ناصر پورحسن
دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی
[ 1 ] - ارزش های آسیایی؛ تقدم «توسعه» بر«حقوق بشر»
کشورهای آسیایی با امضای اعلامیۀ بانکوک و اعلامیه حقوق بشر آسه آن موجب تقویت مناظره‌هایی شدند که نقطۀ ثقل آن تمایز «ارزش‌های آسیایی» از ارزش‌های لیبرال دموکراسی مدعی جهان‌شمولی است. این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که «نسبت حقوق بشر و توسعه در گفتمان ارزش های آسیایی چگونه است » یافته های بدست آمده از پردازش فرضیه مقاله نشان می‌دهد طرح گفتمان ارزش های آسیایی برآمده از اندیشه کشورهای آس...
[ 2 ] - داعش و پدیداری موازنه تهدید در روابط ایران و عراق
چکیده روابط ایران و همسایه غربی آن را میتوان یکی از غیرعادیترین و استثناییترین روابط خارجی در دنیا تلقی کرد. روابط ایران و عثمانی و سپس عراق طی قرون اخیر شامل چرخهای از تعارضهای بلندمدت، جنگها و دورههای کوتاه مدت اتحاد، صلح سرد و همزیستی بوده است. از به قدرت رسیدن عبدالکریم قاسم در سال 1958 تا سرنگونی صدام در سال 2003، پرتعارضترین دوره در روابط دو کشور محسوب میشود به گونهای که طولان...
[ 3 ] - افراطی‌گری و تحولات نوین جهانی
چکیده افراطی‌گری پدیده‌ای است که با توجه به سابقة تاریخی‌اش در رأس تحولات نوین جهانی قرار گرفته است و در سالهای اخیر، جامعة بشری را به‌شدت تهدید کرده است. این مقاله در پاسخ به چیستی افراطی‌گرایی نگاشته شده است. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد افراطی‌گری پدیده‌ای چندوجهی است که از عناصر و مؤلفه‌های به‌هم‌پیوسته‌ای تشکیل شده است. طردشدگی هویتی، تکفیریگری، روندهای مهاجرتی، راست‌گرا...
[ 4 ] - نسبت‌سنجی نظام بینالمللی سلطه و جنبش‌های بیداری اسلامی
در این مقاله، موج سوم بیداری اسلامی به مجموعه تحولاتی اطلاق شده که از اواخر سال 2010 از شمال آفریقا آغاز و به دیگر کشورهای عربی تسری یافت. وقوع انقلاب اسلامی دومین موج بیداری اسلامی محسوب میشود. موج اول بیداری اسلامی نیز به مجموعه واکنش‌هایی اطلاق میشود که نیمه دوم قرن هجدهم و قرن نوزدهم به ویژه پس از انقلاب صنعتی در گستره جهان اسلام علیه هجوم سیاسی ـ فرهنگی غرب انجام شد. وقوع امواج مذکور، به...
[ 5 ] - گسترش نوسلفی‌گری در اروپا؛ زمینه‌های هویتی و پیامدهای امنیتی
قبل از پیدایش «داعش»، این باور وجود داشت که خطر «نوسلفی‌گری» به خاورمیانه محدود میشود؛ اما با تصاعد بحران تکفیریگری و سرایت آن به دیگر مناطق جهان، مشخص شدامنیت بینالمللی را نیز تهدید میکند. پس از خاورمیانه، اروپا دومین منطقهای است که با خطر نوسلفی‌گری مواجه شده است. شکلگیری و توسیع پدیدۀ تکفیریگری و پیوستن جوانان اروپایی به جریانهای نوسلفی در اروپا، مسئلۀ علمی این پژوهش است و از معبر...
[ 6 ] - «موازنه همه‌جانبه» و ائتلاف‌سازی عربستان سعودی در قبال جمهوری اسلامی ایران
چکیده پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ائتلاف‌های منطقهای متعددی در مناطق ژئوپلتیک پیرامونی ایران و به‌ویژه در شبه‌‌جزیره عربستان ایجاد شده است. یکی از بازیگران منطقهای و محوری این ائتلاف‌ها، عربستان سعودی است. مبنای استدلال مقامات سعودی در این ائتلاف‌سازی‌ها، «موازنه تهدید» بوده که در مواجهه با جمهوری اسلامی، به مثابه منشاء تهدید شکل می‌گیرند. این مقاله با ردّ استدلال مذکور درپی ...
[ 7 ] - مؤلفه‌های جنگ هیبریدی عربستان علیه جمهوری اسلامی 2015-2017
سیاست خارجی عربستان پس از به قدرت رسیدن ملکسلمان کاملا متحول شدهاست.ویژگی مهم جهتگیری سیاست خارجی سعودیها از سال 2015، فعال شدن در منطقه خاورمیانه و رویکرد تهاجمی علیه جمهوریاسلامی بودهاست. هدف این مقاله، تبیین جهتگیری سیاست خارجی دو سال نخست پادشاهی ملک سلمان علیه ایران است که از معبر این سؤال به پژوهش گذاشته شدهاست: رویکرد سیاست خارجی عربستان علیه جمهوری اسلامی طی سالهای 2015 تا 2017...
