مجموعه ایالات و نواحی واقع در حیطه نفوذ و قلمرو سیاسی سلجوقیان، مطابق معیارِ میزان و سطح نفود و تأثیرگذاری نظام دیوانسالاری در آنها در سه نوعِ ایالات دیوانی، ایالات اقطاعی و ایالات تابعه قابل بررسی است. با تثبیت جایگاه حکومت سلجوقی در دوره سلطنت آلپ ارسلان به تدریج بخش مهمی از سرزمین ها و ایالات واقع در قلمرو سلجوقی در حوزه نفوذ و اداره مستقیم نظام دیوانسالاری قرار گرفت که این نوع ایالات را می تو...

از آنجا که از یک سو هر حکومتی فارغ از نوع و محتوا به منظور اداره ی امور اجتماع نیازمند مشارکت عمومی است و هیچ حکومتی بدون مشارکت مردم قادر به اداره ی امور خویش نخواهد بود، حکومت اسلامی نیز نیازمند مشارکت مردم در اداره ی امور کشور است. از سوی دیگر، یکی از مهم ترین اهداف حکومت اسلامی که ضرورت اداره ی آن را نیز نمودار می سازد، اجرای احکام شریعت الهی است که بدون مشارکت مردم این امر نیز غیرممکن به ن...

به موضوع مشارکت مردم در امور محلّی به عنوان یک عامل اساسی در بررسی های توسعه توجّه شده است. در ایران شروع اندیشه‎ی ایجاد نهادهای رسمی برای مشارکت مردم در امور اجرایی محل سکونت آنان، به انقلاب مشروطه بازمی گردد. از آن تاریخ تاکنون نیز نهادهای متنوّع و متفاوتی با ماهیّت محلّی به وجود آمده اند که هدف از ایجاد آنها مشارکت مردم در امور محلّی و واگذاری اداره ی امور محلّی به آنان بوده است. از میان این نهادها...

بی تردید جایگاه ریاست جمهوری از خطیرترین و مؤثرترین مناصب در جمهوری اسلامی است و لازمه ی تصدی این سمت، دارا بودن توانمندی ها و خصایص متعددی است. ازاین رو قانونگذار اساسی به منظور انعکاس اهمیت این جایگاه و مسئولیت های آن، در اصل 115 از ضرورت رجل مذهبی و سیاسی بودن رئیس جمهور سخن گفته است. نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی معتقد بودند رئیس جمهور یا رأساً به اعمال ولایت می پردازد یا به نیابت و وکال...

مسأله انتصاب یا انتخاب امام، همواره بخشی از مباحث کلامی مذاهب اسلامی را به خود اختصاص داده است و پژوهش حاضر نیز با روش توصیفی و تبیینی به بررسی نقش مردم و جایگاه بیعت در این مسأله پرداخته است. متکلمان اسلامی، امامت را به "ریاست و رهبری جامعه اسلامی در زمینه امور دنیوی و دینی" تعریف کرده اند؛ و بیعت نیز به معنای پیمان بستن برای فرمان بری و اطاعت است، و بررسی تاریخی و عرفی نشان می دهد که کارکرد آ...

شعر عاشورایی پس از انقلاب اسلامی به عنوان یک نوع ادبی، در ادبیات این دوره، گستردگی فراوانی یافته است به گونه ای که اکثر شاعران انقلاب در این «طرز معنایی» دارای شعر هستند. در این تحقیق کوشیده ایم با مطالعه ی اشعار عاشورایی ده تن از شاعران «ویژه سرا»ی عاشورایی دوره انقلاب و پس از آن - که عبارتند از : غلامرضا سازگار، سیدرضا موید، محمد جواد غفورزاده، محمدعلی مجاهدی، ژولیده نیشابوری، علی انسانی، اح...

پژوهش حاضر در موضوع مبانی فقهی احکام حکومتی و دامنه ی آن، با تبیین کارآمدی آن در نظام سیاسی اسلام، با رویکرد فقهی با تکیه بر فقه فریقین، به این مسئله پرداخته، اساساً رمز پویایی فقه اسلامی در این است که با ظرافت و ظرفیت خاصی هم? ابعاد زندگی انسان ها را اعم از فردی و اجتماعی پوشش داده و در قبال رخدادهای مختلفی حیات بشری توان پاسخگویی دارد؛ در بعد سیاسی اجتماعی، احکام حکومتی به عنوان راهکار اساسی ب...

بخش اول در خصوص نقش مجلس خبرگان در تعیین رهبر است. در این بخش مباحث ذیل مطرح می شود:1- رهبر در نظام اسلامی (فصل اول) تحت این عنوان ابتدا از جایگاه و موقعیت رهبر در اسلام بحث می شود و سپس به این سئوال پاسخ داده می شود که آیا رهبر از نظام اسلام لزوما باید دارای شرایط و ویژگیهایی باشد یا خیر؟ و در پایان وظایف و اختیارات رهبر را مورد مطالعه قرار می دهیم. 2- نظریات ارائه شده در مورد حکومت از نظر اسل...

ولایت فقیه به عنوان یک الگوی ایجابی حکومت نزد فقهای شیعه از گذشته تا به امروز دارای اهمیت بوده است. با این حال، این نظریه در عصر حاضر با حضور امام خمینی (ره) احیاء شد و در نهایت در قالب نظام جمهوری اسلامی از عرصهی نظر به عالم عمل راه یافت و محقق گردید. بیشک دو تن از شخصیتها و شاگردان امام خمینی (ره) که در ارتباط با ولایت فقیه و وجوه مختلف آن دیدگاهها و آرای غنی و قابل توجهی دارند آیتالله مط...

قبل از تعریف و بیان موضوع لازم است واژه هایی را که در موضوع به کار رفته است توضیح داد. ولی: مشتق از ولایت است، «ولی علیه» یعنی اختیاردار آن چیز شد و ولی به معنی دارنده اختیار و سلطنت است. فقیه: مشتق از فقه است و معنی لغوی آن فهم است و فقیه در اصطلاح بر شخصی اطلاق می شود که بتواند احکام شرعی را به صورت استدلالی و با استناد به منابع معتبر معلوم کند. حدود اختیارات: مقصود از حدود اختیارات گستر...