خلیل اله سردارنیا
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه شیراز
[ 1 ] - سازوکارهای حقوقی تعامل اصناف با دولت و ضعف نهادمندی اتحادیه‌های صنفی در ایران
در این نوشتار، تمرکز بر تحلیل سازوکارها و الزامات حقوقی در ارتباط با روابط اتحادیه‌های صنفی با دولت، کاستی‌ها و ضعف نهادمندی این روابط در ایران است. این مطالعه به صورت بین رشته‌ای در ذیل حقوق عمومی و علوم سیاسی صورت گرفته است. مهمترین پرسش‌های این تحقیق عبارت‌اند از: مهمترین الزامات حقوقی در فعالیت و تعامل اصناف با دولت در ایران در دو دهه اخیر کدامند؟ مهمترین متغیرهای مؤثر بر عدم موفقیت کامل...
[ 2 ] - تحلیل ناکامی اسلامگرایان النهضه در تونس از منظر نظریه های دولت شکننده، بحران آمریت و کارامدی
از سال 2011 به این سو، موج جدیدی از انقلابات غیر منتظره در خاورمیانه و شمال آفریقا رخ دادند، این انقلابات، ریشه در آمیزه ای از نارضایتی های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داشتند و جوانان، توده های شهری و طبقه متوسط جدید، نقش فالانه ای ایفا کردند. اما پیامد انقلاب در لیبی، جنگ داخلی و در مصر، سقوط اسلامگرایان با مداخله ارتش در بستر نارضایتی های جمعی بود. در تونس، انقلاب به تشکیل حکومتی ائتلافی با حضور...
[ 3 ] - کاستی‌ها و انتظارات پژوهشی در علوم سیاسی ایران (بررسی کیفی و کمّی)
این پژوهش با هدف بررسی کاستی‌ها و انتظارات پژوهشی در علوم سیاسی ایران و ارائۀ پیشنهادها و راهکارهایی برای رفع کاستی‌ها انجام شده است. روش: این مطالعه به صورت تلفیقی با دو روش کیفی و کمّی(پیمایشی) انجام شده است. جامعۀ آماری، کلیۀ دانشجویان کارشناسی ارشد(در مرحله پایان‌نامه) و دانشجویان دکترای علوم سیاسی دانشگاههای دولتی‌اند. یافته‌ها: کاستی‌های پژوهشی از نظر دانشجویان و انتظارات آنها در این حیطه ...
[ 4 ] - اینترنت، جنبش‌های اجتماعی جدید و بسیج اعتراض‌ها (بررسی نظری و مصداقی چند جنبش اجتماعی)
فنّاوری‌های نوین ارتباطی در دهه 1990، به افزایش قدرت جنبش‌های اجتماعی جدید، در شکل‌دهی و هدایت افکار عمومی جهانی، اعتراض‌ها و ایجاد چالش‌های جدی برای حکومت‌ها انجامیده‌اند. چنان که می‌توان گفت جنبش‌های اجتماعی جدید با بهره‌گیری از فنّاوری‌های جدید رسانه‌ای، نقش بسیار مهمی در تحولات جامعه مدنی جهانی ایفا می‌کنند.در این مقاله، نخست، به کارکردهای مهم اینترنت در جنبش‌های اجتم...
[ 5 ] - تأثیر اینترنت بر درگیرشدگی مدنی شهروندان
درگیرشدگی مدنی ازجمله ملزومات بنیادین مردم‌سالاری و شهروندی است. از ربع پایانی سده 20 به بعد با پدیده‌ای به نام «انفجار اطلاعات و آگاهی سیاره‌ای» روبه‌رو بوده‌ایم. اینترنت از یکسو، اطلاعات و نگرش‌های دموکراتیک را گسترش داده و از سوی دیگر نوعی مشارکت سیاسی جدید برخط (اینترنتی) را موجب شده است. در این نوشتار با بررسی نتایج برخی از مهمترین مطالعات کمّی انجام شده، این نظریه برجسته شده است...
