حمیدرضا جلایی پور
دانشیار و عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران
[ 1 ] - تحلیل جامعه‌شناختی ارزش‌های طبقاتی در ایران
هرچند در فضای روشنفکری جامعه بسیاری از پدیده‌ها و مسائل با مفهوم طبقه تبیین و تحلیل می‌شوند، اما تلاش چندانی برای بررسی تجربی طبقات در ایران انجام نشده است. مقالة حاضر به بررسی ارزش‌های طبقاتی در جامعة ایران می‌پردازد و طبقه را با معیار «اشتغال» تعریف و برای شناسایی طبقة بالا از معیار دارایی در کنار اشتغال استفاده می‌کند. داده‌ها با مصاحبه گردآوری شده و تحلیل داده‌ها با تحلیل مضمون و محتوای کیف...
[ 2 ] - جامعه‌شناسی سیاسی دورکیم
تاکنون دورکیم به‌عنوان نظریه‌پرداز حوزه جامعه‌شناسی سیاسی در ایران شناخته‌نشده است و در غرب نیز این امر با تأخیر زیادی صورت گرفته است. یکی از دلایل این تأخیر این است که کتاب‌های سیاسی دورکیم ازجمله کتاب مهم «درس‌های جامعه‌شناسی» دیرتر از بقیه آثار او گردآوری و ترجمه شده است. آرای سیاسی دورکیم به شکل ویژه مربوط به ماهیت و کارکرد دولت، نقش دولت در توسعه فردگرایی اخلاقی، و تنظیم رابطه دولت و جامع...
[ 3 ] - تحلیل سیاست‌گذاری اجتماعی با لنز حکومت‌مندی
هدف اصلی این مقاله، معرفی دستگاه مفهومی حکومت‌مندی در تحلیل سیاست‌گذاری اجتماعی است. محور این دستگاه مفهومی، مطالعۀ نحوۀ تحقق قدرت (به‌معنای فوکویی) ازطریق سیاست‌گذاری اجتماعی است. یعنی: عقلانیت‌های سیاسی (گفتمان‌های) حاکم بر سیاست‌گذاری اجتماعی کدام است؟ سیاست‌گذاری اجتماعی ازطریق چه تکنولوژی‌هایی فِعلیت می‌یابد؟ سیاست‌گذاری اجتماعی چه نوع سوژه‌ها و هویت‌هایی را در شهروندان برساخت می‌دهد؟ در م...
[ 4 ] - روایت‌هایِ «دانش دینیِ اجتماعی» و نسبت آن با جامعه‌شناسی
: انتقاد رسمی از علوم انسانی و اجتماعی رایج دانشگاهی در ایران (بهویژه رشته جامعه‌شناسی) همیشه مطرح بوده است ولی در سال 88 و 89 شدت بیشتری گرفته است. از نگاه جامعه‌شناختی می‌توان به تبیین و توضیح علل رشد این انتقادات رسمی پرداخت. ولی هدف اصلی این مطالعه انجام یک بررسی انتقادی با نگاهی تفسیری نسبت به موضوع مذکور است. این مقاله نشان می‌دهد مخالفان علوم انسانی رایج دانشگاهی بر چه دلایل و گفتارهای...
[ 5 ] - مطالعة جامعه‌شناختی پیامدهای اقتصادی بازار و تجارت مرزی (اتنوگرافی انتقادی بازار مرزی بانه)
در این مقاله، پیامدهای اقتصادی ظهور و گسترش بازارهای مرزی از منظر درک، تفسیر و تجربة مردم بررسی میشود. واقعیت آن است که بازارهای مرزی مناطق کردنشین ایران، بعد از تحولات عراق در یک دهة اخیر رونق و شکوفایی زیادی پیدا کرده‌اند. از این‌رو، مطالعة پیامدهای ظهور و گسترش این نوع بازارها، از دیدگاه جامعه‌شناختی حائز اهمیت بسیار است. با توجه به هدف مذکور، در بخش نظری مطالعة حاضر، از دیدگاه انتقادی نظری...
[ 6 ] - کارگزاران توسعۀ محلی: تحلیل جامعه‌شناختی نیروهای مؤثر در توسعۀ منطقۀ مرزی پیرانشهر
کارگزان توسعه در سطح ملی و منطقه‌ای اهمیت دارند، کارگزاران توسعه مناطق مرزی جزء خاستگاه قومیتی کردها همواره، با حساسیت، مورد توجه سیاست‌گذاران ملی بوده است. مقالۀ حاضر سه هدف محوری شناخت کارگزاران توسعۀ محلی؛ فرایندهای کارگزاری آنها و موانع عاملیت هر یک از کارگزاران در فرایند توسعۀ محلی را دنبال می‌کند، به منظور گشایش حساسیت نظری، زمینه‌های مفهومی و نظری لازم در قالب رویکردهای دولت‌محور توسعۀ،...
[ 7 ] - Middle Class Downward Mobility in the Socio-Physical Space in Tehran
Social mobility takes shape of a physical aspect which makes it possible to translate downward mobility in the physical space. Huge inflation and decrease of purchasing power during the recent years have led to downward mobility of middle class in Iran. Various facets of decrease in physical and social space have to be studied. For this purpose, 20 cases who had experienced such situation have ...
نویسندگان همکار