زهره فنی
دانشیار، گروه جغرافیای شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
[ 1 ] - تحلیل عوامل موثر بر بازآفرینی فضاهای تاریخی شهر (مطالعه موردی: میدان مشق، تهران)
هسته اصلی میدان مشق در اوایل دوران قاجار، به عنوان محلی برای حفاظت و دفاع از شهر در قالب یک پادگان نظامی شکل گرفت. علی رغم ارزشهای منظری، زیبایی شناسی، معماری، تاریخی و فرهنگی، کارکردهای یک محیط زنده و فعال شهری را ندارد. این پژوهش مبتنی بر رویکرد باززنده سازی فضای شهری، با هدف بررسی ارتقا کیفیت فضا از طریق القای روح کارکردهای اجتماعی به فضای شهری و کشاندن دوباره مردم به آن است؛ لذا ضمن دستیاب...
[ 2 ] - مدیریت محله‌ای و پایداری اجتماعی زندگی شهری (مطالعهی موردی: محله‌ی ولنجک در منطقه‌ی یک تهران)
با توجه به اینکه توسعه‌ی پایدار شهری در بعد اجتماعی در روابط میان افراد تجسم می‌شود، نیازمند انسجام اجتماعی، مشارکت، اعتماد و همکاری ساکنان است؛ تقویت و بهبود فضاهای اجتماعی و ایجاد وفاق و همبستگی بین ساکنان در راستای تحقق الگوی زندگی اجتماعی تحقق می‌یابد.از اینرو، این پژوهش در قالب یک محله‌ی منتخب شهر تهران (محله‌ی ولنجک منطقه‌ی یک) فرآیند عملکرد مدیریت محله (شورایاری‌ها) در چهارچوب رویکرد مد...
[ 3 ] - تحلیل دیدگاه‌های برنامهریزی و پیشرفت پایدار فضایی با تأکید بر تقویت شهرهای کوچک
تحلیل و تبیین دیدگاه‌های برنامهریزی فضایی ضرورتی است که در کشورهای درحال‌توسعه، به‌ویژه ایران، کمتر به آن توجه شده است؛ به این معنا که رشد سریع شهرها و ناهمگونی گسترۀ وسیعی از فضاهای جغرافیایی این جوامع، با تعادل بنیادین در اکثر شهرها، به‌ویژه در شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها، همراه نبوده است. بررسی وضع موجود برنامه‌ریزان را ناگزیر کرده است که به برنامهریزی و آمایش در مقیاس‌های خرد و در قالب شه...
[ 4 ] - آینده پژوهی و سناریونگاری برای برنامه ریزی توسعه محله ای بر پایه تحلیل سیستمی با مطالعه محله سنگلج تهران
از آنجایی که جامعه شهری، سیستمی پویا، پیچیده و با عدم قطعیت های زیادی است، نمی توان انتظار داشت با رویکردی صرفا عقلائی و بر پایه فرایندهای خطی برای آن برنامه ریزی نمود. این پژوهش با تحلیل سیستمی و با تاکید بر ضرورت شناسائی عوامل موثر بر راهبرد سیستمی، در پی استخراج ساختارهای شکل دهنده سیستم ها برای برنامه ریزی توسعه در سطح محله ای است. از نظر ماهیت، پژوهشی شناختی است و داده های مورد نیاز پژوهش ...
[ 5 ] - تحلیل تطبیقی ساختار اشتغال شهری با تأکید بر متغیرهای اجتماعی و نظام برنامهریزی و مدیریت شهری مطالعه موردی: کلانشهرهای تهران و مونترال
در جوامع مختلف با توجه به ساختار متفاوت سیاسی ، اجتماعی_ اقتصادی و مدیریتی، اشتغال شهری اشکال متفاوتی به خود گرفته است. اما موضوع تأثیرگذاری و سهم این متغیرها بر اشتغال شهری ناشناخته مانده است. بدین سان این مقاله به دنبال پاسخگویی به این سؤالات است که متغیرهای متفاوت اجتماعی چه تأثیراتی بر وضعیت اشتغال کلانشهرهای مونترال و تهران داشته است؟ نظام برنامهریزی و مدیریت شهری چگونه بر وضعیت و ساختار ...
