مقاله حاضر با تحلیل معناشناختی «التعزیر بما یراه الحاکم» با تبیین شیعی - سنی به تأمل در فقه حکومتی می‌پردازد و حکومتی با دو خصیصه «ثابت/ متغیر» و «فرامذهبی» از آن ارائه می‌شود. در این تبیین، تعزیر نه صرفاً به معنای عقوبتهای دون حدی بلکه به معنای تدبیر مستمر یا سیاست شرعی است و رأی به معنای رأی استصلاحی حاکم است که در فرایند استنباطات مبتنی بر فقه حکومتی هم مصالح نفس‌‌الامری ثابت مربوط به احکام ا...

 شیخ بهایى(ره) دانشمندى است عمیق و داراى ابعاد مختلف فقهى، اصولى، تفسیرى، حدیثى، ریاضى، معمارى و غیره.شاهکارهاى او در هر یک از این ابعاد نیازمند پژوهش‏هاى متعدد و متنوع است. این مقاله درآمدى است بر فقه پژوهى.او در چند بعد: ساختار فقه، نقش قرآن و حدیث و رابطه این دو در فقه، نقش اصول فقه، جایگاه علوم حدیث به ویژه رجال.و در نهایت، نوع توجه او به اقوال فقها. پس از این پنج محور، نگاهى به یک نمونه از...

پیوندهای دو دانش فقه و تفسیر از زوایای گوناگون مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.  آغاز پیدایش دانش فقه و تفسیر به زمان پیامبر(ص) باز می گردد. این دو دانش، در یک مسیر پدیدار شدند و رشد و نمو یافتند، افزون بر پیوند تاریخی فقه و تفسیر، هر دو دانش، از مبادی و دانشهای مشترک بهره می جویند. از یک سو، اسباب نزول، اصول فقه، دانش الفاظ و قواعد زبان و مبادی کلامی از جمله مبادی مشترک تفسیر و فقه به حساب می ...

زبان همواره پدیده مهمی برای بشر بوده است. آرمان اجتماعی زیستن انسان و ارتباط جمعی او با زبان به انجام می رسیده است. لذا زبان برای او ابزار مهمی تلقی می شده است. درستی و نادرستی اندیشه به خود فرد اندیشمند میبوط بود و زبان فقط ابزار انتقال دهنده اندیشه و اندیشه همیشه جان تازه در کالبد مرده زبان می دمید. تحقیق حاضر به مقایسه تطبیقی دو علم معناشناسی معاصر و علم اصول فقه و اشتراک و افتراق مبانی و مس...

قطع، نقش معرفتی مهمّی در اصول فقه شیعی دارد و «کاشفیّت ذاتی قطع از واقع» یکی از اساسی ترین علل اهمیّت قطع است. مقاله‌ حاضر با ارزیابی جایگاه و مبانی حجیّت قطع در نظام اصول فقه شیعی، می‌ کوشد تا کاشفیّت ذاتی قطع از واقع را نقادانه تحلیل کند. در این راستا، با استفاده از مبانی معرفت ‌شناسی مدرن و تمایز میان «بود» و «نمود» در اندیشه‌ کانت، اثبات می ‌کنیم که «کاشفیّت ذاتی قطع از واقع» ایده‌ قابل دفاعی نیس...

هدف پژوهش حاضر تبیین رهیافت نظام  سیاسی- حقوقی اسلام در رفع تعارض قوانین بود. در این راستا و با روش توصیفی-تحلیلی، قدرت سیاسی در ایدئولوژی‏های حکومت، پیشینه‏ی قدرت سیاسی و نسبت آن با مبانی حقوقی، اهمیت بحث تعارض قوانین در پایداری قدرت نرم، تعارض قوانین و نسبت‌سنجی گزاره‌ها، روش فطری اصول فقه در رفع تعارض، استدلال بر رفع تعارض قوانین، تطبیق روش فطری اصول فقه و استنتاج نظام رفع تعارض قوانین مورد ...

در میان علوم لازم برای دانش فقه، سنّت و احادیث اهل بیت(ع)مهم‌ترین منبع و علوم مورد نیاز بعداز قرآن کریم و به عنوان یکی از پایه‌های ضروری اجتهاد به شمار می‌آید.با توجّه به نقش عمدة آن در فقه، مقالة پیش رو درصدد است تا با تکیه بر سنّت و احادیث موجود و مطالعة دانش فقه به کارکردهای سنّت در این دانش دست یابد. بدین منظور، ضمن تبیین برخی از مبادی تصوّری و تصدیقی دانش فقه، تحقیق و تتبّع خود را در دو حوزة فقه...

دانش فقه در احکام، در آستانه گذار از عصر اول معرفت‌شناختی خویش؛ یعنی دگردیسی فلسفه فقهی است. از این‌رو می‌توان انتظار دومین فصل تحول معرفت‌شناختی فقه را، در عرصه میان رشته‌ای‌ها، از جمله حوزه فقه، خبر و اطلاع‌رسانی را داشت. مدیریت فقه‌بنیان فرایند اطلاعات از جایگاه کاربردی بسیار تأثیرگذاری در اقتدار ملی و دینی برخوردار است. تحقیق به مدد روش‌شناسی پیش‌رونده و بازخورنده پیشرفت و دو منطق استنتاجی ...

معناشناسی نقش موثری در ارائه قواعد جهت استنباط و صدور احکام شرعی از ادله تفصیلی دارد. علم اصول فقه، محتوای چندلایه و سرشار ازپیچیدگی های زبانی و معنایی و دیدگاه های متعدد است. این تحقیق به روش تحلیلی و استنباطی به دنبال چهارچوبی برای درک مفاهیم و قواعد و استنباط است. که با قاعده مند کردن روش های شناسایی معنای دقیق اصطلاحات اصولی از جمله؛ شناختن معنای لغوی و اصطلاحی واژه های اصولی و استخراج مفاه...