احسان لشگری
استادیار جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
[ 1 ] - جستاری در شناخت ابعاد بوم‌شناختی آموزه‌های مذهبی ظهوریافته در فلات ایران
یکی از موضوعات مهم مورد مطالعه در جغرافیای فرهنگی، بررسی رابطۀ متقابل محیط و فرهنگ و چگونگی تأثیرگذاری متقابل آنها بر یکدیگر است. در این راستا، بخشی از عناصر فرهنگی، ازجمله دین و مذهب در سرزمین‌های مختلف، علاوه‌بر ریشه‌های تاریخی و اجتماعی، برآمده از ابعاد و ویژگی‌های طبیعی فضای جغرافیایی خاستگاه و محیط انتشارشان هستند که به‌شکل آموزه‌های دینی خاص در آن فضا، تجلی می‌یابند. اصولاً بخشی از کارکر...
[ 2 ] - تحلیل الگوی بهینه چگونگی تشکیل شورایاری‌ها در چارچوب روش‌های انتصابی یا انتخابی (مورد پژوهی: شهر یزد)
مقدمه و هدف پژوهش: تحلیل الگوی مدیریتی شهری مناسب در قالب شورایاری‌ها و ویژگی‌های این نوع مدل در سطح شهرهای مختلف کشور، به ویژه انتصابی بودن شورایار یا انتخابی بودن آنها، مسئله‌ای است که هنوز به صورت مدون مورد بررسی قرار نگرفته است. از آنجایی که تاکنون الگوی شورایاری در برخی از شهرها مانند شهر یزد هنوز به صورت عینی شکل نگرفته است؛ می‌توان اذعان نمود که دغدغه‌ی اصلی مدیران شهری در سطوح مختلف تعی...
[ 3 ] - جستاری در شناخت نظری مفهوم جغرافیای فرهنگی در چارچوب مکتب سازه‌انگاری
In the human science, one concept may be having been some definition or even may be this narration was contradiction with each other in different philosophical schools. Therefore, explanation of one concept in different cognition schools has very great importance. Geographical Space consists of bilateral relation between human and environment. In other word, this dimension and its ideological s...
[ 4 ] - جستاری در شناخت اثرات محیط طبیعی در تکوین نظام حکمرانی در ایران در قرن بیستم
در مطالعات جغرافیای سیاسی، همواره به کارکرد محیط طبیعی به‌مثابة یکی از ابعاد و بنیادهای مهم تکوین نظام حکمرانی توجه شده است؛ به بیان دیگر ظهور برخی ویژگی‌ها، فرایندها و نمادهای سیاسی از ویژگی‌های طبیعی و فیزیکی ظرف جغرافیایی خود متأثر است. در علوم انسانی مدرن نگاه بین‌رشته‌ای اهمیت فراوانی دارد و در مقابل، نگاه تک‌عاملی که نمایندة اندیشة جبر جغرافیایی است در تاریخ علم جغرافیا اهمیت خود را از دس...
[ 5 ] - واکاوی چالش‌های جغرافیایی ظهور دموکراسی در خاورمیانه
در چند دهة اخیر، تحقق نظام حکومتی لیبرال سرمایه‌داری در منطقة خاورمیانه، با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بود. از طرفی همواره درمورد امکان تحقق دموکراسی غربی در خاورمیانه، بحث‌های زیادی مطرح شده است. در سال‌های اخیر نیز چالش‌های مربوط به ظهور مفهوم دموکراسی در بسیاری از کشورها و حکومت‌های خاورمیانه مشاهده میشود. در این راستا، بعضی از اندیشمندان معتقدند ظهور دموکراسی از نوع حاکم در جهان غرب، در ...
[ 6 ] - کانونهای جغرافیایی مدیریت جریان سرمایه در مقیاس جهانی و ظهور مفهوم نقاط استراتژیک مالی
اندیشمندان ژئوپلیتیک طی سدۀ گذشته، همواره درصدد بودهاند که به فراخور شرایط طبیعی و انسانی مناطق مختلف و با ارائۀ استدلالهای لازم، اهمیت سیاسی برخی کانونها و نقاط جغرافیایی را پُررنگتر کرده و سیاستمداران را برای نفوذ، تسلط و مدیریت اینگونه فضاها، ترغیب کنند. بدیهی است اهمیت سیاسی مکان‌ها و فضاهای مختلف در طول زمان ثابت نبوده و به‌ویژه، ممکن است تحت تأثیر عوامل انسان‌ساخت، دچار ارتقا و دگرگو...
