حسین محمودیان
هیئت‌علمی دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
[ 1 ] - تحلیل علل مهاجرت‌های داخلی ایران در سرشماری‌های 1385 و 1390
مهاجرت‌های داخلی براساس دلایل متعددی صورت می‌گیرد و در حال حاضر یکی از مهمترین مسائل جمعیتی در ایران به شمار می‌رود. در این پژوهش، با تحلیل ثانویة داده‌های سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن 1385 و 1390، مهمترین علل مهاجرت‌های داخلی در ایران به همراه عوامل و تبیین‌کننده‌های آن شناسایی شده است. مهمترین علت مهاجرت پیروی از خانوار (یک علت کلی و مبهم) است و بعد از آن دلایل مربوط به اشتغال، تحصیل و پا...
[ 2 ] - رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و رضایتمندی از مهاجرت درشهرستان بهارستان
مهاجرت یکی از عوامل مهم در توسعة منطقه‌ای و مورد توجه سیاستگذاران است. این پدیده کارکردهای مختلفی دارد. میزان رضایت یا نارضایتی از فرایند مهاجرت ممکن است نشانه‌ای از کارکرد مثبت یا منفی آن برای مهاجران باشد. هدف این پژوهش، بررسی رابطة سرمایة اجتماعی و رضایتمندی از مهاجرت در میان مهاجران ۱۸ سال به بالا در شهرستان بهارستان است. این پژوهش با استفاده از نظریۀ تحلیل شبکه انجام شده است. پژوهش، پیمایش...
[ 3 ] - ازدواج خویشاوندی، تفاوتهای بین‌نسلی و عوامل پشتیبان آن در کرمانشاه
ازدواج پدیدهای اجتماعی است که از ساختارهای جامعه تأثیر میپذیرد و در بستر خانواده و متأثر از آن، دچار تغییر و تحول می‌شود. ازدواج بین خویشاوندان نزدیک، بهطور سنتی در ایران بسیار معمول بوده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تفاوتهای بین‌نسلی ازدواجهای خویشاوندی و عوامل پشتیبان آن است. روش تحقیق، پیمایشی است و جامعة آماری، شامل تمامی افراد در آستانة ازدواج مراجعهکننده به مراکز منتخب بهداشتی- درمانی...
[ 4 ] - تعیین کنندههای اجتماعی و جمعیتشناختی رفتارهای سلامتجویانۀ نوجوانان (مطالعه موردی دانش‌آموزان 12 تا 18 سالۀ مدارس دولتی شهر تهران)
نوع نگرش نوجوانان نسبت به مقولات سلامت و رفتارهای سلامتجویانه میتواند تضمینکننده سلامت جسمی، روانی و اجتماعیِ حال و آینده آنها و منجر به افزایش امید زندگیِ سالم جمعیت گردد. هدف اصلی این پژوهش، مطالعۀ تعیین‌کننده‌های اجتماعی و جمعیتشناختیِ رفتارهای سلامتجویانه در بین نمونهای 670 نفری از جمعیت نوجوان 12 تا 18 ساله در شهر تهران است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کمّی است و به روش پیمایشی (همبستگی) ا...
[ 5 ] - تفاوت های جنسی تعیین کننده های سن ازدواج افراد در آستانه ازدواج در شهر کرمانشاه
ازدواج مبنای تشکیل خانواده یعنی اولین و مهمترین واحد اجتماعی است. سن ازدواج زنان و مردان در استان کرمانشاه افزایش قابل توجهی داشته و از متوسط کشوری نیز بالاتر میباشد. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تعیین‌کننده‌های سن ازدواج به تفکیک جنس در شهر کرمانشاه پرداخته شده است. داده‌های مورد استفاده در این مطالعه حاصل یک پیمایش است که در فروردین 1392 اجرا شده است. جمعیّت آماری شامل افراد در شُرُف ازد...
[ 6 ] - بررسی نقش مصرف رسانه‌ای بر سرمایه اجتماعی مهاجرین شهر بهارستان
نتایج بسیاری از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که میزان سرمایه اجتماعی در ایران روند نزولی طی می‌کند. از جمله نتایج طرح ملی نگرش‌های ایرانیان در موج اول و دوم حاکی از آن است که شاخص‌های سرمایه اجتماعی رو به کاهش بوده که برای جامعه ایران بسیار خطرناک است. بررسی علمی و شناسایی رسانه‌های جمعی که از پیشرفت این روند جلوگیری می‌کنند و موجب افزایش سرمایه اجتماعی می‌شوند، امری ضروری است. هدف این پژوهش بررسی میزا...
