ایرج مهرکی

[ 1 ] - خاستگاه تصاویر اجتماعی – سیاسی در شعر صائب تبریزی

تصاویر شعری در زمینۀ عناصر اجتماعی – سیاسی از جمله تصاویری است که در دوره‌های مختلف رنگ و جلوه-ای متفاوت داشته‌است. مقالۀ حاضر از جایگاه تصاویر اجتماعی –سیاسی که بسامد بالایی در شعر صائب دارد، سخن می‌گوید؛ تصاویری که حاصل خیال دورپرداز صائب، حول عنصری واحد است که از این طریق تجربه‌های ذهنی و حسی خویش را به تصویر می‌کشد. شاعر در دوره‌ای از ادب فارسی قرار دارد که برای دست یافتن به معنی و مضمون‌‌ه...

[ 2 ] - Metonymic Pole of Sufi Prose Language with Emphasis on Shams-e- Tabrizi’s Essays

Among extant books of Sufis prose, the prose of Maqalat-e Shams-e Tabrizi has high and particular qualities. Its special language and the sensitivity that Shams shows in every point of his Maqalat regarding language makes us observe the dialectic between structure and meaning of language which is the results of forming a progressive prose compared to the prose of his contemporaries. Among ...

[ 3 ] - مقالات شمس تبریزی از دیدگاه نظریه ساحت اخلاقی زبان

زبان یکی از ابزارهای اصلی در مشترک ساختن جهان "خود" با "دیگری" است و با اخلاق ارتباط دارد. هدف نگارندگان این مقاله این بوده است که با رویکردی پدیدارشناسانه، به منشأ اخلاقی برخی بحث‌های مهم در مقالات شمس تبریزیبپردازند؛ مسائلی که فهم آن‌ها راهی به درک درست شخصیت شمس می‏گشاید؛ از همین‏روی، با به‏کارگیری روش کتابخانه‏ای و تحلیل محتوا ابتدا یکی از مهم‌ترین مفاهیم نزد او، یعنی انزوا را مطرح و دیدگاه...

[ 4 ] - تدوین المعاجم الفارسیة فی عصر الکورکانیین المغول فی الهند

None

[ 5 ] - العلاقة بین الموتى فی "مقبرة رستم" فی "بهمننامه" ومذهب میترا

None

[ 6 ] - درآمدی بر نیماپژوهی و کتاب‌شناسی نیما

نیما یوشیج در انواع مختلف ادبی طبع آزمایی کرده اما آنچه وی به آن نام بردار شده است شعرهای نو اوست که باعث شده او را به عنوان «پدر شعر نو فارسی» بشناسند. از همان زمان نیما، کتابها و مقالههایی بسیار دربارة شعر او نوشته شد و پس از او نیز این روند با سرعت بیشتری ادامه یافت. این آثار شامل مقالههایی دربارة شعر نیما و ویژگیهای آن، کتابهایی که اختصاصاً دربارة شعر او نوشته شده، کتابهایی که درباره ...

[ 7 ] - کارکردهای زبانی تاریخ جهان گشای جوینی

تاریخ جهانگشای جوینی یکی از امهات متون تاریخی ـ ادبی زبان فارسی است. جوینی در این اثر شرح وقایع و فجایع سه رویداد شگرف تاریخ ایران را در سدههای ششم و هفتم هجری، یعنی ایلغار مغول و فراز و فرود سلطنت خوارزمشاهیان و داستان اسماعیلیان ایران، به رشتة تحریر درآورده است. در این مقاله از منظر زبانشناسی نقشگرا ـ که اثر را در ارتباط با گوینده، شنونده، زمینه و موضوع آن بررسی میکند ـ کارکردهای زبانی ...

[ 8 ] - خاستگاه تصاویر اجتماعی – سیاسی در شعر صائب تبریزی

تصاویر شعری در زمینۀ عناصر اجتماعی – سیاسی از جمله تصاویری است که در دوره‌های مختلف رنگ و جلوه-ای متفاوت داشته‌است. مقالۀ حاضر از جایگاه تصاویر اجتماعی –سیاسی که بسامد بالایی در شعر صائب دارد، سخن می‌گوید؛ تصاویری که حاصل خیال دورپرداز صائب، حول عنصری واحد است که از این طریق تجربه‌های ذهنی و حسی خویش را به تصویر می‌کشد. شاعر در دوره‌ای از ادب فارسی قرار دارد که برای دست یافتن به معنی و مضمون‌‌ه...

