یداله حیدری باباکمال
دانشجوی دکتری باستانشناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان
[ 1 ] - تأملی بر تنوع مضامین هنری و منشأ کاشیهای قاجاری تکیۀ معاون-الملک کرمانشاه
تکیه معاونالملک یکی از مهمترین تکایای ایران و بناهای شهر کرمانشاه در اواخر دورۀ قاجار است که در بافت قدیم شهر و محلۀ برزهدماغ واقع شده است. کاشیکاری تکیه، مضامین متعدد مذهبی، ملی، اساطیری، حماسی، مناظر طبیعی، گل و مرغ و هندسی را در بر میگیرد. مهمترین هدف پژوهش حاضر، شناسایی منشأ نقوش کاشیهای فوق، علل شکلگیری آنها در کنار هم و پی بردن به مضامین متنوع محلی، بومی و فرا محلی در آنهاست. روش ...
[ 2 ] - بررسی و تحلیل نقش‌برجسته‌های قاجاری مجموعه سنگ تاقبستان، کرمانشاه*
چکیده نقشبرجستهها، یکی از مهمترین مدارک باستانشناسی جهت شناخت جنبههای تاریک فرهنگهای گذشته بهشمار میروند. در مجموعهی سنگ تاقبستان، 47 نقشبرجسته که احتمالاً تزئینات بنایی را تشکیل میدهند، نگهداری میشوند. بهنظر میرسد این تزئینات از بنایی خارج از کرمانشاه بدست آمده و هیچگونه ارتباطی با بناهای قاجاری کرمانشاه نداشته باشند. با توجه به اینکه مجموعه فوق تاکنون مورد مطالعه هنری و باستان...
[ 3 ] - کبوترخانه‌های گلپایگان و خوانسار: نگرشی بر اهمیت تاریخی و فرهنگی آنها در دوره قاجار
یکی از مهمترین سازه‌های بومی ایران در ارتباط با اقتصاد کشاورزی، بناهای موسوم به کبوترخانه است. استان اصفهان از مناطقی است که در زمینه پیشینه و ساخت کبوترخانه در تاریخ بومی ایران نقش بسزایی داشته است. از آنجایی که کبوترخانه‌های گلپایگان و خوانسار تاکنون از نظر تاریخی و باستانشناسی به دقت مطالعه نشده‌اند، پژوهش حاضر در تلاش است؛ اهمیت بناهای مذکور را در این پهنه‌ی فرهنگی با توجه به مناسبات سیا...
[ 4 ] - نگرشی بر جغرافیای اداری ایالت پارس در دوره ساسانی
پژوهش حاضر از جمله، نخستین تلاش‌هایی است که برای روشن‌شدن وضعیت جغرافیایِ اداری ایالت پارس در دوره‌ی ساسانی، صورت گرفته است. ایالت پارس، نه تنها مرکزیت مذهبی و سیاسی ساسانیان محسوب می‌شد، بلکه یکی از مناطق مهم و راهبردی به لحاظ اداری نیز به حساب می‌آمد. علاوه بر متون دستِ اول تاریخی و کتیبه‌های پهلوی دوره‌ی ساسانی، جغرافی‌نگاران قرون اولیه اسلامی نیز توصیفاتی از تقسیمات اداری ایالت پارس به دست می...
[ 5 ] - تأملی بر اهمیت نقش‌مایه شکار در اوایل دوره قاجار با تکیه بر شواهد هنری موجود
Hunting was one of the most important aspects of human life in ancient times; when human considered hunting as an aspect of his own subsistence strategy and his life was dependant on it. As time goes by, the importance of this subsistence aspect reduces; so that special places were considered as a hunting ground for entertainment. With the arrival of Islam in Iran, this process continued ...
[ 6 ] - تأملی بر نقش برجستۀ شکارگاه خسرو دوم (؟) در تاق بستان و الگوپذیری از آن در نقش برجستۀ تنگ‌واشی فتحعلی‌شاهِ قاجار
نقش‌مایۀ شکار از نخستین نقاشی‌های دیواری دوران پارینه‌سنگی درون غارها تا تکامل‌یافته ترین دست ساخته‌های امروزی در هنر ایران وجود داشته و در مسیر تاریخ هنر و طی فرایندِ شکلگیری فرهنگهای مختلف، مفاهیم گوناگونی را در درون خود پرورده است. این روند تکاملی در دوران تاریخی و خصوصاً دورۀ ساسانی مفهومی فراتر از شکار صرف به خود میگیرد، به طوری‌که یکی از رایج‌ترین موضوعات هنر و فرهنگ دورۀ ساسانی صحنه شکا...
[ 7 ] - مهرهای اشکانی: نگرشی بر سبک هنری و کارکرد
مهرها میتوانند به شناسایی جنبههای تاریکی از یک دورۀ فرهنگی کمک کنند.مهرها و گِلمهرهای اشکانی علاوه بر نقش مهمی که در رابطه با تجارت جامعه داشتهاند، برای شناسایی هنر و فرهنگ این دوره نیز مهم میباشند. صرفاً در معدودی از محوطههای این دوران که گزارش آنها منتشر شده یا بر اساس آثار اندک آنها در مجموعهها و موزهها، معرفی مختصری از مهرهای این دوره به عمل آمده است. بنابراین هدف از پژوهش حاضرمعرفی م...
[ 8 ] - اهمیت ارتباطی ـ تجاریِ راه عتبات عالیات در رونق شهر کرمانشاه در دورۀ قاجار با تکیه بر شواهد تاریخی و باستانشناسی موجود
راه‌ها از دیرباز نقش مهمی در شکلگیری شهرها و شکوفایی تمدن‌ها داشتهاند. شهر کرمانشاه در طول تاریخ به سبب اهمیت ارتباطی در قرون قبل از اسلام با عبور جادۀ شاهی و در قرون پس از اسلام با عبور شاهراه خراسان از آن، همواره مورد توجه بوده است. در دورۀ قاجار راه کاروان‌رو خراسان که با عنوان راه عتبات عالیات مطرح می‌شود، نقش مهمی در توسعه و رونق تجارت، صدور و ورود کالاهای خارجی، تعاملات دولت‌های عثمانی ...
[ 9 ] - بررسی دوره بندی تاریخی ـ کالبدی مسجد جامع هفتشویه از منظر مطالعات تطبیقی
بناهای مذهبی از دوران پیش‌ازتاریخ تا زمان حاضر نقش مهمی در تشکیل عناصر ساختاری شهرها، سکونتگاهها و حتی روستاها ایفا نمودهاند. به‌طوری‌که کاوشهای باستانشناسی و شواهد موجودِ تاریخی نشان میدهند؛ معابد و اماکن مذهبی در دورههای قبل از اسلام همواره یکی از مراکز کانونی تجمع مردم برای انجام مراسم آیینی بودهاند. استان اصفهان یکی از مناطق مهم تاریخی کشور در تمامی ادوار آنست که بناهای بسیاری در آن ه...
نویسندگان همکار