ابراهیم نوری
استادیار گروه فلسفه و عرفان دانشگاه سیستان و بلوچستان
[ 1 ] - خلوت در حرای دل، بارزترین توصیۀ اقبال برای عرفا
تجلی عرفان اسلامی در ادبیات فارسی به درجهیی است که همچون طاووس در آثار مختلف زبان فارسی جلوههای گوناگون و متنوع دارد.این چشم اندازهای دلفریب وقتی با سایر نحلهها از قبیل عرفان هندی-بودایی همجوار میگردد دلبری صد چندان پیدا میکند. اقبال شاعر جامعالاطراف شبه قاره که از زیور علم و دین و نظر و عمل توامان بهرهمند است، در خصوص مبانی و اصول تصوف و عرفان نیز، با عنایت به همجواری با مکتب غنی عرفا...
[ 2 ] - بهره‌وری اهل سنت از اهل بیت(ع) در علوم قرآنی
اهل بیت روایات گهرباری در زمینه‌های گوناگون از جمله مباحث علوم قرآنی بر جای گذاشته‌اند. اندیشمندان اهل سنت به گونه‌های مختلف از آن‌ها بهره برده‌اند.این مقاله با روش توصیفی- اسنادی با رویکردی قرآنی- روایی، پس از مطالعه کتب علوم قرآنی اهل سنت، به تحلیل و تقسیم بندی بهره‌وری‌های اندیشمندان اهل سنت از روایات اهل بیت(ع) پرداخته است.نوشته حاضر اقسام این بهره‌وری‌ها را در قالب موارد ذیل بیان می‌دارد...
[ 3 ] - شخص کامل از دیدگاه فخر رازی
فخر رازی نفوس انسانی را هم به لحاظ جوهر و هم از جهت سیر الی الله و پای‌بندی عملی و نظری به آموزه‌های دینی همچون هرمی میداند که «شخص کامل» در رأس آن قرار دارد. او کمال انسان‌ها را مرهون دو دسته امور تکوینی و تشریعی، و شرط رسیدن به آن را استعداد ذاتی نفس میداند. انسان کامل در الگوی فخر رازی، تجلّی‌گاه انوار کبریایی، واقف به اسرار آفرینش عوالم امر و خلق، پیوسته به انوار عالم قدسی و ارواح مجرد است...
[ 4 ] - عقلانیت و معنویت: مبانی و اهداف
«عقلانیت و معنویت»، نظریهای است در ادامة معنویتگرایی غرب که برای پر کردن خلأ معنوی ناشی از «مدرنیزم» به وجود آمده است. هدف این نظریه کاهش درد و رنج بشر است که تنها با جمع میان عقلانیت و معنویت که از تلفیق مدرنیزم و دین ایجاد شده است، محقق میگردد. اصل بودن عقلانیتِ ابزاریِ استدلالگر در این نظریه بهدلیل اساسی بودن آن در مدرنیزم است. معنویت نیز بهکاربستن عقلانیت و یا دین شخصیشدهای است که از ...
[ 5 ] - رؤیت خداوند از نگاه فخرالدین رازی و علّامه طباطبایی
ظاهر برخی از آیات و روایات از جواز و برخی دیگر از عدم جواز رؤیت خداوند حکایت می‌کنند. فخرالدین رازی به استناد نصوص دسته اول، رؤیت بصری خداوند را جایز دانسته است؛ اما آن را مستلزم جسمانیّت و جهت‌داشتن خداوند نمی‌داند. وی نصوص دسته دوم را برخلاف ظاهرشان تأویل میکند. علّامه طباطبایی هر دو دسته از آیات و روایات را منطبق با ظاهرشان تفسیر میکند و تعارض ظاهری میان آن‌ها را با این نظریّه حل میکند که رؤ...
[ 6 ] - نقد و تحلیل دیدگاه فخررازی در مسأله‌ی تباین جوهری نفوس ناطقه
پرسش از چیستی نفس ناطقه و ویژگی‌های آن، از مهم‌ترین مبانی معرفت و تربیّت اخلاقی انسان است که با رویکرد‌های علمی، فلسفی، عرفانی، اخلاقی، کلامی، دینی و غیر آن، موردتوجه بوده است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی دیدگاه فخرالدین رازی در مسأله‌ی چگونگی اختلاف نفوس ناطقه پرداخته شده است. فخررازی حقیقت انسان را نفس و آن را موجودی مجرّد میداند، وی با استناد به دلایل عقلی و نقلی، بر آن است...
[ 7 ] - عبادت از دیدگاه فخررازی و علامه طباطبایی
چکیده عبادت خداوند، دلیل آفرینش انسان از سوی خداوند است. بر این اساس، مفسران مختلف چون به این اصطلاح رسیده اند به توضیح و تبین مطلب پرداخته‌اند. امام فخر رازی و علامه طباطبایی، از بزرگترین مفسران اهل سنت و تشیع می‌باشند؛ مسلما نوع نگاه این دو به موضوع عبادت، راهنما و راهگشای بسیاری از ابهامات در باب عبادت است و از طرف دیگر میزان نزدیکی و قرابت علمای اسلام از مذاهب مختلف را در خصوص مبانی دین نشا...