[ 6 ] - تحلیل جامعه شناختی نهادینه نشدن و ناکامی تحزب در ایران از انقلاب مشروطه تا به امروز
چکیده: مهمترین ریشه ها یا عوامل تاریخی - جامعه شناختی موثر بر ناکامی و عدم تحزب نهادمند در ایران در یک سده اخیر چه بوده اند؟ فرضیه تحقیق: دلایلی همچون درگیر شدگی شدید احزاب در جنگ قدرت، نخبه گرایانه بودن احزاب و فاصله گیری آنها از توده ها و عدم اهتمام به تربیت سیاسی و اجتماعی توده ها، رقابت غیر قاعده مند، غیر نهادمند و ستیزه جویانه احزاب، وابستگی به حکومت و قدرت های خارجی، عدم تعهد عملکردی احز...
[ 7 ] - بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با مدارای سیاسی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشگاه شیراز)
سرمایهی اجتماعی با محوریت اعتماد و شبکههای اجتماعی و مدارای سیاسی از پیششرطهای مهم برای انسجامبخشی و همبستگی اجتماعی و نیز دموکراسی هستند. هدف در این پژوهش، بررسی رابطهی سرمایهی اجتماعی با مدارای سیاسی دانشجویان بود. در این مطالعه از نظریهی رابرت پاتنام برای طرح گویهها یا سنجههای متغیر سرمایهی اجتماعی و از نظریهی کینگ برای متغیر مدارای سیاسی استفاده شد. این تحقیق با روش پیمایشی انجا...
[ 8 ] - تحلیل بحران سوریه از منظر شکاف‌های اجتماعی
از دهه 1990 به این سو، تعارضات و شکاف‌های سیاسی و اجتماعی عمدتا شکل هویت بنیاد قومی، مذهبی و منطقه‌ای- محلی یافته و از حالت صرفا طبقاتی خارج شده اند. به تاثیر از پدیده های همچون جهانی شدن و انقلاب ارتباطات، هویتها و کنشگران غیر طبقاتی، آگاه تر و سیاسی ش در این تحقیق، نگارندگان با روش تحقیق تبیینی- علی و با رویکرد جامعه شناختی سیاسی-تاریخی در صدد ارائه پاسخ تحلیلی به این پرسش هستند: از منظر شکاف...
[ 9 ] - روشنفکری مشروطه از آرمان‌شهر دموکراتیک تا اقتدارگرایی (از منظر جامعه‌شناسی معرفت و رومانتیسم)
روشنفکران به‌مثابه یکی از مهمترین نیروهای اجتماعی تأثیرگذار بر پویش‌های سیاسی و تصمیم‌گیری در سطح حاکمیتی هستند و به‌عنوان یکی از مهمترین گروه‌های مرجع و صاحب نفوذ که به افکار عمومی شکل می‌دهند. در ایران سده‌ی نوزده با تلاقی تمدنی با غرب، جریان روشنفکری شکل گرفته بر تحولات سیاسی-اجتماعی ایران تأثیر گذاشت. در این پژوهش، نگارندگان درصدد هستند که با روش تبییینی علی و از منظر جامعه‌شناسی معرفت و ...
[ 10 ] - اینترنت و انقلاب خاموش جوانان در خاورمیانه
«انقلاب خاموش» اصطلاحی است که در ارتباط با تغییر و تحولات تدریجی در عرصه فکری ـ نگرشی و باورهای سیاسی به‌کار رفته است، این انقلاب می‌تواند منجر به کنش‌های سیاسی اعتراضی و انقلاب سیاسی و اجتماعی گردد. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل تاثیر اینترنت بر شکل‌گیری انقلاب خاموش ارزشی ـ نگرشی و وقوع بهار عربی در چارچوب نظریه رونالد اینگلهارت است. پرسش پژوهش آن است که: مهمترین عامل موثر بر بروز انقلاب خام...