[ 9 ] - تحیر و تداعی های آن در غزلیات بیدل دهلوی

نوع عناصری که شاعر حول موتیف (Motif) یا بن‌مایه‌های تصویرساز فرامی‌خواند، تا صورت‌های ذهنی (Image) را ترسیم کند، بستگی به قدرت و وسعت خیال شاعر دارد. بیدل از جمله شاعرانی بود که توانست با قدرت خیال خویش، عناصری پیرامون بن‌مایه‌های تصویرساز فراخواند، که در ظاهر ارتباطی میان آن عناصر و تداعی‌ها وجود نداشت؛ ولی در قلمرو خیال شخصِ بیدل، سبب خلق تصویرهای بدیع می‌شد؛ تجربه‌هایی که بیدل از عرفان و تصوف...

[ 10 ] - گونه شناسی صفت ها از قرن چهارم تا ششم با تکیه بر تفسیرهای فارسی

«صفت»،از مهمترین وابستههای هر گروه اسمی به شمار میرود.با بررسی صفتها در گونههای مختلف،با تکیه بر تفسیرهای فارسی،بخش عظیمی از ویژگیهای ساختمان گروه اسمی در گذشته آشکار میشود. ویژگیهایی که بهویژه مترجمان،با ترجمة آیات قرآن مجید،هنرمندانه خلق کردهاند و تاکنون،در منابع دستور تاریخی ، سبک شناسی و فرهنگها،به بخشهای مهمّ آن چندان پرداخته نشده است.در این مقاله میکوشیم تا به بررسی صفتها از ...

[ 11 ] - تحلیل و بررسی ترانه معاصر فارسی

در ادب فارسی ترانه همواره اصطلاحی عام بوده است که بر انواع قالب‌های شعریِ ملحون یا همراه موسیقی به ویژه فهلویات، دوبیتی، رباعی، و بیت اطلاق می‌شده است. « فهلویات, خسروانی, گلبانگ, تصنیف و .... در گذرگاه تاریخ نام‌های دیگر این صورت شعری بوده‌اند» (بهار: 1344،60). همچنین عده‌ای ترانه (ترانک، ترنگه، ترنگ، رنگ) را از ماده‌ی «تر» در لغت به معنای خرد، تر و تازه و جوان، خوش از ریشه‌ی اوستایی تئورونه گر...

[ 12 ] - بررسی تطبیقی اساطیر پهلوانی در اشعار نیما یوشیج و احمد شاملو

پهلوانان اساطیری انسان‌واره‌هایی هستند که با ماجراهای خویش و شیوه زیستن خود، از هنجارهای مرسوم در جامعه فراتر می‌روند و به تجلی‌گاه ارزش‌های آن جامعه تبدیل می‌شوند. یکی از موضوعات برجسته و متفاوت در اشعار کهن، اسطوره است که در شعر معاصر فارسی به نحو دیگری نمود پیدا کرده‌ است. این تحقیق با روش توصیفی، ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻮاﻫﺪ درون ﻣﺘﻨﻲ و روش ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای به بررسی تطبیقی اساطیر پهلوانی، در اشعار نیما <...

[ 13 ] - خاقانی و باورهای عامیانه دربارۀ جانوران

خاقانی از جمله‌ شاعران بزرگی است که باورداشت‌های عامه در قصاید وی بسامد بالایی دارد. خاقانی با به‌ کار بردن بسیاری از باورداشت‌های عامیانه در دیوان شعری خود، در انتقال این باورها، که بخشی از فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی است، سهم بزرگی داشته و به یقین، در این راه موفق بوده است. در این جستار، پژوهشگر کوشیده است تا با بررسی دیوان خاقانی و به ویژه قصاید او و آثار و نوشته‌های محققان و نویسندگان دربا...