[ 7 ] - مذهب و باروری: تحلیل رفتار باروری گروه‌های مذهبی سنّی و شیعه شهر گلهدار استان فارس
تعلق مذهبی و مذهبی بودن (بهعنوان عوامل فرهنگی) در بررسی موضوعات جمعیتی، به‌خصوص باروری، کمتر (دست‌کم در ایران) مورد توجه قرار گرفته است. سؤالات اصلی تحقیق حاضر این است که آیا میان دو گروه مذهبی سنّی و شیعه در زمینه باروری تفاوت وجود دارد؟ آیا این تفاوت معنیدار است؟ و آیا با کنترل مشخصههای اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی این تفاوت معنیدار خواهد ماند؟ جامعه مورد تحقیق، شهر گلهدار از توابع شهرستان م...
[ 8 ] - اشتغال مادر و کسب سرمایه‌ی انسانی فرزندان 15 تا 19ساله‌ی شهری ایران
خانواده بهعنوان یک نهاد اجتماعی تحولات زیادی را در دههای گذشته تجربه کرده است. این تحولات وضعیت همهی افراد خانواده مخصوصاً فرزندان را دگرگون کرده است. این مقاله بر آن است تا با استفاده از داده‌های پیمایش گذران وقتِ که در سال‌های 1387 و 1388 در زمینه خانوارهای شهری ایران انجام شده است، به بررسی أثر اشتغال مادر بر کسب سرمایه‌ی انسانی فرزندان 15 تا 19 ساله بپردازد. نتایج نشان داد که فرزندان...
[ 9 ] - اثرات مهاجرت فرزندان بر حمایت اجتماعی والدین سالمند روستایی
مهاجرت پدیدهای رایج در بیشتر روستاهای ایران میباشد، با این همه در مورد اثرات این مهاجرتها بر کسانی که در روستا باقی ماندهاند، کمتر تحقیق شده است. این مقاله، به بررسی اثرات مهاجرت فرزندان بر حمایت اجتماعی سالمندان روستایی در شهرستان بردسکن میپردازد. در مناطق روستایی این منطقه، اغلب خانوادهها با تعدادی یا تمام فرزندان مهاجر مواجه هستند. برای رسیدن به هدف تحقیق، 357 سالمند روستایی دارای حداقل یک ف...
[ 10 ] - باروری ایده‌آل؛ تفاوت های روستا/شهری و عوامل مرتبط با آن (مورد مطالعه: افراد در شُرُف ازدواج مراجعهکننده به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه)
در دهه های اخیر باروری در کل کشور با روند کاهشی مواجه بوده است. کاهش باروری در نقاط روستایی نیز با فاصلهای زمانی بعد از نقاط شهری رخ داده است ولی سطوح باروری آن دو متفاوت است. هدف مطالعۀ حاضر بررسی تفاوتهای روستا شهری باروری ایده آل و تعیین‌کننده های آن است. روش تحقیق پژوهش حاضر پیمایش، جامعۀ آماری تمامی افراد در شُرُف ازدواج مراجعه کننده به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه و نمونۀ آماری در...
[ 11 ] - بررسی تأثیر سرمایۀ فرهنگی بر سلامت عمومی با میانجی‌گری سبک زندگی سلامت‌محور (مطالعۀ موردی: دانش‌آموزان متوسطۀ دوم شهر شیراز)
سرمایۀ فرهنگی بخشی از دارایی هر فرد است که نقش بسزایی در سبک و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت ایفا می‌کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سرمایۀ فرهنگی دانش‌آموزان بر میزان سلامت عمومی به‌سبب سبک زندگی سلامت‌محور آن‌هاست. چهارچوب نظری به کار رفته در این پژوهش، نظریۀ سرمایۀ فرهنگی بوردیو و سبک زندگی سلامت‌محور کاکرهام است. جامعۀ آماری، دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطۀ شهر شیراز است و نمونۀ آماری 391 نفری پس...
[ 12 ] - مصرف رسانه، مدیریت بدن و رفتار باروری؛ مورد مطالعه: زنان معلم یاسوج
دنیای نوین، فضای به‌هم پیوسته‌ای است که افراد در نقاط مختلف آن در یک نظام اطلاعاتی واحد مشارکت دارند. رسانه‌ها عامل اصلی این پیوستگی‌اند و می‌توانند تأثیر عمده‌ای بر نگرش افراد نسبت به ابعاد خانواده و فرزندآوری داشته باشند. همچنین رسانه‌ها این قابلیت را دارند تا با ارائه بدن‌های ایده‌آل و تعاریفی از زیبایی ظاهری، نگرش زنان نسبت به الگوهای موجود در هر فرهنگ را دستخوش تغییر قرار دهند. فرزندآوری ه...
