سیدابوتراب احمدپناه
استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس
[ 1 ] - بررسی تطبیقی عناصر بصری نگاره‌های «دربار جمشید» و «دربار فریدون» در شاهنامه‌ی طهماسبی با تأکید بر ترکیب‌بندی نگاره‌ها
از مهمترین ویژگی‌های یک اثر هنری که می‌تواند بیانگر مفاهیم به‌کاررفته در آن باشد، ترکیب‌بندی و عناصر بصری آن است. این پژوهش که در آن نگاره‌های دربار جمشید و دربار فریدون از شاهنامه‌ی طهماسبی انتخاب و موردمطالعه قرارگرفته‌اند، به این سؤالات پاسخ داده است که چه عناصر بصری مشترک و با چه شباهت‌ها و تفاوت‌های مفهومی، در این نگاره‌ها به‌کاررفته و هرکدام نگاره، نقاش بهتر توانسته است عظمت دربار را به ...
[ 2 ] - پژوهشی برای معرفی جلد اول گلچین اسکندر سلطان813 ه.ق متعلق به بنیاد گلبنکیان پرتغال
آثار متعددی در طول تاریخ در مکاتب هنری ایران پدید آمد که قسمت عمده این آثار در قالب کتب و گلچین ادبی می باشند. برخی از نفیس ترین این نسخ بنا به دلایل متفاوت از ایران خارج شده و در موزه ها و بنیاد های هنری دیگر کشورها نگهداری می گرددند که همین امر باعث گردیده کمتر این آثار مورد پژوهش و مطالعه محققان داخلی قرار گیرند.هدف از نگارش این مقاله معرفی و بررسی جلد اول گلچین اسکندر سلطان813ه.ق است که ...
[ 3 ] - نشانه شناسی نقوش سنگ قبور قبرستان تخت فولاد اصفهان
در قبرستان تخت فولاد اصفهان که قدم بگذاریم، از مشاهیر و دانشمندان آرمیده در آن که بگذریم، این مکان حاوی گنجینهای از نقوش و تصاویر میباشد و در این رهگذر، تبلور نقوش حیوانی شیر و ماهی در کنار دیگر تصاویر، نشان از اهمیت و نقش ویژه آنها در میان باورها و عقاید انسانی میباشد. شیر که در این قبرستان به صورت نقش گود، برجسته و مجسمه نمود پیدا کرده است، در هنر و فرهنگ بسیاری ملل، به عنوان سمبل شجاعت، ق...
[ 4 ] - نشانه‌معناشناسی تفسیر اجتماعی میرزاعلی‌قلی خویی از حافظ در تصویرسازی دیوان چاپ سنگی ۱۲۶۹
Mirza Ali Qoli Khoie, the famous illustrator of lithographic books of Qajar era, has presented interpretations of Hafiz poetry according to cultural and social needs of his own age in his illustrations. The lithographic Divan-e-Hafiz of 1269 AH is one of the first illustrated ones which was prepared to publish widely. Therefor the discursive positioning of Ali Qoli in this book is very importan...
[ 5 ] - بررسـی تاثیرگـذاری نقـوش اسلامـی بر نشانـه های مصطفـی اوجـی
مرور اجمالی آثار گرافیـک ایران نشـان می‌دهد که، بهره‌گیری مستقیم و غیرمستقیم از نقش‌ها، نمادها، عناصر و تصاویر دوره‌های مختلف تاریخی در این آثار وجود داشته و طراحان ایرانی به ضرورت موضوع سفارش، همواره این عناصر را دستمایه طراحی خود قرار داده‌اند. وجود جنبه‌های تزیینی و نیز قابلیت‌های بصری نقش‌های اسلامی موجب تأثیر این نقوش بر آثار طراحان گرافیک ایران شده است. نمونه‌های این تأثیرگذاری بر آثار...