[ 8 ] - دولت- ایل؛ پیش نظریه ای برای ایران پیشاپهلوی
ماهیت دولت در ایران، یکی از مشاجره برانگیزترین مسائل در بین پژوهشگران علوم سیاسی بودهاست. برخلاف دولتهای جدیدی که در عصر پسااستعمار به وجود آمدهاند، دولت در ایران دارای قدمت زیادی است؛ به گونهای که از آن به عنوان نخستین دولت تاریخ یاد میشود. پس از پایان جنگ جهانی دوم و طرح مکاتب متعارض توسعه مانند مکتب نوسازی و مارکسیستی، ماهیت دولت در ایران مورد تامل نظری قرار گرفت؛ بخش عمده این نظری...
[ 9 ] - تقابل نئوسلفی‌ها با شیعیان و پیامدهای آن بر اتحاد جهان اسلام
تحولاتی که طی سالهای اخیر در خاورمیانه عربی و شمال آفریقا ایجاد شده، از زوایای گوناگون قابل تحلیل است. از بطن این تحولات، «سلفی‌گرایی سنتی» دچار دگردیسی شده و پدیده «نئوسلفیسم» به وجود آمده است. این مقاله، با بررسی مؤلفه‌ها و عناصر گفتمان نئوسلفیسم، «دگرسازی شیعی» را وجه اساسی این گفتمان تلقی کرده، و با رویکردی آینده‌پژوهانه و آسیب‌شناسانه، پیامدهای آن را در زمینه ایجاد اختلاف و تضعیف جهان اس...
[ 10 ] - بازشناخت راهبرد قدرت هوشمند دولت اوباما علیه جمهوری اسلامی ایران
«تحریم» یکی از سیاست‌های ثابت آمریکا از دولت جیمی کارتر تا دونالد ترامپ در قبال جمهوری اسلامی ایران بوده است. هدف این مقاله بازکاوی تحریم‌های اعمالی علیه ایران در دوره اوباما با توجه به تحلیل مفهوم قدرت است. سؤال اصلی مقاله این است که اعمال قدرت در سیاست خارجی اوباما در قبال ایران چگونه بود؟ فرضیه نیز اینگونه صورتبندی شده است که اعمال قدرت اوباما در برابر ایران بر بنیادهای قدرت هوشمند است...
[ 11 ] - «موازنه همه‌جانبه» و ائتلاف‌سازی عربستان سعودی در قبال جمهوری اسلامی ایران
چکیده پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ائتلاف‌های منطقهای متعددی در مناطق ژئوپلتیک پیرامونی ایران و به‌ویژه در شبه‌‌جزیره عربستان ایجاد شده است. یکی از بازیگران منطقهای و محوری این ائتلاف‌ها، عربستان سعودی است. مبنای استدلال مقامات سعودی در این ائتلاف‌سازی‌ها، «موازنه تهدید» بوده که در مواجهه با جمهوری اسلامی، به مثابه منشاء تهدید شکل می‌گیرند. این مقاله با ردّ استدلال مذکور درپی ...
[ 12 ] - فرایند هژمونی گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی از خرداد 1342 تا خرداد 1360
انقلابها را میتوان در سطوح ریشهها و دلایل؛ روندها ؛ پیامدها و نتایج تحلیل کرداین مقاله بر موضوع ریشههای گفتمانی شکل گیری انقلاب و نیز روند گذار به نظام پساپهلوی متمرکز شدهاست. انقلاب اسلامی حاصل رقابت گفتمانهای چپ، پهلویسم، اسلام سیاسی فقاهتی و ملی گرایی است که برای رسیدن به مقام هژمونی چندین دهه با هم منازعه داشتند. رقابت و منازعات گفتمانی دهههای1340تا 1360 بازه زمانی این مقا...
[ 13 ] - دیپلماسی زیارت و مقابله با جریانهای سلفی تکفیری
هدف این مقاله بررسی نقش دیپلماسی زیارت در مقابله با جریان سلفی تکفیری است که طی سالهای اخیر در منطقه ژئوپلیتیک خاورمیانه و محیط امنیتی جمهوریاسلامی چالش‌آفرین شده است. بر این مبنا پرسش اصلی مقاله اینگونه مطرح شده است که دیپلماسی زیارت چگونه می‌تواند با جریان سلفی تکفیری مقابله کند؟ نخستین پاسخی که به پرسش مذکور داده شده این است که: «جمهوریاسلامی به‌دلیل موقعیت حساس هویتی و جغرافیایی، می‌تو...
[ 14 ] - ترکیه پساکودتا و گذار به دولت آنوکراتیک
پس از وقوع کودتای ناکام در ژوئن 2016، مجموعه تحولاتی در ترکیه آغاز شده که با دورههای پساکودتای دهههای گذشته این کشور قابل مقایسه نیست. هدف این مقاله تحلیل ماهیت دولت در ترکیه پس از کودتای مذکور است. پرسش اصلی مقاله عبارتست از اینکه ماهیت دولت ترکیه پس از کودتای ناکام ژوئن 2016 چگونه است؟ فرضیه مقاله نیز اینگونه صورتبندی شده است که تحولات و مجموعه تغییراتی که رجب طیب اردوغان و حزب متبوع و...
نویسندگان همکار