رسول بلاوی
استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر
[ 1 ] - بررسی فرآیند نوستالژی در شعر عدنان الصائغ، مطالعه‌ی موردی دیوان "مرایا لشعرها الطویل"و"سماء فی خوذه"
نوستالژی، شور و اشتیاق و دلتنگی شدید برای زادگاه، همراه با یک احساس تلخ و شیرین درونی به اشیا، اشخاص و موقعیت‌های گذشته است. از دیرباز، شوق به وطن و آرزوی دیدار خویشاوندان، مضمون نوشته‌های نویسندگان و شاعران بوده است. "عدنان الصائغ" یکی از همین شاعرانی است که به‌خاطر اوضاع نابسامان کشور عراق و سخت‌گیری‌های حکومت، مجبور به ترک وطن میشود. بیشترین نمود دلتنگی در اشعار این شاعر معاصر، عشق او به و...
[ 2 ] - ملامح المقاومة فی شعر عبدالرحیم محمود
None
[ 3 ] - ملامح المقاومة فی شعر یحیی السماوی
None
[ 4 ] - تشکیل البناء السردی فی قصیدة «عصا الخرنوب» للشاعر حبیب السامر
نزع الشعر الحدیث إلی السرد باعتباره عنصراً فعّالاً فی انفتاح النصّ ورفده بطاقات دلالیّة وشعوریة وفکریة، تجعله متحرکاً نحو آفاق ورؤی جدیدة. اعتمدت القصیدة النثریة علی السرد وتقنیاته للتعبیر عمّا یدور فی خلد الشاعر، ومن هؤلاء الشعراء الذین أقبلوا علی توظیف العناصر السردیّة فی نتاجاتهم الشعریة هو الشاعر العراقی حبیب السامر. تهدف هذه الدراسة إلی الوقوف علی تمحیص البناء السردی فی قصیدة «عصا الخرنوب» للشاعر ...
[ 5 ] - موتیف استدعاء الشخصیات التراثیة فی شعر یـحیى السماوی
یعد الـموتیف فی الشعر من الظواهر التی تستخدم لفهم النص الأدبی؛ ولا یقوم فقط على مجرد التکرار فی السیاق الشعری، بل ما یترکه هذا التکرار من أثر انفعالی فی نفس الـمتلقی. وقد حاول الشاعر العراقی یـحیى السماوی أن یجعل من الـموتیف أداة جمالیة تخدم الـموضوع الشعری، وتؤدی وظیفة جمالیة تساعد على إثراء الدلالات، و تکشف عن الإلـحاح أو التأکید الذی یسعى إلیه. و من أهم موتیفاته التی تحمل دلالات وثیقة الصلة...
[ 6 ] - لایه‌های سبک‌شناسی و تأثیر دلالتی آن بر قصیدة «أنشودة التحریر» عبدالرحیم محمود
سبک‌شناسی با رویکردی نقدگرایانه، می‌کوشد ساختارهای لغوی متن را بررسی نماید و سخن را از حالت عادی، به جنبة فنی سوق دهد تا زیبایی‌های فنی پنهان متن را نمایان سازد؛ به‌گونه‌ای که باعث تمایز اشعار گوناگون از همدیگر شود. عبدالرحیم محمود شاعر مبارز فلسطینی، صاحب سبکی خاص در برانگیختن عنصر حماسه و ایستادگی و مقاومت در میان مردم است. این پژوهش به سبک‌شناسی یکی از بارزترین سروده‌های عبدالرحیم محمود، یعن...
[ 7 ] - تمظهر النماذج البدائیّة لیونغ فی قصیدة "أنشودة المطر" لبدر شاکر السیاب
النماذج البدائیّة التی عُرِفت باسم المنظّر وعالم النفس السویسری کارل جوستاف یونغ، هی الخُلقیات والمفاهیم المشترکة المترسّخة فی لاوعی الإنسان منذ القدیم. الأنیمة (الضمیر الأنثوی للرجل)، والأنیموس (الضمیر الذکوری للمرأة)، والأم، والذات، والطفل، والانبعاث، والمدینة الفاضلة من أهمّ هذه النماذج البدائیّة. قصیدة "أنشودة المطر" لبدر شاکر السیاب من أبرز القصائد التی تمثّلت فیها هذه النماذج البدائیّة. هذا المقال...