[ 6 ] - صورت‌بندی پیوست‌های فرهنگی نقاشی قاب آیینه‌های نشان‌دار دورۀ قاجار
اشیاء که در زندگی عادی مردم، مبتنی بر نوعی عقلانیت ابزاری‌اند، گاه در زندگی روزمره از جایگاه و کارکرد معمول خود فراتر رفته، کاربرد و جایگاه فرهنگی پیدا میکنند. آیینه‌ها از جملۀ اشیاء مادی هستند که با تأثیرپذیری از فرهنگ ایرانی- اسلامی، کارکرد فرهنگی و اعتقادی یافتهاند. در این تحقیق، که با هدف شناخت تأثیر ایدئولوژی و مذهب بر فرهنگ مادی دورۀ قاجار انجام پذیرفته، تلاش گردیده تا با مطالعۀ موردی «...
[ 7 ] - بررسی نقش‌مایه درخت سرو در قالی‌های دوره صفوی و قاجار
نقش سرو که با عقاید آئینی و رسوم و فرهنگ ایرانی، مرتبط است، درقالی ایرانی، به وفور دیده می شود. کاربرد این نقش براساس باورها و عقاید هر دوره‌ای از هنر ایران است و استفاده از آن در قالی، دلیل بر اهمیت این نقش نزد ایرانیان، از دیرباز تا کنون است. مسئلة این پژوهش شناخت اصالت نقوش ایرانی و ادارک بهتر معانی طرح های اسطورهای و مفاهیم عمیق آن هاست. این پژوهش از نظر روش توصیفی – تحلیلی است که به ...
[ 8 ] - بررسـی تاثیرگـذاری نقـوش اسلامـی بر نشانـه های مصطفـی اوجـی
مرور اجمالی آثار گرافیـک ایران نشـان می‌دهد که، بهره‌گیری مستقیم و غیرمستقیم از نقش‌ها، نمادها، عناصر و تصاویر دوره‌های مختلف تاریخی در این آثار وجود داشته و طراحان ایرانی به ضرورت موضوع سفارش، همواره این عناصر را دستمایه طراحی خود قرار داده‌اند. وجود جنبه‌های تزیینی و نیز قابلیت‌های بصری نقش‌های اسلامی موجب تأثیر این نقوش بر آثار طراحان گرافیک ایران شده است. نمونه‌های این تأثیرگذاری بر آثار...
[ 9 ] - پژوهشی در تأثیر اندیشه‌های دینی در فرم و کارکرد قفل‌های دورة قاجار
اشیاء که در زندگی عادی مردم، مبتنی بر نوعی عقلانیت ابزاری هستند، گاه در زندگی روزمره، از جایگاه و کارکرد معمول خود فراتر رفته، کاربرد و جایگاه فرهنگی و مرتبط با جهان ماوراء پیدا میکنند. قفلها از جملة اشیایی هستند که در فرهنگ ایرانی، با تأثیر از فرهنگ و اعتقادات اسلامی و به ویژه مذهب تشیع کارکرد اعتقادی یافتهاند. در این تحقیق که با هدف شناخت تأثیر ایدئولوژی و مذهب بر فرهنگ مادی دورة قاجار و ب...
[ 10 ] - تبیین جایگاه قاب در آثار نگارگری ایران و بررسی نوآورانه آن در آثار محمود فرشچیان
یکی از مهمترین مباحث در هنرهای تجسمی قاب و رابطه آن با اثر هنری است که بدون در نظر گرفتن آن، اجزا و عناصر داخل آن، تعریف مشخص و قابل درکی نخواهند داشت. قاب در آثار نگارگری قدیم ایران دارای هویت مستقل و کارکردهای گوناگون بوده و در دوره‌های مختلف تحولاتی داشته است. در میان هنرمندان نگارگر معاصر نیز محمود فرشچیان از قاب و کارکردهای متنوع آن غافل نبوده و از آن به شیوه‌های گوناگونی بهره برده است. ه...
نویسندگان همکار