آشنایی ایرانیان با مفاهیم جدید فیزیک به دورۀ حکمرانی قاجار برمی‌گردد. آنچه در این مقاله می‌آید معرفی برخی از ویژگی‌های نخستین آثار تألیف شده یا ترجمه شده در حوزۀ فیزیک جدید تا حدود سال 1300ق خواهد بود. اکثر این آثار به صورت نسخۀ خطی باقی مانده‌اند و نسخه‌های متعدد نیز از آنها در دست نیست. این آثار عمدتاً به انگیزۀ اهداء به شخص پادشاه یا دیگر مقام‌های حکومتی و یا به سفارش بعضی از بزرگان کشور نوشت...

یکی از مباحث مهم در تاریخ کلام و فلسفه در فرهنگ اسلامی و غرب این بوده که آیا عقل  قادر به پاسخگویی به تمام مسائل و معارف بشری است یا نه؟ ملاصدرا میراث دار حکمت مشاء و اشراق، و عرفان اسلامی، و بنیانگذار حکمت متعالیه عقل را سلاح قدرتمندی برای باز کردن گره های بسیاری از مجهولات معرفت بشری و الهی می داند. اما از محددیت آن نیز غافل نبوده است. هر چند بیشتر محققان بر این باورند که ملا صدرا عقل و ایما...

نقد اخلاقی یکی از قدیمی ترین شیوه های نقّادی است که در آن، ارزش های اخلاقی معیار ارزیابی آثار ادبی قرار می گیرد. نقّادان در این شیوه، اشعار و سخنان سازگار با اخلاق و حکمت را می ستایند و آن چه را در تضـاد با شئـونات اخلاقی باشــد، نکوهش می نماینـد. کمال الدین (شمس الدین) محمد وحشی بافقی از شاعران بزرگ و نام آور ایران در قرن دهم هجری است که مفاهیم حکمت آمیز و اخلاقی را به زیبایی در اشعار خود گنجاند...

جناب میرابوالقاسم فندرسکی از اساطین حکمت و درعین حال تقریبأ کم شهرت عهد صفوی است . این حکیم علیرغم علّو شأنش در حکمت و فنون ریاضی مجهول القدر است و آثار مختصری ازو بدست رسیده. در تعیین مشرب فلسفی او اختلاف است برخی به اشراقی بودنش حکم کرده و اکثر به چند بیتی از قصیده یائیه میر متمسک می شوند که مضامین آن‘ عقیده گوینده اش به مثل افلاطونی را به ذهن متبادر میسازد. برخی دیگر نیز قائل به مشائی بودن او...

یکی از عناصر زیبایی شناسی در آثار نگارگری ایران، علاوه بر ترکیبات حیرت انگیز ومسحورکننده رنگ و تقسیمات هندسی مکان و اشکال، نور است. همان طور که در صور نگارین نقاشی ایرانی مشاهده می شود، سطوح دو بعدی رنگین فاقد سایه و سایه روشن، حاکی از تصویر فاقد منبع نور واحد است. عدم حضور سایه در این آثار نشان می دهد که نوری فراگیر و بسیط سراسر تصویر را فرا گرفته است. تصویر، جهانی مملو از نور را افتتاح کرده ا...

چکیده عقل در فلسفه ی اسلامی، دارای نقش و کارکرد متعدد و جایگاه خاص و ویژه ایی است. پژوهش حاضر، این مسئله را در حکمت اشراق و در دو حوزه ی جهان شناسی و معرفت شناسی با نظر به سه دسته آثارِ مشائی، اشراقی و رساله های رمزی سهروردی بررسی می کند. روش این پژوهش تحلیلی و کتابخانه ای است. نتایج حاصل از این پایان نامه نشان می دهد: در جهان شناسی آثار مشائی، عقل در سلسله عقول ده گانه مشائی حضور دارد که به ...

مقدمه و هدف:  یکی از واقعیت های انکارناپذیر در زندگی دنیوی، درد و بیماری است. هدف این پژوهش، بررسی بینش و نگرش امام سجّاد (ع) نسبت­به بیماری است و اینکه از منظر صحیفه سجّادیّه، بیماری پدیده ای خوشایند و لذت­بخش بوده یا پدیده ای ناخوشایند و نفرت­انگیز است؟! مواد و روش ها: با توجه به هدف پژوهش، مواد تحقیق، بررسی نیایش ها و آموزه های امام سجّاد (ع) و صحیفه سجّادیّه را شامل می­شود؛ بنابراین از روش تحلیل ...

دربررسی آثار ادبیات جهانی تاثیرگذاری آثارادبای فارسی زبان برشعرا و نویسندگان سایرکشورها بستر مناسبی ‌است برای پژوهش های ادبیات تطبیقی. سعدی شیرازی از جمله ‌چهره های برجستۀ شعر وادب ایران است که درآثارش با تبحری خاص و نگرشی ژرف بطوراعم واخص به نگارگری زشتی ها و زیبائیهای جامعۀ بشری می پردازد و مسائل اخلاقی- عرفانی و اجتماعی حاکم برجامعۀ بشری را درقالب حکایت های نغز و شیرین- نظم و نثر- موشکافانه ...

از منظر قرآن و احادیث، زندگی انسان با رنج و درد آمیخته شده است و هیچ کس را از آن گریزی نیست. هر یک از مصائبی که انسان در زندگی دنیا به آن دچار می شود دارای حکمت و فلسفه خاصی است، برخی از این حکمت ها عبارتند: تنبیه و بیداری انسان، تطهیر و پالایش جان و ..... اما یکی از مهم ترین حکمت کیفرهای دنیوی، مجازات اعمال انسان در برابر گناهان و اعمال نادرست اوست. موضوع این رساله تبین کیفر های دنیوی است که ...

تأمل و تحقیق در آثار صدرالمتألهین شیرازی نشان می دهد قرآن و روایات و نیز کتب فلاسفه و حکیمان پیش از او، که صرفاً عقلی بوده، بن مایه ای اشراقی دارند، اصلی ترین منابع فکری و نظری او را تشکیل می دهند. بنابراین صدرا یکی از اندیشمندان بزرگ در تألیف میان وحی و عقل است. این تألیفْ حکمتی به وجود آورده است که ملاصدرا مایل است آن را «حکمت عتیقه» یا «حکمت عتیقیه» بنامد.   در میان منابع عقلی او، کتاب تاسوعات...