[ 8 ] - استدعاء شخصیة الإمام الحسین (ع) فی شعر یحیی السماوی
الملخّص: یعد استدعاء الشخصیات التراثیة فی الشعر المعاصر من الظواهر التی تستخدم لإثراء النص الأدبی؛ فهذه الشخصیات بما فیها شخصیات أهل البیت (ع) وفقاً للظروف الخاصة التی مرّت بها، تحمل فی طیاتها دلالات و رؤی جدیدة تساهم فی خصوبة النص و إثرائهِ. وقد حاول الشاعر العراقی یحیی السماوی أن یجعل من استدعاء هذه الشخصیات، أداة جمالیة تخدم الموضوع الشعری، وتؤدی وظیفة جمالیة تساعد على إثراء الدلالات، و تکشف ع...
[ 11 ] - الرموز الطبیعیة ودلالاتها فی شعر یحیى السماوی
None
[ 12 ] - دلالات الألوان فی شعر یحیی السماوی
None
[ 13 ] - مطالعه تطبیقی ساختار کنایه در زبان فارسی و عربی
زبان و ادبیات فارسی و عربی از دیرباز ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته و از همدیگر تأثیر و تأثر فراوانی پذیرفته‌اند. از جملۀ این تأثیر و تأثرات، می‌‌توان مبحث «کنایه» را نام برد که یکی از بحث‌‌های اساسی علم بیان و حساس‌ترین مسائل زبان است و در دو زبانِ فارسی و عربی، تعریف‌های مشابهی از آن دیده میشود. کنایه در هر دو زبان، به بخش‌هایی همچون «کنایه از صفت» و «کنایه از موصوف» و «کنایه از فعل یا مصدر...
[ 14 ] - بازتاب باران و دلالت‌های معنایی آن در شعر عبدالوهاب البیاتی
شاعران معاصر عرب تنها به جنبة دیداری پدیده‌هایی که در طبیعت و در اطراف خود می‌بینند بسنده نکرده بلکه از این مظاهر طبیعی، موضوعات مهمی را خلق می‌کنند که در ایجاد تصویر فنی و ادبی آثار شعری‌شان به آن‌ها کمک می‌کند. عبدالوهاب البیاتی شاعر معاصر عرب تجربه‌ای خاص در این زمینه دارد؛ به همین خاطر پدیده‌های طبیعی به‌ویژه باران در شعر او دارای جایگاه ویژه و معانی متعددی است. بر همین اساس، شاعر به منظو...
[ 15 ] - سردیّة القصیدة الطّفولیّة وفقأً لمنهج فلادیمیر بروب قصیدة "أحکی لکم طفولتی یا صغار" لسلیمان العیسى نموذجأً
None
[ 16 ] - نشانه‌شناسی عنوان و کارکردهای معنایی آن در دیوان «نوبات شعریه» صالح طائی
عنوان، به اعتبار سرآغاز هر متنی ازجمله شعر، آغازگاه تلاقی متن و خواننده است. اهمیت این آغازگاه بر ناقدان پوشیده نبوده و نیست. بر پایة اهمیتی این‌چنین است که در سال‌های نه‌چندان دور نشانه‌شناسی عنوان، توجّه ناقدان را سخت به خود معطوف کرد و از آن پس به مثابة رویکردی نوپدید پا به قلمرو نقد نهاد. این نوشتار با کاربستِ چنین رویکردی در شماری از عناوین برگزیده از دیوان «نوبات شعریه» صالح طائی، در پیِ باز...
نویسندگان همکار
علی خضری 6