[ 6 ] - تاثیرات گردشگری بر توسعه پایدار شهری از نظر ساکنان (مورد مطالعه: جزیره قشم)
گردشگری، از فعالیت های مهم با پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی در شهرهاست. سیاست توسعه گردشگری، رویکردی است که شهر با تاکید بر آن می تواند ضمن افزایش منافع آن، تاثیرات منفی را به حداقل کاهش دهد. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی گردشگری برتوسعه شهر قشم از منظر ساکنان آن، مطالعه ای اکتشافی و مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی و جمعآوری اطلاعات کتابخانهای و میدانی است. جامعه آماری پ...
[ 7 ] - زنان در بازار کار شهری؛ مطالعه تطبیقی شهرهای تهران و مونترال
یکی از معضلات مهم شهرها و روستاهای ایران، شمار روزافزون زنان بیکار، به ویژه زنان تحصیلکردهی در جستجوی کار و متعاقب آن، کاهش سطح تولید و بهرهوری، افت درآمد سرانه و رفاه است. این مطالعهی تطبیقی، بر پایه آمار جمعیتی سال 1385 (2006) و مشاهدات و مصاحبههای انجام شده در سالهای 2010-2011 شکل گرفته است. مقاله با هدف ترسیم دورنمایی از جنبههای مثبت و فرصتها برای کارآفرینی و کاهش بیکاری زنان شهر ...
[ 8 ] - کارآیی پایدار شبکه حمل و نقل عمومی با رویکرد تحلیل فراگیر داده‌ها (مورد پژوهی: خطوط اتوبوس رانی شهر و حومه اردبیل)
هدف مطالعه حاضر، سنجش و ارزیابی کارآیی خطوط اتوبوسرانی شهر اردبیل در کاربست با مدل تحلیل پوششی داده‌ها می‌باشد. در تحقیق کاربردی حاضر، شاخص‌های مطرح در کاربست مدل DEA در قالب عوامل ورودی (تعداد ایستگاه‌های اتوبوس، تعداد اتوبوس در نرخ رفت و برگشت، مسافت و طول هر خط اتوبوسرانی) و عامل خروجی (متوسط جابجایی در هر خط) قرار گرفتهاند. همان‌طوری که از نتایج این پژوهش مشاهده می‌شود؛ خطوط شماره 1، 3، 1...
[ 9 ] - طالعه تطبیقی سرمایه های اجتماعی وکیفیت زیستی کانون های کوچک شهری ( مورد پژوهشی : شهرهای کوچک استان گیلان)
چکیده : سرمایه اجتماعی اگر چه مفهومی نوین و نوپا در عرصه مطالعات انسانی و شهری است اما این مفهوم ریشه در روابط نوع بشر دارد. امروزه این امر مسلم است که رسیدن به توسعه،جامعه مدنی، معیارهای جهان شمول و بستر مناسب برای زیست اجتماعی تنها با وجود سرمایه اجتماعی شکل می گیرد. هدف اصلی این مطالعه به دنبال یافتن رابطه میان اندازه جمعیتی شهرهای کوچک و تولید سرمایه اجتماعی و نقش آن ها در کیفیت زیستی مردم ...
[ 10 ] - نقش سرمایه های اجتماعی در مدیریت ومشارکت محله ای (مورد مطالعه: محله‌های سلیمانی(تیموری)وهاشمی منطقه ده شهرتهران )
مدیریت شهری به معنای ادراه امور شهر به منظور پایداری و رضایت اجتماعات محلی با در نظر گرفتن و تبعیت از سیاست های ملی است. نیل به چنین مدیریتی، توجه به سرمایه های اجتماعی را ضروری می‌سازد تا مشارکت محلی به منظور بسیج منابع نهفته شهروندان برای رفع مشکلات فزاینده را هموار سازد. درحالی که مدیریت محله در تهران برای ارتباط مردم و اجتماعات محلی با شورای شهر و مدیریت شهر تهران(شهرداری) ایجاد شده اند، فا...
[ 11 ] - بررسی ابعادی از تحولات جغرافیای فرهنگی شهر (مطالعه موردی: مناطق 1 و 12 شهر تهران)
جغرافی‌دانان فرهنگی با تأکید بر مبانی و اصول علم جغرافیا و با اعتقاد به فضای شهری به‌عنوان چشم‌انداز فرهنگی (انسانی)، به بررسی تحولات فرهنگی و نقش آن در شکل‌دهی به فضاهای جغرافیایی می‌پردازند. در این نوشتار، منظور از تحولات جغرافیای فرهنگی شهر، بررسی تحولات فرهنگی برپایة پنج مفهوم محوری یعنی «ناحیه فرهنگی»، «پخش فرهنگی»، «بوم‌شناسی فرهنگی»، «درهم‌تنیدگی فرهنگی» و «چشم‌انداز فرهنگی» در فضای شهری...