[ 13 ] - مهاجرت فرزندان و احساس تنهایی والدین سالمند روستایی
هدف: تنهایی از جمله مسایل اساسی سالمندان میباشد که عوامل بسیاری در بروز یا تشدید آن دخیل هستند. هر عاملی که در کاهش شبکه خویشاوندی و یا دسترسی به آن تاثیرگذار باشد همچون مهاجرت فرزندان، میتواند جزء عوامل موثر مد نظر قرار گیرد. در مورد مهاجرت به عنوان پدیدهی رایج در بیشتر روستاهای ایران بسیار تحقیق شده اما به این سوال اساسی که این مهاجرتها چه پیامدهایی بر افراد باقیمانده در روستا بر جای میگذارد،...
[ 14 ] - بررسی نقش زنان در فرایند تصمیم‌گیری مهاجرت خانوادگی به استان تهران
عمدۀ زنان در جریان مهاجرت‌های خانوادگی بهعنوان مهاجر تبعی شناخته می‌شوند و نقش آنان در فرایند تصمیم‌گیری مهاجرت مغفول مانده است. مطالعۀ حاضر به دنبال بررسی نقش زنان در جریان مهاجرت‌های خانوادگی به استان تهران است. جامعۀ آماری همۀ زنان مهاجری است که در دورۀ 1385 تا 1395 وارد استان تهران شدهاند. با استفاده از تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه تعداد 500 نفر زن مهاجر دارای همسر در شهرهای تهران و مل...
[ 15 ] - اشتغال زنان فارغ التحصیل آموزش عالی و عوامل جمعیتی و اجتماعی مؤثر بر آن (مطالعه موردی شهر تهران)
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت اشتغال زنان فارغ التحصیل آموزش عالی و عوامل جمعیتی اجتماعی مؤثر بر آن صورت گرفته است. در این مطالعه از روش تحلیل ثانویه داده‌های نمونه 2 درصدی سرشماری 1385 استفاده شده است. جامعه آماری، کلیه فارغ التحصیلان (آموزش عالی) زن و فعال 20 سال و بیشتر شهر تهران میباشد. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که زنان بیش تر در رشته علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق فارغ التحصیل شده‌ان...
[ 16 ] - زنان مهاجرِ تحصیلکرده در تهران
یکی از مهمترین روندها در مهاجرت، ورود زنان به جریان‌های مهاجرت است. این مقاله با تأکید بر زنانه شدن مهاجرت بهعنوان پدیدهای خاص که در طول دو قرن اخیر در حال رشد بوده است به مطالعه وضعیت زنانِ مهاجر با تحصیلات دانشگاهی در تهران میپردازد. هدف اصلی این پژوهش جست‌وجو، توصیف، تفسیر و کسبِ بینش عمیق‌تر و وسیع‌تر در مورد تجربه‌ی زندگی زنان مهاجر در تهران است. به همین دلیل، با به‌کارگیری تکنیک مصاحبه...
[ 17 ] - ماهیت نامتجانس بهبود موقعیت زنان در ایران
بهبود موقعیت زنان شرطی لازم برای توسعه پایدار می باشد. جهت نیل به چنین توسعه ای ، تلاش زیادی ، چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی ، برای توانمندسازی زنان انجام گرفته است. بر اثر تحولات و تغییرات اقتصادی و اجتماعی، موقعیت زنان در ایران در دهه های اخیر بهبود قابل توجه ای را نشان می دهد. اگرچه این بهبود همچنین ، برای مردان نیز صادق است، شدت و قدرت بیشتر آن برای زنان( در بعضی ز بخش های زندگی آن ...
[ 18 ] - مطالعه ی تطبیقی نگرش مردان و زنان به تعداد فرزندانِ دلخواه (مطالعه ی موردی افراد در شرف ازدواج مراجعه کننده به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه)
در جمعیت شناسی باروری مهمترین تعیین کننده میزان رشد جمعیت به شمار می رود. هدف از بررسی حاضر مطالعه ی عوامل مؤثر در تعداد فرزندان دلخواه زنان و مردانی بود که برای انجام آزمایشات پزشکی قبل از ازدواج به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه مراجعه می کردند. روش تحقیق این بررسی پیمایش و نمونه مورد بررسی 400 نفر از افراد مذکور می باشد. یافته ها نشان داد که الگوی دو فرزندی الگوی مسلطِ فرزندخواهی در بین زنا...
