مصطفی ازکیا
استاد جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
[ 1 ] - بررسی تأثیر توسعه بر هویت‌جمعی کُردها (مطالعه جامعه‌شناختی تأثیرات توسعه اقتصادی-اجتماعی بر هویت قومی در شهرستان مهاباد)
جهان معاصر تغییرات اساسی را در عرصه‌های مختلف اجتماعی-اقتصادی ایجاد کرده‌است ولی در عین بروز شواهد مدرنیته، عناصر هویت‌های سنتی و محلی نیز تداوم یافته است به صورتی‌که همزیستی و استمرار اجزای هویت جمعی در کنار عناصر جهانی واقعیت اجتماعی نوینی را خلق کرده‌است هر چند میی توان اذعان نمود که این وضعیت تا حد زیادی بیانگر نظریات پساتوسعه است. تحقیق حاضر در پی پاسخ به سؤالاتی در ارتباط با "چگونگی تأثیر...
[ 2 ] - تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه منطقه ای استان گیلان (مورد مطالعه: شهرستان رشت)
این پژوهش با اتخاذ دیدگاه و موضعی علمی نسبت به آثار گردشگری در دستیابی به توسعه می تواند با شناخت پتانسیل صنعت گردشگری و موانع عمده در این مسیر، دستمایه علمی برنامه ریزان، مدیران، سرمایه گذاران و مردم بومی منطقه قرار گیرد. جامعه مورد مطالعه در این تحقیق شهروندان شهرستان رشت می باشند که تعداد آنها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 200 نفر است. یافته های پژوهش نشان می دهد که 24 عامل تاثیر ...
[ 3 ] - بررسی سطح توسعه اجتماعی در شهر تهران
در اوایل دههی 1990 سازمان ملل، گزارش توسعهای را با رویکرد به توسعه انسانی منتشر کرد و از اواسط این دهه، به ویژه در پی صدور بیانیهی آمستردام، مولفههای مربوط به توسعه اجتماعی نظیر سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی به ادبیات توسعه راه یافت. این پژوهش با هدف بررسی توسعه اجتماعی در شهر تهران و با سنجش دو متغیر اصلی توسعه اجتماعی(سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی) در این شهر انجام شده است. نوع مطالعه از...
[ 4 ] - توسعه پایدار گردشگری روستایی در روستای چاشم شهرستان مهدیشهر
مقاله حاضر با هدف توانسنجی و شناسایی و معرفی مشکلات گردشگری در روستای هدف گردشگری چاشم و همچنین ارائه راهکارهایی در جهت توسعه پایدار گردشگری انجام گرفته است. تاکید اصلی مقاله بر پایداری و مشارکت مردم محلی است؛ به همین جهت با استفاده از رهیافت «توسعه پایدار گردشگری و ارزیابی پیامدهای آن بر جوامع میزبان» و «رویکرد استراتژیک» که سه بعد مهم گردشگری شامل ابعاد اقتصادی، اجتماعی– فرهنگی و محیطی را مد...
[ 5 ] - نقد برنامه‌های توسعة روستایی در ایران
در ایران، تمرکزگرایی جدید به‌ویژه در دورۀ پهلوی، همگرایی و استفادة گسترده از دیوان‌سالاری، از ویژگیهای عمده به‌‌شمار می‌روند. در مطالعه‌‌های جامعه‌شناسی تاریخی درمورد ویژگی تمرکزگرایی، تمرکز قدرت و حاکمیت سیاسی در جامعۀ ایران، علی‌رغم وجود انقطاع‌های مقطعی و شدت و ضعف‌هایی که در مقاطعی از تاریخ برای آن قائل‌اند، درمورد این ویژگی در جامعۀ ایران اتفاق‌نظر و اجماع وجود دارد. هدف این مقاله، بررسی ...
[ 6 ] - بررسی تاثیر فوردیسم ایرانی بر اقتصاد، جامعه و فرهنگ ایران
هدف مقاله حاضر بررسی تاثیر فوردیسم ایرانی بر اقتصاد، جامعه و فرهنگ ایران (در دوره پهلوی دوم) می باشد، که تا امروز نیز تاثیراتش را گذاشته است. برای نیل به این هدف از روش تاریخی و تحلیل ثانویه تاریخ شفاهی استفاده شده است. فوردیسم که سیستمی متشکل از هم زمانی، دقت و تخصص در صنعت بود بخش های وسیعی از جوامع توسعه یافته را متاثر خود نمود. البته این ایده تنها اثر گذار بر جهان غرب نبود و کشورهای جهان سو...
