سرنوشت از پیش تعیینشده و سعادت و شقاوت ذاتی همواره از سوی معتقدین به مختار بودن انسان رد شده است؛ اما بهنظر میرسد نص یا مدلول برخی روایات (و حتی آیات) بهنوعی به تعیین سرنوشت و سعادت و شقاوت انسانها در عوالمی قبل از دنیا اشاره دارند. چگونگی رفع تضاد میان جبر ناشی از قبول این منقولات با اختیار دنیوی انسان، هدف نوشتار حاضر است. این مقاله از میان نظرات موجود در این باب، به مقایسه رأی علامه ط...