سعید بینای مطلق
دانشیار گروه فلسفة غرب، دانشکدة ادبیات، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
[ 1 ] - سینما از نگاه زیباشناسی افلاطون و ارسطو
نزد فیلسوفان یونان باستان، آنچه امروزه بدان هنرهای زیبا یا هنرهای نمایشی میگوییم دارای فرایندی تقلیدی یا محاکاتی است؛ کنش تقلید و داوری دربارة آثار هنری تابع قوانین و معیارهایی بوده است. سینما را نیز می‌توان در زمرة هنرهای تقلیدی بهشمار آورد. در این جستار به بررسی دیدگاههای دو فیلسوف دنیای قدیم، یعنی افلاطون و ارسطو، میپردازیم. بنابراین، نخست امکان اخذ نظریه یا فلسفهای در خصوص سینما را در ...
[ 2 ] - تبیین مبانی و مؤلفههای واقعگرایی در اخلاق از نگاه فیلیپا فوت
برخی متفکران معاصر همچون انسکوم، گیچ و فوت با نگاه به نظریات ارسطو در باب اخلاق، مکتب فلسفی جدیدی تحت عنوان فضیلت‌گرایی نوارسطویی خلق کردند که به‌واسطه آن بتوانند مسائل اخلاقی در دوران معاصر را حل کنند. فیلیپا فوت یک واقعگرای اخلاقی تمام عیار است و در این مقاله سعی میکنیم به بررسی دیدگاههای وی در این باب بپردازیم؛ به همین دلیل ابتدا تعریفی از واقعگرایی اخلاقی در دوران معاصر و مؤلفههای مختلف آ...
[ 3 ] - «افلاطون الاهی»؛ تفسیر الهیاتی پروکلوس از گفت‌وگوهای افلاطون×
هدف از این مقاله تحلیل و بررسی تفسیر الهیاتی پروکلوس از گفت‌وگوهای افلاطون است. رویکرد الهیاتی به افلاطون ویژگیِ شاخص مرحله‌ی نهایی مکتب نوافلاطونی است. نظام‌یافته‌ترین و کامل‌ترین صورت‌بندی این رویکرد را در اثر سترگ پروکلوس، یعنی الهیات افلاطونی می‌توان یافت. پروکلوس در این اثر، دیدگاه الهیاتی خود درباره‌ی افلاطون را طی سه گام تبیین میکند. وی در گام نخست، ادعا میکند که افلاطون تنها کسی است که...
[ 4 ] - افلاطون و راولز: عدالت در فرد یا در جامعه
مفهوم عدالت، آن‌گونه که در کتاب جمهوری آمده است، برای افلاطون، مفهومی انتزاعی و زاییدة ذهن است که سقراط با استفاده از روش ماماییاش میکوشد تا آن را خلق کند. در واقع، افلاطون اگرچه بحث راجع به عدالت را از منظر بیرونی آغاز میکند، امّا غرض اصلی او، بررسی تمام‌نمای ساختار درونی نفس انسان است و به دنبال آن بررسی طبقات اجتماعی، تا بدین وسیله ماهیت عدالت را روشن کند. در مقابل، راولز به واقعیتهای جام...
[ 5 ] - شرح و بسط پروکلوس از اشارات افلاطون به مسئلة شرور و نسبت آنها با عنایت و فاعلیت الهی
هرچند نزد افلاطون نظریة منسجمی دربارة مسئلة شرّ دیده نمیشود، اما در آثار او پارههایی هست که برای افلاطونیان بعدی، دستمایهای برای بسط و پرورش چنین نظریهای شد. پروکلوس، برجستهترین فیلسوف مکتب نوافلاطونی متأخر است که نظریهاش به دیدگاه مرجع نوافلاطونیان دربارة مسئلة شرّ بدل شد. وی در مواجههای انتقادی با پیشینیانش میکوشد که شرح و تبیینی وحدتانگار از اشارات افلاطون به مسئلة شرّ ارائه دهد. بر اس...
[ 6 ] - «یک» و «خدا» از نظر هراکلیت
به روایت کتاب‌های تاریخ فلسفه ، هراکلیت فیلسوف ناپایداری و گذرایی، پارمنید فیلسوف ثبات و پایداری است. یکی به گذرایی هستی، دیگری به یگانگی و ایستایی آن باور دارد. چنین نگرش فروکاهنده‌ای به ثبات لوگوس و خدا نزد هراکلیت و به زایش چیزها، پس پذیرش حرکت و کثرت، نزد پارمنید اعتنا ندارد. این مقاله تنها به دیدگاه هراکلیت دربارۀ «خدا»و«یک» آن هم بر مبنای این سخن از وی می‌پردازد: «یک، تنها خردمند، هم دوس...
[ 7 ] - معرفت حضوری به احد نزد افلوطین و مولوی
معرفت حضوری در باب خداشناسی از جانب اندیشمندان بسیاری مورد واکاوی قرار گرفته است. این نوشتار در پی پاسخ به این سؤال است که در منظر افلوطین و مولوی معرفت حضوری به احد چگونه و از چه طریقی حاصل می‌شود؟ فرضیه مقاله این است که: امکان معرفت حضوری برای شناخت احد از طریق نوس/عقل کلی به روش شهودی وجود دارد اما در مرحلۀ نهایی این ادراک حضوری حتی با فرارفتن از نوس/عقل کلی به دست میآید. روش مقاله در فهم و...
نویسندگان همکار