سید آرمان حسینی آبباریکی
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
[ 1 ] - بررسی سبک‌شناختی غزلیات خسروخان اردلان (یکی از مقلّدان خواجه حافظ شیرازی)
خسروخان اردلان معروف به «والی ناکام» از حکام کُردستان در قرن سیزدهم هجری قمری بوده است. خسروخان هر چند در جوانی (29 سالگی) فوت کرده و باوجود والی بودن، فرصت چندانی برای پرداختن به شعر و شاعری و یا بروز استعداد هنری خود نداشته است، امّا با وجود این از وی غزلیاتی به‌جای مانده که بیشتر به تقلید و استقبال از خواجه حافظ شیرازی سروده شده‌اند. از آنجایی که تا کنون پیرامون زبان شعری او پژوهشی صورت نگرفته...
[ 2 ] - بازتاب مسائل سیاسی و اجتماعی در اشعار ابوالقاسم لاهوتی
از مهمترین ویژگیهای شعر دورۀ مشروطه، این است که شعر در خدمت اجتماع و سیاست قرار گیرد. مسائل سیاسی چنان صریح و روشن در شعر این دوره نمود پیدا میکند که به هیچوجه نمیتوان از آنها صرف‌نظر کرد. ابوالقاسم لاهوتی (1276-1335ﻫ. ش) نیز از جمله شاعران عصر مشروطه است که سرودههایش انعکاس واقعی جامعه و سرشار از مضامین سیاسی و اجتماعی است. از آنجا که تاکنون به صورت مستقل پیرامون مضامین اشعار ابوالقاسم ل...
[ 3 ] - از لاکان تا مولانا (نگاهی لاکانی به سیر رشد روانی سوژه در آرای مولانا)
در دیدگاه پساساختارگرانه لاکان، سوژه پس از عبور از «سطح خیالی»، به «ساحت نمادین» قدم می‌گذارد و آنجاست که توهّم‌های کودکانه فرو می‌ریزد و فرد دچار فقدان می‌شود. کودک پیوسته میل دارد به عالم کودکانه سطح خیالی رجعت کند و می‌کوشد با «اُبژه‌های دیگریِ کوچک» به آن عالم یگانگی و اتّحاد تقرّب جوید. امّا از آنجا که در ساحت نمادین، زبان بر انسان مسلّط است و گریز از آن امکان‌پذیر نیست، چنین تقرّبی فقط تقرّبی نسبی...
[ 4 ] - خطاهای اندیشه از دیدگاه فرانسیس بیکن و جست‌وجوی آن در آرای مولانا
آگاه شدن از مسئلة خطاهای اندیشه، جهت پرهیز از داوری‌های نادرست، مقوله‌ای است که فلاسفة قدیم و عصر جدید و نیز بسیاری از شاعران سرزمین‌های اسلامی که از این حلقه به‌شمار می‌آیند، بر آن اتفاق‌نظر دارند. فرانسیس بیکن- فیلسوف نام‌بردار اواخر قرن شانزده و اوایل قرن هفدهم از این خطاها به بت تعبیر میکند. در این مقاله سعی شده است ابتدا این خطاها از دیدگاه فرانسیس بیکن معرفی شود، سپس موانعی که خطاهای اند...
[ 5 ] - پژوهشی در وزن فهلویّات (با تکیه بر فهلویّات کُردی)
فهلویّات به اشعاری گفته می شود که به زبانی غیر از زبان رسمی سروده شده باشند. پژوهشگران پیرامون وزن فهلویّات اختلاف نظر داشته اند؛ به‌گونه‌ای که برخی، وزن فهلویّات را هجایی و برخی دیگر عروضی همراه با اشکال دانسته اند. نگارندگان در این جستار می کوشند ابتدا اطلاعاتی در مورد فهلویّات و گسترش دامنۀ آن به دست دهند، سپس نظر پژوهشگران برجسته پیرامون وزن فهلویّات را نقل کنند و با نقد و بررسی آن دیدگاه ...
[ 6 ] - بررسی جایگاه علی(ع) در معراج پیامبر(ص) در سرودههای کُردی جنوبی
داستان معراج رسول اکرم(ص) رایجترین مضمون و درونمایۀ دینی در سرودههای کُردی جنوبی است. شاعران کُرد جنوبی از زوایای مختلف داستان معراج را دستمایۀ سرودههای خود قرار دادهاند و حضور علی (ع) در همۀ این معراجنامهها از ویژگیهای مشترک آنها به شمار میآید. از آنجایی که پرداختن به این اشعار، روایت معراج از دیدگاه مردم عامّۀ کُرد ( کُردان جنوبی) را نیز روشن میسازد، بنابراین نگارندگان در این جستار بر...