[ 7 ] - تبیین نظری – فلسفی اثرات رسانه های گروهی برفضای جغرافیایی
یکی از ابزارهای اثرگذار در عصر مدرنیته رسانه‌های جمعی نظیر رادیو، تلویزیون، اینترنت و... هستند که با تکیه به آنها، سرعت حرکت اطلاعات و تغییرات پیرو آن در فضای جغرافیایی افزایش چشمگیری یافته است. به عبارت بهتر به کمک ابزارهای ارتباطی و رسانه‌ای، اطلاع‌یابی از وضعیت فضاها و مکان‌های جغرافیایی، توسعۀ زیادی یافته و از این طریق، سرعت مقایسۀ مکان‌ها و فضاهای جغرافیایی با یکدیگر نیز افزایش یافته است....
[ 8 ] - تبیین مفهوم فضای جغرافیایی در مکاتب روش‌شناسی اثبات‌گرا و هرمنوتیک
در فلسفه علم و بویژه در علوم انسانی تعریف و شناخت مفاهیم و موضوعات مورد مطالعه می تواند مبنای هستی شناسانه، معرفت شناسانۀ و روش شناسانۀ متفاوت و یا حتی متضاد داشته باشد. از این جهت تعیین چارچوب نظری شناخت یک مفهوم بنیادین؛ از مبنایی ترین اصول مطالعه و شناخت مفاهیم و موضوعات می‌باشد. در علوم جغرافیایی یکی از مفاهیم و پارادایم‌های تعیین کننده، مفهوم فضا می‌باشد که تفسیر آن در مکاتب مختلف روش‌شناس...
[ 9 ] - جستاری در شناخت عوامل جغرافیایی مؤثر در شکل‌دهی به فرهنگ سیاسی تمرکزگرا در ایران در قرن معاصر
فرهنگ سیاسی هر ملتی نماد رفتارهای یک ملت نسبت به مقولات مرتبط همچون حکومت، قدرت، روابط خارجی و یکی از عناصر مهم موردمطالعه در جامعهشناسی، تاریخ، علوم سیاسی و دیگر حوزه‌های مرتبط می‌باشد. در یک جامعه، سنت‌های سیاسی، کارکرد نهادهای عمومی، هیجانات سیاسی شهروندان و همچنین سبک عمل رهبران نتایج تصادفی حوادث تاریخی نیستند بلکه جزئی از یک کل معنادار و تناسب یافته می‌باشند که فرهنگ سیاسی جامعه را تشکیل...
[ 10 ] - تبیین نظری کارکردهای قدرت سیاسی در فضای شهری
همواره تبیین علت تغییرات و چگونگی ظهور نمادها و فرایندهای موجود در فضای شهری از جمله مباحث مورد مطالعه در این ساحت علمی بوده است. یکی از مهم‌ترین سرچشمه‌های ساخت و تغییر فضا؛ نقش‌آفرینی بازیگران و نهادهای سیاسی با اتکا به مستندات سیاسی است. به‌طوری‌که شهرها نیز یکی از مهم‌ترین پدیده‌های انسان‌ساخت در فضای جغرافیایی می‌باشند که فرایندها و نمودهای فضایی آن کاملاً تحت تأثیر قدرت سیاسی حاکم و ایدئ...
[ 11 ] - واکاوی رهیافتی نوین در شناخت نظری رابطه سیاست و فضای جغرافیایی در چارچوب مکتب ساختارگرایی
در فلسفه علم و به ویژه در علوم انسانی تعریف و شناخت مفاهیم و موضوعات مورد مطالعه دارای مبناهای هستی شناسانه و معرفت شناسانه متفاوت و حتی متضاد می‌باشد. به عبارت دیگر شناخت یک مفهوم در مکاتب مختلف می‌تواند دارای تعاریف متضاد باشد. از این جهت تعیین چارچوب نظری شناخت یک مفهوم بنیادین؛ یکی از مبنایی ترین اصول در مطالعه و شناخت مفاهیم و موضوعات می‌باشد. در علوم جغرافیایی یکی از روابط مهم فضایی رابطه...
[ 12 ] - تبیین چگونگی نفوذ جغرافیایی اندیشه های انقلاب اسلامی ایران در خاورمیانه از طریق تئوری پخش
عموماً بسیاری از حوادث تاریخی رخ داده در محیط های جغرافیایی دارای سرچشمه انتزاعی نیستند و از حوادث فضاهای جغرافیایی اطراف خود تأثیر می‌پذیرند.در دهه 1950 میلادی جغرافیدانی بنام هاگراستراند کوشید سرایت پدیده ها و جریانات اقتصادی – فرهنگی را مابین فضاهای جغرافیایی تئوریزه نماید. بر اساس تئوری پخش جغرافیایی، تحولات تاریخی مجاور یک فضای جغرافیایی اگر هم جهت باپیش زمینه های تاریخی و فرهنگی آن جامعه ب...