[ 12 ] - فضای شهروندمدار، رویکردی نوین در تحقق توسعۀ پایدار شهری (مطالعۀ موردی: شهر تهران)
تطور مفهوم فضا در دهه‌های گذشته و ایجاد درک مشترک از اینکه فضا یک سازۀ اجتماعی و اجتماع نیز یک سازۀ فضایی است، از یک سو و در نظر گرفتن حقوق شهروندان به‌مثابۀ اساس برنامهریزیهای اجتماعی در گفتمانهای شهروندی از سوی دیگر، اساس نظری تبلور فضای شهروندمدار است. مفهومی که شناخت ابعاد و نحوۀ عینیت یافتن آن موضوع بسیاری از پژوهشها، برنامهریزیها و طرحهای شهری در چند سال اخیر بوده است. این پژوهش به ...
[ 13 ] - رویکرد توسعه‌ی پایدار محله‌ای در کلانشهر تهران مورد: محله‌ی بهار منطقه‌ی 7
توسعه‌ی محله‌ای در قالب فرآیندی مشارکتی، دموکراتیک و مردم محور از چندین دهه‌ی گذشته، در کشورهای توسعه‌یافته، به عنوان محور برنامه‌های توسعه‌ی پایدار شهری و مناطق کلان‌شهری مورد تأکید قرار گرفته است. کلان شهر تهران با تنگناهای متعددی در خصوص مدیریت بهینه‌ی سازمان فضایی شهر روبروست و رویکرد کنونی در مدیریت کلان و متمرکز آن، به دلیل عدم اتکاء به ساز و کارهای محلی، مشارکت مردم، نظام‌های پایدار اکول...
[ 14 ] - تأثیر سفرهای درون‌شهری در ایجاد محیط دوستدار کودک (مورد مطالعه: شهر زنجان)
نابرابری‌های خدماتی و اجتماعی ناشی از وضعیت نامناسب شهرنشینی، ضرورت برنامهریزی را برای تأمین نیازهای گروه‌های سنی مختلف، به‌خصوص کودکان ایجاب می‌کند. در این بین، احداث محیط شهری سازگار با روحیات کودکان، سهم عمده‌ای در بلوغ اجتماعی و تکامل شخصیتی آنان خواهد داشت. این امر ضمن تأثیر بر مراحل رشد کودکان، زمینه‌ساز طراحی متناسب شهرها براساس نیازهای فیزیکی و روان‌شناختی آن‌هاست. هدف این پژوهش شناسای...
[ 15 ] - تحلیلی بر برنامه های توسعه و سیاست های زمین شهری با تأکید بر رویکرد حکمروایی خوب زمین؛ موردپژوهی: کلانشهر تهران
زمین پایه‌ی هرگونه توسعه شهری است و نقش مهمی در راستای تحقق توسعه‌ی پایدار شهری بازی می‌کند؛ البته این موضوع با چگونگی تصمیم‌سازی‌های زمین شهری و ب...
[ 16 ] - Assessing the Sustainability of Urban Neighborhoods in 17 District of Tehran city Using ANP Model
Neighborhood development is considered as one purpose of sustainable urban development (SUD) and a key action to reach the sustainability. This approach (SUN), enhance this new approach that the city's problems can be expected in return to the neighborhood concept. Applied methodology is based on descriptive-analytical, case study and librarian methods. In continuous, it was used of interview w...
[ 17 ] - پهنه بندی و تحلیل فضایی حساسیت مخاطرات چهارگانه محیطی زمین لغزش، سیل، زلزله و فرونشست موردپژوهی: مناطق 22 گانه شهر تهران
رفتارهای طبیعی محیط زندگی بشر در جایی که سکونتگاه‌ها بدون شناخت و مطالعه این رفتارها احداث شده، مخاطرات نام گرفتهاند. شهر و توسعه زیرساخت‌های آن در تأمین امنیت و نیازهای گوناگون بشری از کلیدی</stro...
