عصمت السادات طباطبایی لطفی
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی،قم ،ایران
[ 1 ] - تحول مسئله عقار با توجه به اصلاح بعض مواد قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران
هدف از نوشتن این مقاله بحث در شرایط تحقق ارثی که به زوجه می رسد مانند رابطه زوجیت و وجود این رابطه به هنگام فوت مورث نیست بلکه ابتدا به مقدار ارث زوجه از اموال همسر پرداخته و در ادامه به تحولات صورت گرفته در این زمینه با نگاهی اجمالی به قانون اصلاح موادی از قانون مدنی ایران که در سال 1387به تصویب رسیده پرداخته می شود. در قران کریم خداوند متعال میزان سهم الارث بستگان میت را با یک سری تفاوتهایی ت...
[ 2 ] - کارکرد قاعده نفی حرج در حقوق خانواده
قاعده نفی حرج ازجمله قاعده های فقهی است که پویایی و جامعیت سیستم حقوقی اسلام را نشان میدهد و میتواند راه گشای خیلی از مشکلات جاری خانواده ها باشد. این قاعده با شمولی که دارد یکی از قواعدی است که بسیاری از بن بست ها را در روند جاری زندگی خانواده باز نموده، افراد خانواده را از بلا تکلیفی خارج می نماید. قاعده نفی حرج در حوزه های مختلف حقوق خانواده کاربرد دارد؛ در روابط بین زوجین وارد شده و به نف...
[ 3 ] - حقوق زن و مرد در طلاق در فقه و حقوق موضوعه ایران
در اسلام بر حفظ خانواده تأکید فراوان شده به طوری که طلاق مغبوض ترین حلال ها خوانده شده. لیکن، اگر ادامة زندگی به دلیل اختلافات باعث عسر و حرج گردد، به طلاق توصیه و گاهی نیز واجب می گردد. در اسلام همانگونه که برای تشکیل خانواده قوانین دقیق و سنجیدهای تدوین گردیده که در ضمن آنها تکالیف و حقوق هر یک از زوجین مشخص می شود، در حین طلاق و پس از آن نیز تکالیف و حقوقی برای طرفین در نظر گرفته شده است. ا...
[ 4 ] - قاعده تسبیب و رابطة آن با قاعده اتلاف
قاعدة تسبیب از جمله قواعد فقهی مؤثر در باب ضمان است. بر اساس این قاعده اگر شخصی با واسطه سبب ورود خسارت به دیگری شود، در صورت انتساب خسارت به او ضامن خواهد بود.مستندات این قاعده روایات و اجماع است که روایات مربوطه بیشترین نقش را در اثبات قاعده دارند.قاعدة تسبیب رابطة تنگاتنگی با قاعدة اتلاف دارد. بر اساس قاعدة اتلاف اگر شخص به طور مستقیم و مباشرتاً موجب ورود خسارت به دیگری شود، ضامن جبران خسارت ...
[ 5 ] - دادرسی غیابی در فقه اسلامی و برخی نظام های حقوقی معاصر
اجرای عدالت، هدف نهایی هر دادرسی، و دادرسی عادلانه از شاخصههای مهم در سنجش توسعه اجتماعی و قضایی هر جامعه میباشد. لذا، از دیرباز توجه به ساز و کارهای لازم برای تضمین و تامین این مهم امری ضروری بوده است. گرچه در فصل خصومت، اصل بر لزوم حضور طرفین دعوا در جلسه دادرسی است، گاهی پایندی بی قید و شرط به این اصل خود موجب تضییع حقوق افراد میشود. زیرا ممکن است یکی از طرفین دعوا خود را از دسترس طرف دیگ...
[ 6 ] - بررسی فقهی - حقوقی شرطیت بلوغ و ایمان در شاهد
بلوغ و ایمان از جملۀ شرایطی هستند که به اجماع فقهای امامیه و تصریح قانون در مواد 1313 ق.م. و 155 آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری، در صورت استناد به شهادت بهعنوان دلیل (نه اماره) در شهود لازم هستند. لیکن: 1. با وجود تصریح فقها و تبصرة 1 مادة 1210 ق.م. به سن بلوغ (پانزده سال قمری تمام بر مرد و نه سال قمری تمام بر زن)، مادۀ 1314 ق.م. با شرط کردن پانزده سالگی برای شاهد موجب ابه...
[ 7 ] - اجل در انواع خیارات: بازه زمانی اعمال حق فسخ و مرجع تشخیص در دعاوی
خیار به معنی حق فسخ معامله است که تعیین مهلت برای اعمال آن نقش کلیدی در حقوق متعاقدین دارد. در خیارات رکنی، مانند خیار شرط، جهل به اجل یا عدم تعیین آن موجب بطلان عقد است. در سایر خیارات، در صورت عدم اعمال خیار در بازهی آن، عقد به لزوم خود باقی میماند. گرچه در فقه و حقوق در ذیل خیارات به بحث مدت آنها نیز پرداخته شده، امروزه با توجه به روشهای گوناگون در انجام معاملات، در تشخیص اینکه خیار در ...
[ 8 ] - تحلیل محتوای زبانشنختی ویژگی های صلح از منظر امام خمینی (ره)
مطالعات صلح آموزه هایی را به ارمغان میآورد که میتواند به پرهیز از جنگ بیانجامد. موضوع صلح از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است اما مطالعهی زبانشناختی ویژگیهای آن در اندیشهی رهبران معاصر دنیای اسلام هنوز قابلیت تعمیق دارد. این مقاله بر اساس تحلیل محتوا به بررسی و دسته بندی ویژگی های صلح از دیدگاه امام (ره) پرداخته است. پس از استخراج 120 جمله با مضمون صلح و دسته بندی شان براساس دو ویژ...
[ 9 ] - مبانی و راهکارهای حفظ حقوق بنیادین مشتریان و دریافتکنندگان خدمات از منظر فقه اسلامی
یکی از مسائل حقوقی مدرن، حقوق مشتریان و دریافت کنندگان خدمات است که بخشی از مسائل حقوق مصرف کنندگان را تشکیل می دهد. شناسایی و توجه به این حقوق می تواند موجبات رضایت مشتری و سلامت و کیفیت در ارائه خدمات را فراهم آورده، از منازعات در بازار خدمات جلوگیری نماید. در تحقیق حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی به تبیین و بررسی مبانی و راهکارهای حمایت از حقوق مشتریان خدمات از منظر فقهای اسلامی، پرداخته شده ...
[ 10 ] - بررسی ادله فقهی لزوم علنی بودن دادرسی
مراد از علنی بودن دادرسی، مانع نشدن از حضور مردم در دادگاه و اطلاع آنها از کم و کیف دادرسی است. این امر، به عنوان یک اصل، در قوانین بین المللی و قانون اساسی مورد پذیرش بوده، حقی است که جز در موارد استثنایی نمیتوان مانع آن شد. در تحقیق حاضر به روش توصیفی-تحلیلی، ادلهی فقهی این اصل بررسی شده است. سیره عملی معصومین در برگزاری محاکمات در مساجد که محل تجمع مردم بوده، مهمترین دلیل این اصل است، گرچه...
نویسندگان همکار