منیژه مقصودی
عضو هیئت‌علمی گروه انسان‌شناسی دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران
[ 1 ] - رابطة یکجانشینی و نظام خویشاوندی
مردم ایلام در گذشته زندگی عشایری داشته‌اند که نظام سلسله‌مراتبی ایلی و هنجارهای خویشاوندی، بر آن حاکم بوده است. این مردم به‌تدریج اسکان داده شده‌اند و زندگی‌شان صورتی شهری به خود گرفته است. پرسش آن است که آیا بعد از این اسکان، نحوۀ زندگی مردم به‌طور کامل تغییر کرده و اکنون شهر با حاکمیت نظام دیوان‌سالار اداره می‌شود یا هنوز نظام خویشاوندی بر زندگی و روابط اجتماعی افراد حاکمیت دارد. زندگی اجتماع...
[ 2 ] - ارزش اقتصادی شغل زن پزشک و تفاهم اقتصادی همسران
پزشکی از مشاغل پردرآمد در ایران، به‌ویژه برای زنان، به‌شمار می‌رود. پژوهش دربارۀ تفاهم اقتصادی زنان پزشک به دلیل قرارگرفتن در اوج اقتدار اقتصادی، بیش از بررسی تفاهم اقتصادی مشاغل دیگر می‌تواند درخصوص سنجش درستی ایدة «افزایش اقتدار اقتصادی = افزایش تفاهم اقتصادی» گویا باشد. روش پژوهش در این زمینه، پیمایشی و ابزار آن پرسشنامه است. براساس نتایج پژوهش، بیش از 90 درصد زنان پزشک، در تأمین نیازها و مخ...
[ 3 ] - فرایند تحول آیین‌های درمانگری ترکمن‌های ایران
تلاقی دو فرهنگ شامانی و اسلامی را در جامعه ترکمن ایران می‌توان مشاهده کرد. این آمیختگی فرهنگی به طور مشخص در شیوه‌های گوناگون درمانگری بومی خود را نشان می‌دهد. شیوه‌های درمانگری بر وی طیفی از تغییرات و تفاوت‌ها جای می‌گیرند؛ در یک‌سوی طیف پرخوانی و سوی دیگر ایشانی قرار دارد که اولی به فرهنگ شامانی و دومی به فرهنگ اسلامی نزدیک است. در این مقاله به معرفی این دو شیوه درمانگری و مقایسه بین آنها می...
[ 4 ] - بادهای کافر و دهل سه سر در خلیج فارس؛ مراسم آیینی درمانی زار
کشور ایران با فرهنگ کهنی بیش از سه هزار سال، قلمرو اقوام گوناگونی با فرهنگ‌های متنوع و غنی از دانش بومی بوده است. با توجه به تنوع اقلیمی و قومی، دانش بومی بسیار کارآمدی در حوزههایی چون شیوه‌های درمان بومی و گیاهان دارویی در ایران به وجود آمده است. این مقاله، بر اساس تحقیق میدانی و اسنادی درباره اقوام ساکن استان هرمزگان در مناطق بندر لنگه، هرمز، میناب و بندرعباس انجام شده است و به بررسی مراسم آ...
[ 5 ] - کما؛ پیوستاری از کاربرد و طرد: معنای فرهنگی یک تغذیۀ گیاهی در منطقۀ ششتمد سبزوار
انسان‌شناسی به عنوان رشتهای که هدفش فهم انسان و جایگاه آن در نظم طبیعی امور است از سوی به امور که بدیهی میانگاریم توجه میکند و از سویی به اموری که برایمان مبهم است، توجه میکند. در این راستا این مقاله در حوزۀ انسان‌شناسی تغذیه با رویکردی مردمنگارانه و ملهم از رویکردهای مادی در تحلیل سیستمهای فرهنگی به بررسی الگوها و شیوه‌های مصرف غذایی گیاه کما و باورهای فرهنگی مرتبط با آن در منطقهای در ج...
[ 6 ] - نانسی شپرهیوز و موقعیت بدن در عصر جهانی شدن
هدف این مقاله تحلیل موقعیت بدن در عصر حاضر از دیدگاه انسان‌شناس پزشکی نانسی شپر هیوز است. به دنبال رشد سریع علم و فناوری از اواسط قرن بیستم و پس از آن، فرایند جهانی شدن و تحولات بنیادی در پزشکی مدرن تأثیرات شگرفی بر موقعیت انسان و بدن او نهادند و پیامدهایی چون دست‌کاری بدن به کمک فناوری‌های پیشرفته پزشکی، پزشکی شدن زندگی و جامعه، بیگانگی انسان از بدن خودش، نزول موقعیت بدن و اجزای آن و کالا شدگی...
[ 7 ] - خدمات داوطلبانۀ دانشگاهی در محیط فرارشته‌ای؛ گزارش یک اقدام‌پژوهی در شهرسازی
شهرسازی دربردارندۀ نظریه‌های مشارکتی و عمل‌باور است. یادگیری این نظریه‌ها مستلزم کنشگری مدنی و مردم سالار دانشگاه‌ها در محیطی فرارشته‌ای است، که در برخی کشورها از طریق خدمات مدنی انجام می‌شود. این خدمات در برنامۀ آموزشی شهرسازی ایران جایی ندارد و هدف مقاله بررسی امکان ارائۀ آن است. پس از مرور برخی از تجربیات جهانیِ خدمت‌رسانیِ دانشگاهی در شهرسازی، با توجه به تمرکز نظا...
[ 8 ] - بررسی تطبیقی نظام خویشاوندی با محوریت خانواده و ازدواج میان زرتشتیان پیش از اسلام و زرتشتیان امروزین در ایران
پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت نظام خویشاوندی، خانواده و ازدواج میان زردشتیان پیش از اسلام و زردشتیان امروزین انجام گرفته است. در این پژوهشِ درزمانی، تغییر و تحولات نظام خویشاوندی با تأکید بر خانواده و ازدواج در ایران دوران ساسانی و زردشتیان امروزین با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مردم‌نگاری بررسی شده است. تغییر و تحولاتی که در نظام خویشاوندی، خانواده و ازدواج در این پژوهش بررسی شده‌اند از دیدگ...
نویسندگان همکار