[ 11 ] - تحلیل جنبش اجتماعی مصر در چارچوب نظریه‌های متأخر جنبش‌های اجتماعی و جان فوران
وقوع جنبش‌های اجتماعی در مصر و چند کشور دیگر در خاورمیانه و شمال آفریقا، آخرین و جدیدترین موج از جنبش‌ها محسوب می‌شود. وقوع غیر‌منتظره و اثرهای سرایتی آنها در منطقه، توجه تحلیل‌گران را به این موج از تحولات جلب کرد. در این پژوهش، نویسندگان درصددند با نگاهی متفاوت به موضوع، ویژگی‌ها و ماهیت جنبش اجتماعی انقلابی و سقوط رژیم اقتدارگرای مصر را در چارچوب نظریه‌های متأخر و نیز الگوی نظری جان فوران (تو...
[ 12 ] - فرهنگ سیاسی در عربستان؛ تحلیل ایستایی و چالش‌های فرارو
فرهنگ سیاسی آمیزه‌ای از باورها، نگرش‌ها و شناخت و آگاهی سیاسی است که رفتار سیاسی یک گروه یا ملت را شکل می‌دهد. در گذشته، فرهنگ سیاسی ملت‌ها از نهادینگی و استمرار برخوردار بوده است، اما امروزه به دلایلی همچون تغییر و تحولات ساختاری، انقلاب ارتباطات و جهانی شدن دگردیسی‌یافته، به سمت فرهنگ مشارکتی سوق پیدا کرده است. در این نوشتار، نگارندگان درصددند از رهگذر رهیافت اقتصاد سیاسی به این پرسش پاسخ دهن...
[ 13 ] - واکاوی پیشگیری از جرایم در ایران با تمرکز بر نظریه سیستمی در علوم سیاسی
در چند دهه اخیر، جامعه ایران نیز با چنین چالش رو به گسترش مواجه بوده است. پرسش این پژوهش عبارت است از: در چارچوب مدل سیستمی، مهمترین رویکردها در ارتباط با پیشگیری از جرایم در ایران کدامند؟ مهمترین رویکردهای پیشگیرانه در این ارتباط عبارتند از: تقویت رویکرد ارتباطی-تعاملی و اطلاعاتی بین نظام قضایی و جامعه، نهادهای مدنی، نخبگان و شهروندان، تقویت سازوکارهای نظارتی غیر رسمی و مدنی، استفاده جدی از سا...
[ 14 ] - واکاوی جایگاه زنان در گفتمان جنسیتی داعش
ظهوروگسترشجنبش‌هایتکفیری- سلفیازمهم‌ترینموضوعاتیاستکهبهجد،توجهتحلیلگرانسیاسیواجتماعیرابهخودجلبکردهاست. دراینبینشایدبتوان</e...
[ 15 ] - تحلیل چالش های آزادسازی سیاسی در اردن از منظر نظریه ساختمندی
آزاد سازی سیاسی یا دموکراسی حداقلی با دموکراسی حداکثری و نهادینه شده یکسان نیست و لزوما به تثبیت و نهادینه شدن دموکراسی نمی انجامد. تحقق این هدف، مستلزم شرایط و فرصت های مطلوب در ساختار قدرت و حاکمیت و کنشگران سیاسی و مدنی است. این پژوهش با روش پژوهش تحلیلی- تبیینی و رویکرد جامعه شناختی سیاسی در قالب نظریه ساختار- کارگزار و ساختمندی و با هدف تحلیل ریشه ها و چالش های فراروی آزاد سازی سیاسی در ار...
[ 16 ] - واکاوی مشروعیت سیاسی حکومت سعودی در بستر بهار عربی و سند 2030
وهابیت به‌عنوان یک ستون مهم هویتی و دینی در حفظ مشروعیت سیاسی حکومت سعودی عمل کرده است. از اواخر دهه‌های 1980 و 1990 اپوزیسیون یا جریان اسلام‌گرای معارض و منتقد در واکنش به یک‌سری نارضایتی‌ها و عوامل داخلی و خارجی شکل گرفت و سبب تردید در بنیان‌های مذهبی مشروعیت سیاسی حکومت سعودی شد. با وقوع بهار عربی و پس از تدوین و اجرای اولیه سند 2030، از یکسو، شکاف اسلامگرایان منتقد با حکومت سعودی تشدید شد ...
نویسندگان همکار