد. بر این اساس، در تحقیق حاضر برآنیم که اندیشة سیاسی اصحاب «فرهنگستان علوم اسلامی...

شیعه در جهان امروز، مکتبی است با اندیشه‌های خاص در حوزه امامت که عصمت، از شاخص‌ترین اندیشه‌های آن به شمار می‎‌آید. در دوران معاصر، برخی خاورشناسان و محققان جهان اسلام، اندیشة عصمت امام را محصول سده‌های دوم و سوم دانسته‌اند که عالمان و تئوری‌پردازان شیعه پیشنهاد کرده و جامعه شیعه در قرون بعدی پذیرفته‌اند. سؤالی که مطرح است این‌که آیا اندیشة عصمت امام، نظریه‌ای تکاملی در طول حیات شیعه است؟ در این...

جامعه شناسی ادبیات به عنوان یکی از شاخه های جامعه شناسی هنر، ساخت و کارکرد اجتماعی ادبیات را بررسی نموده و در تحلیل آثار ادبی بیشتر به عوامل بیرونی آن توجه دارد. از این منظر، ادبیات هر ملت می تواند تصاویری فرضی را از واقعیت های موجود ارائه داده و نکته های کلی تاریخ اجتماع را به عنوان سندی اجتماعی در اختیار پژوهشگران این عرصه قرار دهد. در پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و آماری به بررسی اشعار ...

مسئلة تعارض ادیان همزمان با عصر جدید به‌عنوان مسأله‌‌ای فلسفی در سپهر اندیشة معاصر مطرح شده که فراخور دیدگاه اندیشمندان مختلف پاسخ‌‌های متفاوتی دریافت کرده است. این نوشتار نگاهی انتقادی به یکی از این پاسخ‌‌ها که توسط جان هیک، فیلسوف معاصر انگلیسی، مطرح شده است، دارد. تلاش این مقاله بر آن است ضمن پرهیز از دوباره‌گویی دلایل اصلی ناکارآمدی این پاسخ را بیان و از مناظر معرفت‌‌شناسانه، تجربی، فلسفی و...

این مقاله در سه محور کلی انسان‌شناسی در مفاهیم مورد نظر، از قبیل سرشت انسانی، تفسیر انسان، منشأ حق، روح، تحلیل عقلی زندگی اجتماعی، انگیزه انسان و یا عامل حرکت، حق و تکلیف، انسان پرومته‌ای در مقابل مقام خلافت، دین، و ... و نیز شرح و تفصیل در تفارق آن، به این نتیجه دست یافته است که وجوه تفاوت، ناشی از نگرش طبیعت‌گرای توماس هابز، در مقابل دیدگاه ترکیبی فطرت و طبیعت (با تأکید بر فطرت) جواد آملی به ...

- پیش از مدرنیته، اندیشة ثبات بر پایة پایداری پدیده ها، دوام شکل آنها و روابط به ظاهر ذاتی شان (رخوت ماده و سکون قراردادها) استوار بود. اما در جهان سیال معاصر، پایداری و ثبات دیگر داده ای معین نیست که در ذات پدیده ها مستتر باشد، بلکه ثمرة کنشی خود خواسته میان «ارتباطات» و نتیجة طرحی است که کانسپت آن باید دوام داشته باشد تا هر چیز دیگر بتواند تغییر کند، بی آنکه ارزش و یا پدیدة واجد ارزش از دست ...

قالب بومی شدة هرمنوتیک فلسفی غربی در فضای اندیشة اسلامی معاصر بر فهم و تفسیر نصوص دینی متمرکز شده است و این تأملات هرمنوتیکی در دو عرصة سازوکار و نحوة فهم متون وحیانی و نیز تأمل در ماهیت وحی و نسبت نصّ دینی با پیامبر و واقعیات تاریخی و فرهنگی عصر نزول سامان یافته است. برخی روشنفکران معاصر با تمرکز بر نصّ دینی برداشت های هرمنوتیکی غیرمتعارف و گاه کاملاً افراطی را ارائه کرده اند که در تقابل آشکار و...

مفاهیم سیاسی در ایران معاصر چنان به هم آمیخته اند، که سبب به وجود آمدن نوعی آشفتگی وبحران مفاهیم در این زمینه شده اند. منشأ این بحران به چند امر باز می گردد: ویژگی های خاص رشته علوم سیاسی، خصوصیات مفاهیم سیاسی در ایران، رویارویی سنت (و دین) با تجدد وبالاخره کژتابی مفاهیم. قسمت دوم مقاله از آشفتگی مفاهیم سیاسی زیر در ایران معاصر بحث می کند: سیاست وعلوم سیاسی، دولت، مشروعیت نظام سیاسی، ایدئولوژی،...

‏آنچه که باعث شده است شعر معاصر عرب، بیش از شعر معاصر ایران در جهان دارای مخاطب باشد را می توان در چند مورد خلاصه کرد: ‏مهم ترین عامل که ممکن است در ژرف ساخت شعر همه شاعران معاصر عرب باشد، تراژدی فلسطین است. شاعران معاصر عرب با درک درستی از مسئله فلسطین توانستند مفهوم دقیق مبارزه با امپریالیسم سرمایه داری را درک کنند و معادلات استعمار گرانه را در طرح نظام های مختلف دریابند. روشنفکران عرب درحقی...

ایدئولوژی بوم گرای به یک تغییر ارزشی در انسان و نهادهای مدرن برای حفظ محیط زیست می اندیشد. چگونه چنین تغییری حاصل می آید؟ با ارائه آگاهیهای زیست محیطی جدید به انسان، ارائه تصویری نوین ازانسان و نیازها او، نقد نهادهای مدرن و مشروعیت بخشیدن به برنامه های سیاسی و اقتصادی جدید و زمینه سازی (تدارک راهبرد) برای تحقق این برنامه ها، برنامه هایی که حفظ محیط زیست را لازمه تداوم حیات می دانند. بوم شناسی ب...