[ 7 ] - برساخت اجتماعیِ خلاقیت تحلیلی جامعه شناختی از دیدگاه اساتید و فارغ التحصیلان رشته جامعه شناسی و کامپیوتر درباره پژوهش خلاقانه
هدف: هدف اصلی این مقاله، مطالعه دیدگاه دانشگاهیان از منظری جامعه شناختی نسبت به پژوهش خلاقانه است. روش: در این مطالعه با استفاده از روش نظریه بنیانی تلاش داریم با رویکردی بینارشته ای یعنی روانشناسی، مدیریت و جامعه شناسی، تحلیلی جامعه شناختی از دیدگاه اساتید و دانشجویان دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران درباره خلاقیت در بخش پژوهش ارائه دهیم و در یابیم که چگونه خلاقیت در چارچوبهای اجتماعی برساخته...
[ 8 ] - بررسی تاثیر شبکههای اجتماعی و مشارکت بر محرومیت اجتماعی زنان (مورد مطالعه: زنان شهر ارومیه)
هدف این مقاله مطالعهی تاثیر شبکههای اجتماعی و مشارکت بر محرومیت اجتماعی در بین زنان است. روش مطالعه در این مقاله روش کمی و پیمایش است و از تکنیک پرسشنامه برای گردآوری دادهها استفاده شده است. جامعه تحت مطالعه زنان در شهر ارومیه بوده و با نمونهگیری سهمیهای احتمالی، 430 نفر مورد پرسش قرار گرفتند. از آزمون پیرسون برای سنجش رابطه بین متغیرها و رگرسیون چندگانه استفاده شده است. بر اساس نتایج بدس...
[ 9 ] - بازتعریف جامعه‌شناختی مفهوم محله از نگاه ساکنان: مطالعۀ پدیدارشناسی محلۀ کن منطقۀ 5 شهر تهران
در عصر حاضر "شهرنشینی" به مثابۀ یکی از پدیده‌های اجتماعی که می‌تواند زمینهساز توسعه باشد و خود معلول توسعه است، از ضروریات زندگی محسوب می‌شود. شهر را نه ساختمان‌ها و مبلمان شهری بلکه تعاملات شهروندان و حس شهروندی می‌سازد و به آن هویت می‌بخشد. محله خردترین واحد در یک نظام شهری است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال است که در یک پهنۀ وجود، چه مؤلفه‌هایی سبب می‌شود ساکنان، ادراک زیستن در محله ر...
[ 10 ] - تجربۀ زیستۀ روستاییان از دریافت یارانۀ نقدی و پیامدهای آن (مطالعۀ پدیدارشناختی: روستای آهنگرمحله و قرن آباد شهرستان گرگان)
گرچه یارانۀ نقدی به عموم جامعه- روستایی و شهری، خردسال و بزرگسال، زن و مرد- پرداخت شد، تجربۀ دریافت آن در افراد مختلف متفاوت بوده و ممکن است بهعنوان تجربهای مثبت یا منفی فهم شود. این بررسی با هدف کشف تجربۀ زیسته و پیامدهایی که روستاییان از دریافت یارانۀ نقدی در زندگی روزمره داشتهاند، انجام شده است. این مطالعه با روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شده است. جامعۀ مورد مطالعه، دو روستای آهنگرمحله و ق...
[ 11 ] - سرمایه اجتماعی و نقش آن در تشکل های تولیدی(مطالعه موردی حوزه آبریز کرخه)
در این مقاله پس از بیان موضوع و مباحث نظری مربوط به سرمایه اجتماعی،در بحث روش شناسی به روش تحقیق و تکنیک و ابزار تحقیق،دو نوع جامعه آماری و چگونگی تعیین حجم نمونه اشاره شده،و سپس به بررسی ویژگیهای منطقه تحقیق از بعد جمعیت شناختی،توسعه یافتگی،وضعیت فرهنگی و قومیتی و تاثیر آن در سطح بیت و بین بیوتات مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج تحقیق نشان داده که حسن اعتماد در میان اعضای بیت،هنجارهای معامله متق...