[ 13 ] - فلسفه جغرافیایی تداوم رقابت در روابط بین الملل پس از جنگ سرد
پس از پایان جنگ سرد، دیدگاه های مختلف و متفاوتی درباره ماهیت و چگونگی ادامه رقابت در روابط بین الملل مطرح گردید. پاره ای از اندیشه ورزان این حوزه بر این اعتقاد بودند که با پایان گرفتن رقابت های ایدئولوژیک در سطح کلان و سیطره غیرقابل هماورد لیبرالیسم، دیگر مبنایی برای ادامه رقابت مابین کشورها و بلوک های قدرت وجود ندارد و جهان از این زمان به بعد دست کم در سطح کلان، دوره ای از صلح لیبرالی را تجربه...
[ 14 ] - تکوین حکمرانی متمرکز در ایران از منظر جغرافیای سیاسی در سدۀ معاصر
پس از روی کار آمدن رژیم پهلوی با شکلگیری نظام حکومتی ملت پایه در ایران تنها الگوی حاکم در اداره سرزمین در ایران از منظر توزیع قدرت فضایی، نظام حکومتی متمرکز و یا بسیط بوده است. در شناخت علل تداوم الگوی حکمرانی متمرکز در ایران در سدۀ اخیر مباحث متعددی از منظر جامعهشناسی و علوم سیاسی مطرح شده است. لیکن فرایندهای سیاسی از جمله نظام حکمرانی از ابعاد جغرافیایی نیز برخوردار بوده و هر پدیده ظهور یاف...
[ 15 ] - Explanation the Functional principals of Spatial Governance in trans structure framework methodology
The emergence of decentralization approach and transfer some political authority to non-state actors has provided new actions for the management of geographical space under the name of spatial governance. The roots of the emergence of the concept of spatial governance return to the economic-political changing in the 1980s. The emergence of a decentralization approach and the transfer powers fro...
[ 18 ] - واکاوی چارچوب‌ها و ویژگی‌های شناختی رابطۀ سیاست و فضای جغرافیایی در روش‌شناسی پسااثبات‌گرا
در فلسفۀ علم، به‌ویژه در علوم انسانی، شناخت مفاهیم و موضوعات ممکن است مبنای هستی‌شناسانه، معرفت‌شناسانه و روش شناسانۀ متفاوت یا حتی متضاد داشته باشد. از این جهت، تعیین چارچوب نظری شناخت یک مفهوم بنیادین، از اصول اولیۀ مطالعه و شناخت مفاهیم و موضوعات است. در علوم جغرافیایی، شناخت رابطۀ سیاست با فضای جغرافیایی، یکی از موضوعاتی است که تفسیر آن در مکاتب مختلف از جمله در روش‌شناسی پسااثبات‌گرا متفاو...
[ 19 ] - جستارهای نوین در شناخت نظری مفهوم جغرافیای فرهنگی در مکتب پدیدارشناسی
در فلسفۀ علم و به‌ویژه در علوم انسانی، تعریف و شناخت مفاهیم و موضوعات مورد مطالعه دارای مبانی هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانۀ متفاوت و حتی متضاد است؛ به‌عبارت‌دیگر، شناخت یک مفهوم در مکاتب مختلف می‌تواند دارای تعاریف متضاد باشد. از این جهت تعیین چارچوب نظری شناخت یک مفهوم بنیادین، یکی از مبنایی‌ترین اصول در مطالعه و شناخت مفاهیم و موضوعات است. در علوم جغرافیایی یکی از مفاهیم و پارادایم‌های...
[ 20 ] - Explaining the Government Functional Role in Spatial Planning and Management within the Framework of Neoliberalism
Introduction and Background: With the ever-increasing superiority of neoliberalism views and decreasing government investments in public affairs since the 1980s, the functional and ownership roles of the government have been reduced. These functions replaced by the actively growing roles of corporations and nongovernmental institutions in space development and management. For instance, the inde...
[ 21 ] - Explanation the Conceptual Turn of Sovereignty Towards Communication Governance in Poststructuralist Political Geography
Introduction and Background: In political geography, sovereignty is the highest coercive power on a territorial scale. Which has been the creator of classical political geographical views since the Westphalian period. However, since the 1980s, the function of Westphalian sovereignty in the production of geographical space has been criticized by poststructuralist geographers and a new wave of t...
[ 22 ] - Understanding the Epistemological Consequences of Governmentality Concept in Cultural Geography
Introduction: The concept of governmentality was first proposed by Michel Foucault in 1978; Includes the study of techniques, processes, and approaches in which governments control all aspects of citizens' lives. The formulation of this concept in the humanities and social sciences, including cultural geography, has epistemological consequences which have changed cultural geography's position a...
[ 23 ] - The Political Discourse Role of Zoroastrian Religion in Constructing the Territorial Identity of Iran in the Sassanid Era
Introduction: From the view of postmodern political geography, territorial identity is formed as a text within a set of systematically mental elements under discourse and then it finds objectivity in a node called "space". In other words, the objectified identity is the result of a set of relations regulated by political power Which at a certain point in history, make the meaning of territory. ...
نویسندگان همکار