از آثار برجای‌مانده از حسن بن عبدالمؤمن خویی، ملقب به حسام‌الدین خویی، ادیب و منشی مشهور قرن هفتم هجری، تا کنون چند رساله منتشر شده است. اغلب آن‌ها به‌نثر است و در زمینۀ تعلیم انشاء و فن ترسل. حسام‌الدین خویی، در زمانۀ خود و در میان معاصران، به «حسام شاعر» معروف بوده است، ولی از سروده‌هایش، جز منظومه‌هایی کوتاه و ابیاتی پراکنده‌ در ضمنِ آثار منثور، عجالتاً چیزی در دست نیست. در این مقاله، منظومه‌ا...

بازنویسی و ساده سازی متون کهن ادب‍ی به زبان ساده برای گروه های سن‍ی مختلف از جمله نوجوانان، اهم‍یت زیادی دارد. ضرورت این کار آشنا شدن نوجوانان با فرهنگ، آداب و رسوم، تمدن، مفاخر مل‍ی و گذشته ادب‍ی این مرز و بوم است. مخاطب آثارکهن، بیشتر بزرگسالان و افراد تحصیل کرده هستند. اما کودکان و نوجوانان نیز برای آشنایی با فرهنگ و تمدن گذشته خویش، به برقراری پیوند عمیقی با این متون نیاز دارند. این پژوهش، ...

نظریه های بینامتنیت با نام یولیاکریستوا در قرن بیستم شکل گرفت. رویکرد این نظریه در تقابل با نقد منابع مطرح شد. قبل از کریستوا شخصیت های دیگری در پیشابینامتنیت چون میخائیل باختین با آرای گفت گومندی و چند صدایی (polyphony) با رویکردی نوین در نظریه و نقد ادبی و هنری مطالبی را طرح کرده بودند. در حوزۀ بینامتنیت هم نظریه های فردینان دوسوسور و چالز سندرس پیرس کم و بیش مورد توجه قرار گرفت ولی تمام نظری...

«عنوان» یک نشانة زبانی است که در آغاز متن قرار می‌گیرد تا آن را نام‌گذاری، نشان‌دار و برجسته سازد و خواننده را به خواندن متن ترغیب کند. عنوان می‌تواند از نظر محتوایی گاهی همچون ابزاری سرشت متن را آشکار کند و از ابهام آن بکاهد، یا در فرایند نظریة ساختار به عنوان جزئی از یک کل، کمال‌بخش یک ساختار کلان‌تر باشد که در اندام‌وارگی کل متن یا کتاب دیده می‌شود. احمد شاملو نسبت به ساخت و بافت واژگان، توج...

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش مذهب و فقه در روابط ایران و عثمانی در دورۀ صفویه و افشاریه با تکیه بر متن مصالحه‌نامه‌های دوجانبه است. روش/رویکرد پژوهش: رویکرد نویسنده در این مقاله کیفی-تاریخی است. داده‌ها براساس اسناد و منابع تاریخی گردآوری و تجزیه‌وتحلیل شده‌اند. یافته‌های پژوهش: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که مناسبات ایران و عثمانی همزمان با استقرار حکومت صفویه در قلمرو ایران و رسمیت‌...

از قرن هشتم تا کنون بر مثنوی شرحهایی نوشته‌اند و هر کدام از شارحان بنا بر روشی خاص و پسندِ شخصی و زمانی خود، مثنوی را شرح کرده‌اند و کوشیده‌اند، پرده ‌از اسرار این منظومه ارزشمند بردارند. برای آنکه بدانیم شارحان تا چه اندازه به متن مثنوی و حل مشکلات آن اهتمام داشته‌اند و تا چه میزان در این راه توفیق؛ چهار شرح نیکلسون، استعلامی، زمانی و شهیدی را که از معروفترین شرحها هستند، برگزیده‌ایم و برای نمو...

گفتن یا نگفتن داستان، باعث تفاوت بین متن روایی و غیر روایی می شود. در هر متن روایی علاوه بر یک راوی، دست کم یک «روایت شنو» نیز وجود دارد. «سطح روایی»، «میزان مشارکت» و «درجۀ ادراک پذیری» راوی، مهم ترین عواملی هستند که ویژگی های روایت شنو را تعیین می کنند. در این پژوهش علاوه بر معرفی نشانه های مستقیم و غیر مستقیم وجود «روایت شنو»، به تبیین دو گونه «روایت شنو» درون متنی و برون متنی می پردازیم. چگ...

در این جستار، ساختار داستان فرود در شاهنامه و عناصر ساختاری تأثیرگذار در آن بررسی و تحلیل می‌شود. ساختار داستانی ماهیتی دارد که متأثر از عناصر خود، شکلی کنشی و روایی می‌پذیرد. نویسنده در پرتو این خصوصیات و عناصر ساختاری، چون طرح و نقشه، زاویۀ دید، کشمکش، بحران، نقطۀ اوج و گره‌گشایی، ساختار داستانی را پی‌می‌ریزد. به این منظور، ابتدا تعریفی از داستان و ساختار ارائه می‌گردد و سپس، ضمن بررسی عناصر ...