[ 12 ] - مطالعه پدیده ازدواج اجباری زنان در فجایع طبیعی (پیامدهای اجتماعی فاجعه در زنان بازمانده زلزله 1382 بم)
پیامدهای اجتماعی فاجعه برافراد بر اساس سن، جنسیت، طبقه اقتصادی و اجتماعی متفاوت است وکودکان، زنان و افراد کم درآمد آسیب بیشتری در گروه قربانیان و بازماندگان فاجعه تجربه میکنند. مطالعه حاضر پژوهشی کیفی است که با هدف درک پیامدهای اجتماعی ناشی از زلزله بم برگروه اجتماعی زنان انجام شده است. با این هدف، با کاربست روش کیفی گراندد تئوری و تکنیک مصاحبه عمیق و با روش نمونه گیری هدفمند به بررسی پیامدهای...
[ 13 ] - تبیین جامعه شناختی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در جامعه پذیری سیاسی
یکی از مهمترین کارویژههای دولتها، حفظ، نگهداشت و انتقال ارزشهای سیاسی حاکم است که این مهم از طریق عوامل مختلفی محقق می شود که شبکه های اجتماعی مجازی یکی از آن ها محسوب می گردد. هدف اصلی این تحقیق تعیین نقش شبکههای اجتماعی مجازی بر نوع جامعهپذیری سیاسی جوانان است. روش تحقیق حاضر بر اساس ماهیت دادهها از نوع کمی، به لحاظ زمان گردآوری جزو تحقیقات پیمایشی و بر اساس هدف جزو تحقیقات کاربردی است....
[ 14 ] - نقش شبکه های اجتماعی مجازی در جامعه پذیری سیاسی جوانان با تاکید بر دسترس پذیری رسانه ای و کاربر فعال
یکی از مهمترین کارویژه های دولتها، حفظ، نگهداشت و انتقال ارزشهای سیاسی حاکم میباشد که این مهم از طریق عوامل مختلفی محقق می گردد که شبکه های اجتماعی مجازی یکی از آن محسوب می گردد. جوانان به عنوان مهمترین قشر استفاده کننده در یکی از حساسترین مرحله سنی جامعه پذیری سیاسی قرار دارند. بنابراین بررسی نقش شبکه های مجازی بر جامعه پذیری سیاسی جوانان هدف این پژوهش میباشد. چارچوب تئوریک یک چارچوب تلفیقی اس...
[ 15 ] - تأثیر سرمایه ی فرهنگی بر اعتماد اجتماعی مورد مطالعه: شهروندان شهر زنجان
در این مقاله تأثیر سرمایهی فرهنگی بر اعتماد اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. اعتماد اجتماعی یکی از مهمترین مؤلفههای توسعهی اجتماعی و گسترش مدرنیته بوده و یکی از جنبههای مهم روابط اجتماعی است، به طوری که زمینهساز همیاری و مشارکت اجتماعی بین اعضای جامعه است. از سویی، سرمایهی فرهنگی که شاخصی از توسعهی فرهنگی است، با شاخص ترکیبی؛ تمایلات و گرایشات روانی فرد نسبت به استفاده از کالاهای فر...
[ 16 ] - تحلیل جامعه‌شناختی اندیشه های نخبگان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران از سنت به مدرنیته در دوره قاجار به روایت سفرنامه‌های اتباع خارجی
هدف این تحقیق دستیابی به برخی از زوایای پنهان تاریخ معاصر ایران در دوره قاجار با استفاده از متون سفرنامه‌های اتباع خارجی بر پایه نگاهی جامعه‌شناختی است. این مقاله برپایه روش تحلیل محتوای کیفی است و تلاش گردیده تا با بررسی متون سفرنامه‌های اتباع خارجی و استخراج دادهها، مفاهیم، مقولات و گزاره‌های جدیدی را در تفسیر رویدادهای این دوره به دست آورد. بر اساس یافته‌های این مقاله، نخبگان قاجار به روای...
[ 17 ] - تحلیل جامعه‌شناختی توسعه و نابرابری در ایران
برابری و عدالت در برخورداری از دستاوردهای توسعه در پهنۀ جغرافیایی مشخص یکی از موضوعات مهم در مطالعات توسعه به شمار می‌رود که بر سیاستگذاری توسعه کشورها اثرگذار است. مقالۀ حاضر به تعیین جایگاه و رتبه‌بندی توسعه‌یافتگی استان‌های ایران و شناخت الگوی حاکم بر توسعه‌یافتگی کشور می‌پردازد. با توجه به بررسی ادبیات موجود در زمینه شاخص‌های توسعه، پنج بعد اصلی برای ارزیابی توسعۀ استان‌ها شامل اقتصادی و زی...
نویسندگان همکار