همزمان با تحولات سیاسی رخ داده در جغرافیای سیاسی منطقۀ ماوراءالنهر و تبدیل آن به آسیای مرکزی و سپس تشکیل جمهوری‏های پنج‏گانۀ شورایی، مفهوم وطن نیز در ادب معاصر تاجیک تحولات مهمی را از سر گذرانده است. مسألۀ اصلی این پژوهش، بررسی تحول مفهوم وطن در ادب معاصر تاجیک از دورۀ معارف‏پروری (1905-1870 م) تا استقلال و خودآگاهی ملی (1991م) در بستر دوره‏بندی ادب معاصر تاجیک است. مفهوم وطن در این دورۀ 145 سا...

این پژوهش با بررسی پیوند ادبیات و هنر، در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که دلیل گستردگی این پیوند درشعرهای نظامی، به هنر شعر و شاعری برمی گردد - که قابلیت جای دادن سایر هنرها را در خود دارد - یا اینکه شاعر هنری به مانند نظامی، با آگاهی گسترده از هنرهای گوناگون، این گنجایی را در شعر ایجاد کرده است؟ ضرورت این تحقیق، نیاز پرداختن به مباحث میان رشته ای و بینامتنی است که امروز در جامعه ادبی، فراو...

آواز فراخوانی اغلب توسط افراد نر و به­منظور جفت­گیری در برخی از حشرات نظیر راسته­ی orthoptera تولید می­گردد. سیگنال­های بیواکوستیکی هفت گونه از دو خانواده­یgryllotalpidae (gryllotalpa gryllotalpa) وgryllidae (melanogryllus desertus, eumodicogryllus bordigalensis, acheta domesticus، gryllus bimaculatus، campestrisgryllus  وmodicogryllus frontalis ) متعلق به بالاخانواده­ی grylloidea ثبت گردید. صد...

این مقاله با هدف تبیین جریان روشنگرایی تاجیک به نگارش درآمده است. در اواخر سدۀ نوزدهم و اوایل سدۀ بیستم میلادی مبارزۀ ملی- آزادی‌خواهی مردم تاجیک به مرحله‌ای نو رسید و در تفکر مردم دگرگونی‌های انقلابی به‌وجود آمد. این مسئله به‌نوبۀ‌خود سبب شد که روشن‌فکران به طرز زندگانی فرنگیان با چشم عبرت بنگرند. یکی از این روشن‌فکران که به همت او ادبیات روشنگرایی تاجیک عرض وجود کرد، احمد مخدوم دانش است. وی ب...

یکی از بنیان گذاران جریان روشنگرایی تاجیک در سدۀ نوزدهم میلادی که در شناخت درست جامعه و احکام اسلامی به هم وطنان و معاصران خود خدمات شایسته ای کرد، احمد مخدوم دانش است. در این مقاله مهم ترین اثر احمد دانش، نوادرالوقایع، مورد بررسی قرار گرفته و مسائل و موضوعات مندرج در آن تبیین و تحلیل شده است. دانش در نوادرالوقایع هنگام بیان اندیشه بیشتر واقع نگر است. او به عنوان یک محقق خود را محصور محیط نکرده...

ابوالقاسم لاهوتی یکی از شناخته ترین شاعران فارسی گوی مبارز سده بیستم است که تمام آثار و فعالیت های ادبی خود را در راه منافع مردم صرف کرد و شعر را ابزاری در خدمت به آنان قرار داد. در این مقاله ضمن ارائۀ شرح حال مختصری از لاهوتی، به فعالیت های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی او در هردو کشور ایران و تاجیکستان پرداخته شده است. اشعار لاهوتی در بیداری و خودشناسی مردم ایران و تاجیک نقشی بسیار مهم دارد. وی با ...

این مقاله که به مناسبت چهارمین سال تجلیل «روز رودکی» به نگارش درآمده است، تاریخچۀ پاس داشت این شاعر بزرگ را در میان قوم تاجیک بررسی می کند. نخستین بار بعد از نگارش کتاب نمونۀ ادبیات تاجیک تألیف صدرالدین عینی بود که رودکی در جمهوری تاجیکستان همچون رمز افتخار میراث فرهنگ و ادب گردید و در اوایل سال ۱۹۲۶م وزارت معارف جمهوری مختار تاجیکستان در نوروز تأسیس و تجلیل «روز رودکی» را اعلام نمود. انتشار مق...

هوره آوازه سنتی است که از دیرباز به عنوان یکی از مزامیر باستانی در ستایش اهورامزدا بوده است. اهوره پاره نخست اهورا مزدا است . هنر هوره محملی برای حفظ و نگهداری اشعار عامیانه بوده و ادبیات زیبا و دلنشین یک مرز و بوم را از نسلی به نسل دیگر انتقال داده و حفظ نموده است و یکی از عوامل زنده نگه دارنده زبان ها و گویش های محلی است. هوره نوای دلنشین و زیبایی است که هوره خوانان با تکیه بر ارزش های قومی ...

چکیده: جامی شاعری است موسیقی¬دان که اشعارش با بسیاری از اصطلاحات و راز و رمزهای موسیقی در آمیخته است. این امر باعث شده بسیاری از اشعارش بدون توجه به معانی موسیقایی واژگان و اصطلاحات آن، غامض به نظر برسد، خصوصاً زمانی که از تغییر مقام¬ها که امروزه به آن مرکب خوانی یا مدولاسیون می¬گویند یا زمانی که از آواز و چگونه تحریر زدن سخن می¬گوید، حتماً باید با آواز و مسائل مربوط به آن از جمله مناسب¬خوانی، م...

عوامل شکل گیری جنبش معارف پروری در آغاز سدۀ بیستم و وقایع مرتبط با آن، با مباحثه ها و مناظره های متعددی در میان محققان، مورخان و تئوریسین های انقلابی همراه است. استاد عینی و ف. خواجه اف ازجمله محققان تجددخواهی هستند که دربارۀ نحوۀ شکل گیری این جنبش و مسائل مرتبط با آن اظهارنظر کرده اند. بررسی محققان در این زمینه نشان دهنده تأثیر احمد کلّه (پدر ادبیات نوی تاجیک)، احمد دانش و دیگر معارف پروران تاج...