عصر عباسی به طور کلی به دو دوره تقسیم می شود: دوره اول که به عصر طلایی نیز مشهور است و مقارن با قرن هشتم و نهم میلادی است اوج شکوفایی و ارتقا، علم و ادب و فرهنگ است چرا که خلفای عباسی به علم و ادب و هنربسیار توجه داشته و در مسیر پیشرفت و اعتلای آن بر یکدیگر پیشی می گرفتند. در این دوره با توجه به امتزاج و اختلاط فرهنگ ها و عناصر گوناگون و تاثیراتی که این عناصر بر جامعه عباسی داشتند. گرایش ها ...

یکی از ارزشمندترین موضوعات ادبیات تطبیقی، به سبب روابط تاریخی و فرهنگی دیرین میان فارسی زبانان و ملل عرب، بررسی پیوندهای ادب فارسی و عربی است. وام ستانی شاعران پارسی گوی از شاعران عرب به ویژه از ابوطیب متنبی شاعر شهیر دوره عباسی (354 ـ 303 هـ .ق.)، از موضوعات دلاویز این بخش از ادبیات تطبیقی است. این پژوهش به بررسی دیوان مسعود سعد سلمان (515 ـ 438 هـ .ق.) شاعر پارسی گوی دوره غزنوی می پردازد تا چ...

از آنجایی که مقایسه ی اندیشه و افکار دو شاعر یا نویسنده یا حتی دو فرد عادی رویکرد های ذهن آنها را بهتر آشکار می کند، این پ‍ژوهش سعی بر این دارد تا با بررسی مقایسه ای یکی از نقاط اشتراک ذهن سنایی و ابوالعتاهیه (زهد )، با روشی تحلیلی اولا به تحلیل مبانی زهد نزد دو شاعر بپردازد و ثانیا تأثیر ساختارهای اجتماعی و دینی و شخصیت فردی را در اندیشه ی زهدی دو شاعر معلوم نماید. در این راستا نتایجی چند حاص...

دنیاگریزی، از مضامین عمده در شعر و ادب فارسی و عربی است که از بن مایه های شعر زهد و تحقیق (قرن دوم هجری) ابوالعتاهیه، شاعر قدرن دوم و سوم هجری است. شاید بتوان گفت در سیر تکامل شاعر زهد و تحقیق ادب فارسی، ناصرخسرو و سپس اوج آن سنایی است. هدف از این تحقیدق ، پیدا کردن نقار مشترک این دو شاعر مانند بسامد بالای مضمون در شار، وابستگی به دربار و مهجور شدن شان می باشد. تصاویری که از دنیا در ذهن و اندیش...

دریافتن ژرفنای سروده‌های بسیاری از شاعران بزرگ جهان اسلام، بدون شناختن مایه‌های قرآنی شعر آنان ممکن نیست. در پژوهش حاضر نگارنده به تبیین، تحلیل و تطبیق جلوه‌های تأثیرپذیری سروده‌های حافظ و ابوالعتاهیه از آیات و مضامین قرآنی پرداخته، و گونه‌های آن را در دیوان هر دو شاعر باز نموده است. تأثّر قرآنی این دو شاعر در حوزه اقتباس‌های مستقیم و اقتباس‌های غیرمستقیم جای می‌گیرد که هر کدام...

دریافتن ژرفنای سروده­های بسیاری از شاعران بزرگ جهان اسلام، بدون شناختن مایه‌های قرآنی شعر آنان ممکن نیست. در پژوهش حاضر نگارنده به تبیین، تحلیل و تطبیق جلوه­های تأثیرپذیری سروده­های حافظ و ابوالعتاهیه از آیات و مضامین قرآنی پرداخته و گونه­های آن را در دیوان هر دو شاعر بازنموده است. تأثر قرآنی این دو شاعر در حوزه اقتباس­های مستقیم و اقتباس­های غیرمستقیم جای می‌گیرد که هر کدام، ...

پروین اعتصامی ( 1285- 1320)، یکی از برجسته ترین شعرای معاصر در زمینه ادبیات تعلیمی است. اهمیت کم نظیر او از آن روست که سراینده بهترین و بی نظرترین اندرزنامه فارسی و اشعار پند آمیز اخلاقی است . ابوالعتاهیه (130-213)، شاعر مبتکر برجسته ی فن زهدیات در عصر عباسی است. ادیبان و صاحبنظران او را خداوندگار و قافله سالار شعر زاهدانه بر پیشانی شعر عربی می دانند، که ایجاد کننده نوعی ابداع و نوآوری در ...