[ 8 ] - بررسی تآویل عرفانی تفسیر سهل تستری
تفسیر تستری از منظر تاریخی به قرن سوم هجری باز میگردد که از نزدیک‌ترین تفاسیر قرآن به عصر نزول است. رنگ و لعاب عرفانی و نیز اشتمال آن بر جنبه‌های کلامی و ادبی از سوی دیگر بر اهمیت آن می‌افزاید. مهم‌ترین جنبه این تفسیر، صبغه عرفانی آن است که همواره عارفان و عالمان پس از او به آن توجه داشته‌اند و بر آنان تأثیر گذاشته است. تستری ضمن تأکید بر صبغه عرفانی، از حدیث و لغت نیز بهره برده است. او در کنا...
[ 9 ] - هندسه معرفت دینی فخرالدین رازی
فخر رازی در اوایل حیات علمی خود سخت از نقش عقل در حوزه دین دفاع می‌کرد اما در دوران متأخر، بُرد عقل در حوزه الهیات را محدود دانسته و نقل و شهود را کارآمدترین ابزار میداند. او برهان، قرآن و عرفان و به‌تعبیری دینداری و خردورزی را با هم قابل جمع می‌بیند و به جایگاه برتر نقل و شهود اذعان میکند، فهم دین را به‌وسیله عقل لازم و یکی از مهم‌ترین کارکردهای عقل را فهم باورهای دینی و رفع تعارض و تناقض از ...
[ 10 ] - امام رضا(ع) و اهل حدیث؛ با تأکید بر گزارش های حاکم نیشابوری (نقدی بر ادعاهای سلفی گری)
اهل‌بیت(ع) به‌ویژه امام رضا(ع) مورد اقبال خاص ایرانیان ازجمله اهل حدیث بودند و حاکم نیشابوری به تفصیل از حضور آن امام(ع) در خراسان و عنایت ویژة مشایخ اهل حدیث به ایشان یاد کرده است. بر اساس این گزارشها، بزرگان حوزة حدیثی اهل سنت نیشابور که استادان اصحاب جوامع روایی ازجمله کتاب‌های شش‌گانه بودند، اهتمام زیادی به امام رضا(ع) به‌عنوان فرزند پیامبر...
[ 11 ] - تحلیل رویکرد ارتباطات امامرضا(علیه السلام) با فرقه زیدیه (با بهره‌گیری از روش تحلیل گفتمان روایی پدام(PDAM))
اسلامیسازی روشها و نظریههای علوم انسانی و تجربی، از نقطهنظرات بیش از دو دهة مقام معظم رهبری (مد<span lang="AR-YE" dir="...
[ 12 ] - دوگانگی دیدگاه فخر رازی در مصداق‌شناسی معصوم
فخر رازی، متکلم و مفسر شهیر اهل‌سنت، نویسنده‌ای پرتألیف و توانا در تحلیل مباحث کلامی است. همین امر یکی از دلایل صعوبت فهم نظر نهایی وی در برخی مسائل است و دیدگاه او در برخی مسائل متزلزل و مبهم به نظر می‌رسد که از آن جمله می‌توان به مسئله «مصداق‌شناسی معصوم» اشاره نمود. رازی همانند بسیاری از متکلمان مسلمان، وجود معصوم را جهت حفظ شریعت از تغییر و تحریف ضروری میداند. وی در کتاب المطالب العالیه در...
[ 13 ] - بهره‌وری اهل سنت از اهل بیت(ع) در علوم قرآنی
اهل بیت روایات گهرباری در زمینه‌های گوناگون از جمله مباحث علوم قرآنی بر جای گذاشته‌اند. اندیشمندان اهل سنت به گونه‌های مختلف از آن‌ها بهره برده‌اند.این مقاله با روش توصیفی- اسنادی با رویکردی قرآنی- روایی، پس از مطالعه کتب علوم قرآنی اهل سنت، به تحلیل و تقسیم بندی بهره‌وری‌های اندیشمندان اهل سنت از روایات اهل بیت(ع) پرداخته است.نوشته حاضر اقسام این بهره‌وری‌ها را در قالب موارد ذیل بیان می‌دارد...
[ 14 ] - مصداق شناسی باورهای شیعی در الهیات فخررازی
This article has no abstract.
[ 15 ] - A study on the objects of beda` in Quran and traditioins and its agreement with Divine knowledge
This article has no abstract.
[ 16 ] - Happiness from Fakhr Razi's Viewpoint
Fakhr Razi has spelled out some features and various divisions for happiness. Occasionally, he uses this word rather than the words such as pleasure and perfection. He believes that concepts such as happiness, perfection, pleasure, etc. may not be defined palpably because they are basically improvisational, abstract and unessential. Since pleasure and perfection have an intense relationship wit...
نویسندگان همکار