[ 18 ] - ارزیابی عملکرد سرای محلات در راستای توسعه مدیریت محلی نمونه موردی: سرای محله‌های اوین، تجریش و نیاوران
�امروزه سیاست‌های پایداری شهری بیش از پیش اهمیت واحدهای همسایگی و اجتماعات محلی را در چارچوب مفهوم توسعه پایدار روشن ساخته است. از اینرو توجه مدیریت شهری در برنامهریزی به سوی سطح خرد گرایش یافته است. در کشور ما توجه به سطح خرد در شهرها از سابقه طولانی برخوردار نیست اما در سالهای اخیر مدیریت شهری تهران با تشکیل شورایاری‌ها و بعد از آن ایجاد سرای محلات به عنوان محلی برای فعالیت مدیریت محله ...
[ 19 ] - مدیریت محله‌ای و پایداری اجتماعی زندگی شهری (مطالعهی موردی: محله‌ی ولنجک در منطقه‌ی یک تهران)
با توجه به اینکه توسعه‌ی پایدار شهری در بعد اجتماعی در روابط میان افراد تجسم می‌شود، نیازمند انسجام اجتماعی، مشارکت، اعتماد و همکاری ساکنان است؛ تقویت و بهبود فضاهای اجتماعی و ایجاد وفاق و همبستگی بین ساکنان در راستای تحقق الگوی زندگی اجتماعی تحقق می‌یابد.از اینرو، این پژوهش در قالب یک محله‌ی منتخب شهر تهران (محله‌ی ولنجک منطقه‌ی یک) فرآیند عملکرد مدیریت محله (شورایاری‌ها) در چهارچوب رویکرد مد...
[ 20 ] - ارزیابی تاثیر شهروندان بر کیفیت زندگی محلات شهری با تاکید بر جنسیت(مطالعه موردی : محلات کارمندان و اسلام آباد شهر زنجان)
هدف این پژوهش بررسی تاثیر شهروندان بر کیفیت زندگی محلات کم و خیلی مسئله دار، نمونه موردی محلات کارمندان و اسلام آباد شهر زنجان می باشد. پژوهش حاضر از نوع هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی است. داده های جمع آوری شده وارد نرم افزار Spss و جهت آزمون فرضیات از آزمون های توصیفی نظیر میانگین و آزمون استنباطی پیرسون و آنوا استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در محله کارمندان و اسلام آباد...
[ 21 ] - هوشمندسازی، رویکردی در تحقق توسعة پایدار شهری (مطالعة موردی: منطقة 6 تهران)
توسعة پایدار از مهم‌ترین دغدغة پژوهشگران در دهه‌های اخیر است؛ زیرا تمامی ابعاد و جنبههای زندگی بشر را دربرمی‌گیرد. براین‌اساس، اصطلاح توسعه، معطوف به ارتقای سطح و کیفیت زندگی افراد و بهبود رفاه عمومی جامعه و پایداری آن است و به استمرار این فرایند در طول نسل‌های بشر اشاره دارد. در این زمینه، شهر هوشمند نه واقعیت بلکه نوعی راهبرد محسوب می‌شود که در جهت چشم‌انداز توسعة آینده به آن توجه شده است. ا...
[ 22 ] - تولید و بازتولید فضا در چرخۀ دوم انباشت سرمایه؛نقدی بر زندگی روزمره در فضای زیسته
بیان مسئله: فضای لوفوری با فاصله‌گرفتن از (و گاه دربرگرفتن) فضای لایتناهی ریاضیدانان و فضای ذهنی فیلسوفان وارد حوزۀ اجتماعی می‌شود. این فضا به‌زعم لوفور هم تولید و هم مصرف می‌گردد و به‌تعبیری، نوعی کالای تولیدی و در عین حال محصول مصرفی به‌شمار می‌رود. برهم‌نشست تولید مادی، تولید ایدئولوژی و تولید معنا در یک مکان و در یک زمان به‌عنوان عناصر اصلی تولید فضای اجتماعی شناخته می‌شود ...
[ 23 ] - The analysis the view of right to the urban life and facing Coronavirus (COVID- 19)
Background and objective: With the rise of urbanization and economic-trade, political, social, and cultural exchanges between cities around the world, the prevalence of epidemics has increased. Challenges caused by the most important factor that can affect the level of independence, authority, and sovereignty of cities and by becoming critical, have special effects on the strength and tolerance...
نویسندگان همکار