علیرضا هژبری نوبری
استاد باستان‌شناسی دانشگاه تربیت‌مدرس، شهر تهران، استان تهران
[ 1 ] - بررسی ناهمخوانی‌های فنی و تکنیکی نقوش‌برجستۀ انسانی کاخ‌های آپادانا و سه‌دروازه (تالار شورا) در تخت‌جمشید
نقوش‌برجستۀ تخت‌جمشید یکی از مهم‌ترین یادگارهای دورۀ هخامنشی در ایران به شمار می‌رود که به مثابه چکیده‌ای از هنر، معماری، سیاست، اقتصاد و مدیریت این دوره درخشان از تاریخ ایران توجه دانشمندان علوم مختلف را به خود جلب کرده است. این نقوش، به‌واسطۀ ماهیت تاریخی خود، به‌عنوان یک منبع موثق برای تحلیل بسیاری از مسایل مدیریتی امپراتوری هخامنشی، واجد اهمیت فراوانی هستند. از منظر گونه‌شناسی، یکی از گروه...
[ 2 ] - وحدت هنری یادمانهای آرامگاهی مدور سبک آذری (نواحی اران و آذربایجان) در سده های 8 تا 9 هجری
چکیدهتجلی مقابر برجی شکل مدور بر روی مزارات شخصیتهای مذهبی سیاسی در سدههای 8 و 9 هجری بر شکل‌گیری شیوهی خاص معماری یادمانهای آرامگاهی در حوزه کشورهای فعلی دوسوی شمالی و جنوبی رودخانه ارس تا آناتولی شرقی دلالت دارد. دراین شیوهی معماری ،که باید از آن تحت عنوان سبک آذری درنواحی آران –آذربایجان یاد کرد، در چیدمان بدنهی بیرونی مقابر و تزیین هنری سطوح بناهای آرامگاهی بطور نسبتاً یکسان از کلوک و ...
[ 3 ] - نگــارکنــد الیــمایـی خنـگ اژدر 2 و مقایسة آن با دیگر نگارکندهای الیـمایی
نگارکند یکی از داده‌های مهم و پراهمیت در علم باستان‌شناسی که بخش مهمی از سنت، تاریخ، فرهنگ، تمدن و هنر پیشینیان را بازنمایی میکند و بیانگر مفاهیم و اندیشه‌ها، آیین‌ها و مناسک، شرح پیروزی‌ها و دستاوردها، تکنیک‌های حجاری، بازگوکنندة ظرایف هنری و تبلور اوضاع سیاسی، مذهبی، اجتماعی و همچنین روشی برای اقناع حس ماندگاری فرمانروایان است. نگارکند یکی از فراگیرترین شیوه‌های رایج در سراسر خاور نزدیک باست...
[ 4 ] - تحلیل سامانه نورگیری و تهویه در کاخ‌های هخامنشی تخت جمشید با تأکید بر تالار صد ستون
از شواهد هنر معماری هخامنشیان در مرزهای کنونی ایران می¬توان کاخ‌های متعددی را برشمرد که در بخش‌هایی از استان‌های فارس و بوشهر پراکنده شده‌اند. در بیشتر پژوهش‌های باستان¬شناختی و معماری بر نحوه پراکندگی، ویژگی‌های ساختار معماری و نقوش¬برجسته تأکید ویژه‌ای شده اما توجه چندانی به رویکردهای مهندسی و طراحی معماری بخش‌های مختلف بناهای نشده است. در پژوهش حاضر تلاش بر این است که با رویکردی فنی ...
[ 5 ] - بررسی آثار دوران هخامنشی در شهربی لیکیه
امپراتوری قدرتمند هخامنشی قلمرو پهناوری را در بر میگرفت که آسیای صغیر امروزی نیز بخشی از آن را تشکیل میداد. آسیای صغیر از جمله مناطقی بود که در دوران کوروش بزرگ و لشگرکشی او به لیدیه تحت حکومت پارسیان درآمد و شهرهای این ناحیه در پی سیاست تقسیم فضایی کشور، به شهربیهای هخامنشی اضافه شدند. اسامی همهی شهربیها در کتیبههای رسمی هخامنشیان نیامده است چرا که شیوه حکومتی هخامنشیان چنین بود که نواحی...
[ 6 ] - یک گورستان: کاوش تپه بیمارستان آشخانه (خراسان شمالی) از دیدگاه فرایندهای دگرگونی
فرایندهای دگرگونی درباره برهم‌کنش دست‌افزارها و ساختار‌ها با محیط، اعم از طبیعی و فرهنگی بحث میکند. فرایندی که طی آن، از چگونگی شکل‌گیری تپه یا محوطه تا آنچه امروز به چشم می‌آید، بحث می‌شود. بررسی این فرایندها و شناخت آنها به باستانشناس کمک میکند تا بتواند تغییرات مواد فرهنگی درروند کاوش را بهتر درک نماید و تفسیر واقعی‌تری نسبت به این مواد داشته باشد. چراکه برخی از این عوامل دگرگونی میتوان...
[ 7 ] - Foramen Tympanicum or Foramen of Huschke: A Bioarchaeological Study on Human Skeletons from an Iron Age Cemetery at Tabriz Kabud Mosque Zone
The foramen tympanicum is an anatomical variation that is created in the tympanic plate of temporal bone during the first year of life. The tympanic plate grows and foramen tympanicum is gradually closed by about the fifth postnatal year. However, due to a defect in normal ossification, foramen tympanicum sporadically remains throughout life. The construction of a shopping center in Tabriz, nor...
[ 8 ] - بررسی انواع تقارن و الگوهای تقارن در نقوش برجسته تمدن هیتیت
تقارن یک ابزار تحلیلی است که پیرامون شناخت روابط میان فرهنگی و مقایسۀ اشیاء هنری مورد استفاده قرارگرفته و از دهۀ 1900م. در علم باستان شناسی و با مطالعه بر سفال آغاز شده است. فرهنگ های متفاوت (ادوار تاریخی مختلف) اولویت ها و سلایق تقارنی متفاوتی دارند. تغییر فرهنگ در تغییر اولویت های تقارن و یا حضور نوع جدید الگوی تقارن منعکس می شود. هدف از این پژوهش، مطالعۀ تغییر و یا استمرار فرهنگ در ادوا...
[ 9 ] - بررسی و تحلیل باستان‌شناختی محوطه شهریری استان اردبیل
عصر مفرغ متاخر و آهن I از نظر فرهنگی نشانگر تحولاتی بسیار مهم در ساختار فرهنگ مادی و معنوی مردمان ساکن فلات ایران است. شناخت و استفاده از آهن در این دوره به مثابه کشف عظیمی بود که در تمام زوایای زندگی بشر آن روز سایه افکند. زمینههای ایجاد امپراطوریهای گسترده در پی این دوره بر پایههای جامعهای استوار گشت که با سپریکردن عصر آهن، پتانسیل جهانی شدن یافته بود؛ لذا میتوان این برهه را دوره آغاز ت...
نویسندگان همکار