[ 19 ] - زنان و کنش کم فرزندآوری مطالعه ی موردی زنان کُرد
زنان در سیاستهای کنترل جمعیت و تنظیم خانواده جزء گروه های هدف اصلی به حساب می آیند؛ به ویژه در برنامه های کنترل باروری و موالید این امر اهمیت بیشتری دارد. در طی اجرای برنامه های کنترل جمعیت در ایران در دهه ی 70 بیشترین برنامه ها معطوف به زنان بود. سیاست کنترل موالید در ایران توانست سطح باروری را به سطح جایگزین و زیر جایگزین برساند و به این وسیله ایران در همه ی مناطق شهری و روستایی انتقال باروری...
[ 20 ] - عوامل اجتماعی و جمعیتی مؤثر بر فاصله ی سنی زوجین در استان اردبیل
اصله ی سنی زوجین بر باروری، تنظیم خانواده، رضایت از زندگی زناشو یی، طلاق و بیوه گی تأثیرگذار می باشد. با توجه به فاصله ی سنی نسبتاً بالای زوجین در استان اردبیل، این مقاله با استفاده از داده های سرشماری 1385 به بررسی عوامل اجتماعی و جمعیتی مؤثر بر فاصله ی سنی زوجین در میان زنان 49-15 ساله ی استان اردبیل پرداخته است. میانگین فاصله ی سنی زوجین در حدود 5 سال بود و در حدود 80 درصد از ازدواج ها، زنان ...
[ 21 ] - بررسی سطح، الگو و تعیین‌کننده‌های مهاجرپذیری در محله‌های شهر تهران طی سال‌های 1389 تا 1390
مهاجرت اغلب تصمیمی عقلانی است و با ارزیابی و مقایسۀ شرایط مبدأ و مقصد صورت میپذیرد. بر این اساس می‌توان گفت مهاجرت پدیدهای است که به‌شدت تحت تأثیر اوضاع‌واحوال اقتصادی و اجتماعی قرار می‌گیرد. باتوجه‌به‌اینکه شهر تهران، در مقایسه با سایر مناطق کشور، از شرایط اجتماعی و اقتصادی مناسب‌تری بهره‌مند است، این شهر به یکی از کانون‌های اصلی جذب جمعیت تبدیل شده است، اما باتوجه‌به ویژگیهای مختلف اجتماعی...
[ 22 ] - بررسی میزان تمایل به مهاجرت جوانان از استان خوزستان: مسائل متعاقب و عوامل زمینه‌ساز
مهاجرت، بهعنوان یکی از عوامل اصلی پویایی جمعیت، سبب تحولات جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی مهمی در مبدأ و مقصد می‌شود. استان خوزستان ازنظر جابه‌جایی جمعیت در نیم‌قرن اخیر، با تغییرات زیادی روبرو بوده است؛ بهطوریکه بعد از استان تهران، بیشترین درصد مهاجران خارج‌شده را داشته است. این مطالعه به‌منظور شناخت تمایل به مهاجرت جوانان و عوامل مؤثر بر آن در استان خوزستان و با استفاده از روش توصیفی_تحلیلی اجر...
[ 23 ] - بررسی رابطه ابعاد احساس نابرابری جنسیتی و به‌زیستی اجتماعی زنان شهر ایلام
به‌زیستی اجتماعی زنان شهر ایلام در تلاقی ابعاد احساس نابرابری جنسیتی در راستای توجه به سلامت و به‌زیستی در جامعه، در این پژوهش، رابطه ابعاد احساس نابرابری جنسیتی با به-زیستی اجتماعی زنان شهر ایلام بررسی شد. روش پژوهش پیمایشی، بر اساس طرح مقطعی بود و اطلاعات مورد نیاز به‌وسیلة توزیع پرسشنامه در بین 597 نفر از زنان شهر ایلام گردآوری شد. یافته‌ها بیان‌کنندة آن بود که پاسخگویان از احساس نابرابری ج...
[ 24 ] - Care Pressure Arising from Caring for Elderly Parents among Single Girls in Ilam
Introduction: Despite numerous studies in the field of home care, the role of unmarried girls in caring for their parents and the problems caused by this care for them, is still neglected or lost due to the study of other caregivers. In this regard, the present study aimed to investigate the care pressure resulting from the care of elderly parents among single girls in Ilam, Iran. Materia...
نویسندگان همکار