[ 7 ] - روایتی دیگر از نبرد بهمن و فرامرز (بر پایۀ بهمن و فرامرزِ سیّد نوشاد ابوالوفایی)
شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی و نیز سایر منظومههای پهلوانی ایران‌زمین، پیوسته مورد توجّه سرایندگان کُردزبان بوده است. یکی از این داستانهای پهلوانی که در شاهنامۀ فرزانۀ توس باختصار آمده و بعدها در ادبیات فارسی و نیز کُردی به‌صورت منظومهای مستقل سروده شده، ماجرای به تخت نشستن بهمن و نبرد و درگیری او با خاندان رستم است. شاعر توانای کُرد، سیّد نوشاد ابوالوفایی نیز نبرد بهمن و فرامرز را به فارسی (بحر...
[ 8 ] - سفارشهای اقتصادی سعدی در بوستان و گلستان
بوستان و گلستان سعدی یک دورۀ کامل از حکمت عملی و سرشار از سفارشهای تعلیمی در زمینههای گوناگون و از جمله اقتصاد است. سعدی نظرات متعددی در زمینة معیشت، کار و قناعت و دیگر مسائل مادی و اقتصادی زندگی دارد که بررسی این نظرات و به کارگیری آنها در زندگی، میتواند راهگشای بسیاری از مسائل اقتصادی روز جامعه باشد. بنابراین در این مقاله نگارندگان میکوشند با استخراج ابیات و حکایات مربوط به مسائل...
[ 9 ] - روایت کُردی داستان «شیخ صنعان» و مقایسۀ آن با روایت عطار نیشابوری
داستان شیخ صنعان از جمله داستان‌هایی است که در ادبیات ایران پیوسته مورد توجه بوده است و شاعرانی چون عطار آن را به نظم درآورده‌ا‌ند. شاعران کُرد نیز چندین بار این داستان را ترجمه و بازآفرینی کرده‌اند که نمونۀ قابل توجه آن، منظومۀ «شیخ صنعان» به گویش گورانی از سراینده‌ای ناشناس است. از آنجا که تطبیق آثار ادبی در زبان‌های مختلف یکی از راه‌های شناخت دقیق ویژگیهای فکری، فرهنگی، ذوقی و عاطفی اقوام ص...
[ 10 ] - سفارشهای اقتصادی سعدی در بوستان و گلستان
بوستان و گلستان سعدی یک دورۀ کامل از حکمت عملی و سرشار از سفارشهای تعلیمی در زمینههای گوناگون و از جمله اقتصاد است. سعدی نظرات متعددی در زمینة معیشت، کار و قناعت و دیگر مسائل مادی و اقتصادی زندگی دارد که بررسی این نظرات و به کارگیری آنها در زندگی، میتواند راهگشای بسیاری از مسائل اقتصادی روز جامعه باشد. بنابراین در این مقاله نگارندگان میکوشند با استخراج ابیات و حکایات مربوط به مسائل...
[ 11 ] - بررسی سبک‌شناختی غزلیات خسروخان اردلان (یکی از مقلّدان خواجه حافظ شیرازی)
خسروخان اردلان معروف به «والی ناکام» از حکام کُردستان در قرن سیزدهم هجری قمری بوده است. خسروخان هر چند در جوانی (29 سالگی) فوت کرده و باوجود والی بودن، فرصت چندانی برای پرداختن به شعر و شاعری و یا بروز استعداد هنری خود نداشته است، امّا با وجود این از وی غزلیاتی به‌جای مانده که بیشتر به تقلید و استقبال از خواجه حافظ شیرازی سروده شده‌اند. از آنجایی که تا کنون پیرامون زبان شعری او پژوهشی صورت نگرفته...
[ 12 ] - روایت گورانیِ داستان جمشید و مقایسۀ آن با شاهنامۀ فردوسی
شاهنامۀ فردوسی اثری است که سیمای تاریخ و فرهنگ ایران را در خود متجلّی ساخته و به عنوان یک اثر ملّی مورد توجّه قومیّت‌های این مرز و بوم بوده است؛ یکی از این اقوام که همواره به شاهنامه و دیگر آثار حماسی ایرانیان به دیدۀ احترام نگریسته‌اند، کُردها هستند. شاعران کُردزبان، بخش‌هایی از شاهنامه و دیگر آثار حماسی را به کُردی ترجمه و یا بازآفرینی کرده و آن را با توجّه به محیط زندگی خود، به رشتة تحریر درآورد...
نویسندگان همکار