می توان گفت که دین و ادب عضو جدا ناشدنی از فرهنگ و آداب و رسوم یک ملت هستند و معارف اسلامی همیشه مورد توجه شاعران و نویسندگان ایرانی بوده است. آن ها سعی کرده اند از مضامین قرآن و حدیث برای ارتقا و دلنشین کردن سخن خود استفاده کنند و کلام خود را به وسیله ی قرآن و حدیث دلپذیر نمایند. مصلح بن عبدالله سعدی شیرازی شاعر و نویسنده ی بزرگ قرن هفتم هجری دو اثر معروف «گلستان» و «بوستان» را به رشته ی تحر...

بینامتنیت حاصل رویکرد زبان‌شناختی در حوزه نقد جدید است و به معنای بررسی روابط موجود میان متونی است که موجب آفرینش متن جدید می‌شود و هر متن ادبی را به‌منزلة جذب و دگرگون‌سازی متون گوناگون گذشته و یا هم‌زمان با آن می‌داند. این نظریه در قرن بیستم میلادی توسط «ژولیا کریستوا» ناقد فرانسوی، ارائه شد و به‌شدت موردتوجه ناقدان قرار گرفت. این نظریه هرچند در نقد جدید مطرح شده است، اما این پدیده با همه انو...

تجلی آیات و مفاهیم قرآنی در اشعار رودکی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که تاکنون، چه در ایران و چه در ادبیات‌شناسی تاجیک، چنان‌که شایسته است، به‌طور عمیق و دقیق بررسی نشده است. در این مقاله کوشش است نمونه‌هایی از این مضامین در اشعار این شاعر بزرگ معرفی شود. باآنکه حوادث روزگار بخش اعظم اشعار رودکی را از بین برده است، تجلی مفاهیم و مضامین قرآنی در همین مقدار اندک نشان‌دهندة آن است که وی با قرآن پی...

بر اساس نظریه ی بینامتنیت هر متن ادبی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و باز خوانشی از آثار ادبی پیش از خود یا معاصر با خود است. نهج البلاغه از هنگام ظهور تاکنون [بعد از قرآن کریم] همواره به عنوان یکی از منابع مهم و کلیدی ادبای عرب و ایران به شمار می­رود. در این میان الگوپذیری شاعران کلاسیک سرای ایرانی از سخنان و مفاهیم ارزشمند امیر مؤمنان (ع)، برجسته­تر است، به گونه ای که انواع بینامتنیت نهج البلاغه د...

از آنجا که قرآن کریم معیاری برای سخن فصیح و بلیغ است و از سوی دیگر الگوییموفق و نمونه ای اعلا از تأثیرگذاری بر مخاطب است، بسیاری از شعرا و نویسندگانمی کوشند تا الفاظ و ترکیبات قرآن را در نوشته های خود به کار برند و نیز از معانی و مضامینآن اقتباس کنند . بدوی الجبل نیز از این امر مستثنی نبوده در سروده های خود از قرآن کریمبهره فراوان برده است . این شاعر سوری تبار افزون بر مهارت بالا در شعر و شاعری...

زبان عربی که در دروة جاهلی از فصاحت و بلاغت و غنای معنایی در الفاظ یا واژگان، به رشد چشمگیری نائل شده بود، آمادة پذیرایی وحی الهی در این زبان گردید. از طرف دیگر قرآن (کلام الهی)، دارای معانی بلند و حقایق علمی بی پایان، در قالب الفاظ عربی می بایست طوری تجلی می نمود، تا بتواند پیام وحی را آن طور که هست به مخاطبانش برساند، با توجه به نزول وحی، مراتب علمی قرآن که دارای لایه های متعدد معنایی است در ...

شاعر معاصر عراق محمد مهدی جواهری بزرگترین شاعر کلاسیک عرب، در نجف در خانواده ای مذهبی و متدین متولد شد و رشد یافت و از همان ایام کودکی در جلسات قرائت و حفظ و تفسیر آیات قرآن حضور داشت که این امر در شکل­گیری شخصیت ادبی وی تأثیر بسزایی داشته است، تا آنجا که خودش قرآن را نخستین منشأ پیشرفت و شکل­گیری شخصیت ادبی خویش معرفی می­کند و قدرت کلام و قلم و بیان خود را مدیون زبان قرآن می­داند. لذا شعر وی ب...

آیات بسیاری از قرآن کریم عهده دار خطاب بندگان به خدا یا گفتگوی قشرهای مختلف مردم با خداست. این خطاب ها و گفتگو ها غالبا با الفاظ ( رب ) و (ربنا ) آغاز شده اند. نیایش های قرآنی از حیث محتوا بر سه قسم است: الف) نیایش های درخواستی و مطالبانه، ب) اعتراف آمیز و معترفانه، ج) شکوه آمیز و معترضانه. در این پژوهش با اشاره به انواع نیایش های قرآنی محتوای اغلب آنها در جدولی فهرست شده اند.