چکیده: بدیع به همراه معانی و بیان فنون سه گان? بلاغت را تشکیل می دهند، صنایع بدیعی به دو گون? لفظی و معنوی تقسیم می شوند. اهمیّت کاربرد صنایع لفظی بدیعی، افزایش موسیقی شعر و کلام ادبی است و همین عامل موجب تأثیر و نفوذ بیشتر شعر در نفوس مخاطبان می شود. سنایی در سرودن حدیق? خود از دو سبک پیروی کرده است: یکی سبک خراسانی که کاربرد صنایع لفظی در این سبک بسامد فراوان داشته و دیگری سبکی است که در دور?...

بررسی متون ادبی بر پایه نظریّات ساختارگرایان، از موضوعاتی است که در ادبیّات ایران پیشینه چندانی ندارد. یکی از این نظریّه¬ها، بحث برجسته¬سازی در شعر است که به دو صورت نمود پیدا می¬کند: یکی هنجارگریزی (قاعده¬کاهی) و دیگری قاعده¬¬افزایی؛ در واقع شاعر، با گریز از قواعد زبان معیار دست به هنجارگریزی می¬زند. بررسی متون ادبی بر پایه این نظریّه، سبب می¬شود که زیبایی¬های زبانی و ادبی آثار ادبی، بیش از پیش نم...

ادبیات فارسی از غنی‌ترین ادبیات جهانی است، لبریز از عواطف و احساسات درونی و قالب‌های گوناگون رایج زمان در درازنای تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین. بسیاری از شاه‌کارهای ادبی، جنبة تعلیمی دارند و از این قبیل است مثنوی مولوی و بوستان سعدی و حدیقة سنایی و منظومه‌های عطّار و نظایر آنها که جنبه‌های تعلیمی آنها همپای جنبه‌های ادبی پُرمایه و قوی است، عرصة کاربرد ادب تعلیمی بسیار وسیع است، زیرا به هر حال،...

این پژوهش به بررسی ارزش­های بلاغی قصاید سنایی از دیدگاه علم معانی می‌پردازد تا جنبه­ای مهمّ از ارزش­های ادبی آن را روشن کند. یکی از مباحث مهمّ علم معانی، مبحث قصر یا حصر است که بلاغت کلام را به­ویژه در بحث قصر اضافی و ادّعایی تبیین‌می­کند. در این جستار بر اساس قواعد مدوّن علم معانی، موضوع قصر و حصر در اشعار سنایی، ازجمله انواع آن، از چند زاویه بررسی و پس از سنجش آنها بر پایۀ قواعد و مباحث مطرح در ع...

تلمیح از جمله شگردها و فنونی است که شاعر برای بیان مقصود و زیباسازی کلام خود از آن بهره می گیرد، که علاوه بر ایجاز و اختصار از گسترش معنایی بالایی برخوردار است. در شعر فارسی انواع تلمیحات کاربرد دارد و در غزل عرفانی بیشتر از تلمیحات مذهبی استفاده می شود. برای درک و فهم عبارت یا ابیاتی که در آن تلمیح وجود دارد، اطلاع و آگاهی کامل از داستان، شعر، مثل مورد اشاره، ضرورت دارد، زیرا این شناخت و آ گاه...

زن به عنوان نیمی از جامعه ی انسانی در پژوهش های نوین، جایگاهی ویژه  دارد. نظر به دگرگونی عمده ای که در نگرش به این عنصر برجسته ی اجتماعی در عصر حاضر به  وجود آمده، مطالعه  ی دیدگاه های طبقات گوناگون جامعه در خصوص زن برای  شناخت جامع  و دقیق تر او امری ضروری است. صوفیه (عرفا) به دلیل جایگاهی والا و مثبت که در میان طبقات جامعه دارند، دیدگاهشان از اهمیتی ویژه  برخوردار است. در این مقاله تلاش می شو...

شعر غنایی یا عاشقانه که شاعر در آن، احساسات و عاطفه‌های درونی خود را آشکار می‌سازد از عمده‌ترین نوع شعر به شمار می‌رود و کاربرد اشعار عرفانی و ستایشی در این نوع شعر بسیار گسترده‌تر از غنائیات اروپایی است. اشعار عاشقانه و غنایی در شعر فارسی از سال‌های میانی سدة سوم، یعنی از نخستین روزگار پیدایش شعر دری آغاز شد و قدیم‌ترین نمونۀ آنها را در ابیات بازمانده از حنظلة بادغیسی می‌یابیم، لیکن دورة کمال...

هنر ملی، قومی و اصلی ما ایرانیان شعر بوده و از میان احتمالاً حدود ده هزار شاعر در دوران بیش از هزار سال ده تن بخاطر نحـوه کارشـان نابغـه نامیـده شـدندفردوسی، خیام، نظامی، سنایی، عطـار، مولـوی، سـعدی و حـافظ از آن جملـه انـد. در حافظ سه عنصر تشکیل دهنده نبوغ وجود دارد: عقل پختـه و کامـل، شـور و شـیداییبسیار و سختکوشی خارق العاده. عقل او در اعتدال و انتخاب درسـت و دقیـق راهـشکه شعر غنایی-تغزلی است...

حزین لاهیجی از شاعران و علمای برجسته سده دوازدهم هجری است که بیشتر ایّام خود را در هند گذرانیده است. وی تقریباً به همه موضوعات علمی عصر خود تسلّط داشته و درباره آنها دست به نگارش زده است. وی با اینکه شاعری را به عنوان هنر اول خود محسوب نمی کند و مقام علمی او فراتر از شاعری او است، صاحب اشعار فراوانی در قالب های گوناگون: غزل؛ قصیده؛ قطعه؛ ترکیب بند؛ رباعی و مثنوی است. برجستگی و امتیاز وی در زمینه ش...

شعر غنایی یا عاشقانه که شاعر در آن، احساسات و عاطفه‌های درونی خود را آشکار می‌سازد از عمده‌ترین نوع شعر به شمار می‌رود و کاربرد اشعار عرفانی و ستایشی در این نوع شعر بسیار گسترده‌تر از غنائیات اروپایی است. اشعار عاشقانه و غنایی در شعر فارسی از سال‌های میانی سدة سوم، یعنی از نخستین روزگار پیدایش شعر دری آغاز شد و قدیم‌ترین نمونۀ آنها را در ابیات بازمانده از حنظلة بادغیسی می‌یابیم، لیکن دورة کمال...