جمشید روستا
استادیار تاریخ، دانشگاه شهید باهنر کرمان
[ 1 ] - واکاوی چگونگی ورود اقوام ایرانی و غیرایرانی به گذرگاه‌های قفقاز (از سدة 12 ق.م تا سدة 5م.) و آثار ماندگار آنان بر این منطقه تا به امروز
تأملی در تاریخ پر فراز‌ونشیب سرزمین قفقاز، نشان می‌دهد که تاریخ این سرزمین با چنان پیچیدگی‌ای همراه است که هر پژوهشگری را در نگاه اول، متحیر و سردرگم می‌کند. درهم پیچیده‌شدن ده‌ها قوم از نژادها و تیره‌های مختلف با آداب و رسوم متفاوت در گستره‌ای از وسعت سرزمینی، کار پژوهش را بسیار دشوار می‌کند؛ اما این پیچیدگی معماگونه، نگارنده را بیش از پیش، کنجکاو کرد تا روند حضور اقوام مختلف در این سرزمین را ...
[ 2 ] - تحلیلی تاریخی پیرامون شاعران و مدّاحانِ دربار قراختاییان کرمان
دوام هشتاد سالة قراختاییان در کرمان، (بین سالهای 619 تا 704 ه.ق) با درایت و کاردانی سلاطین و ملکههایی همچون بُراق حاجب، سلطان رکنالدّین، عصمةالدّنیا و الدّین قتلغترکان (ترکانخاتون) و صفوةالدّنیا و الدّین پادشاهخاتون، زمینههای اقتدار سیاسی، رونق اقتصادی و اعتلای فرهنگی این سرزمین را فراهم ساخت. این اقتدار سیاسی و رونق اقتصادی، آرامش و امنیّت را در سرتاسر قلمرو قراختاییان کرمان، حکفرما ساخته و ...
[ 3 ] - امیر نوروز،سردار بدفرجام
در فاصله زمانی میان فوت چنگیزخان(در 624ه.ق) تا لشکرکشی هلاکوخان از مغولستان به سوی ممالک اسلامی(در 653ه.ق) و حتی مدتی پس از آن تعدادی از سرداران مغول در ایران(بویژه در خراسان،مازندران،سیستان و آذربایجان)قدرت یافتند.ارغون آغا(پدر امیر نوروز)یکی از این سرداران بود که مدت 39 سال حکومت خراسان و سیستان و آذربایجان رابر عهده داشت.وی چهار پسر داشت که از همه معروفتر ،نوروز بیگ(امیر نوروز)بود.در ز...
[ 4 ] - تحلیلی بر چگونگی قدرت گیری خاندان محلی دانشمندیان (آل دانشمند) درآناتولی
آل دانشمند، خاندانی ترک بودند که - همزمان با اقتدار روزافزون سلجوقیان بزرگ در نیمه دوم سدهی پنجم ه.ق. و با حمایت نخستین سلاطین این دولت در برخی از نواحی آناتولی قدرت گرفتند. این خاندان با تصرف مناطقی همچون سیواس، توقات، ابلستین، نیکسار، ملطیه و ... قدرت فراوان یافته و به عنوانی دولتی رقیب در همسایگی یکی دیگر از شاخههای سلاجقه(سلجوقیان روم)، قد علم کردند. با تأمل در منابعی که از این خاندان ترک...
[ 5 ] - تحلیلی بر روابط سیاسی قراختاییان کرمان با مغولان و حکومت ایلخانی
حکومت قراختاییان کرمان در حدود سال 619 هـ.ق./ 1223م. و به همّت بُراق حاجب بنیان نهاده شد. حکومتی که پس از وی نیز در میان فرزندان و نوادگانش ادامه یافته و مدتزمانی بیش از 80 سال (از 619 تا 704 هـ.ق. / 1223 تا 1305م.) بر نواحی کرمان و اطراف آن اقتدار داشت. حکمرانان این دولت تازه‌تأسیس ـ به‌رغم اوضاع نا‌به‌سامان ایران در قرن هفتم هجری ـ نهتنها قلمرو تحت استیلای خود را از تهاجمات مغول حفظ کردند، بل...
[ 6 ] - تحلیلی بر چگونگی منصب وزارت دولت سلاجقة کرمان
شاخة سلاجقة کرمان در حدود سال 433هـ.ق و به همت ملک قاورد بن چغریبیگ تأسیس گردید. وی که در این سال به دستور عم خود، طغرلبیگ، عازم فتح کرمان گردیده بود توانست با تصرف این سرزمین، دولتی جدید را بنیان نهد، دولتی که پس از وی نیز در خاندان او به صورت موروثی باقی ماند و تا سال 583هـ.ق تداوم یافت. مطالعة این شاخه از سلجوقیان این نکته را روشن ساخت که گرچه در باب چگونگی شکلگیری دولت مذکور و وقایع سیاس...
[ 7 ] - نوارهای سلطنتی در ایران از آغاز شکلگیری (در دوران مادها) تا پایان دورۀ ساسانی
نوارهای سلطنتی به عنوان یکی از مهمترین عناصر نمادین برای تعیین جایگاه پادشاهان و درباریان، در هنر دورههای سلطنتی ایران کاربردی ویژه داشتهاست. این مقاله در پی آن است که با بررسی نوارهای سلطنتی، از زمان مادها تا پایان دورۀ ساسانی، سیر تکامل این نوارها را توضیح دهد. برای نیل به این هدف، نقشهای نواردار از زمان مادها تا پایان دورۀ ساسانی مورد مطالعه قرارگرفت و سیری منطقی و تکاملی در آن مشاهده شد...
[ 8 ] - تحلیلی پیرامون رویکرد اقتصادی زنان حاکمة قراختایی کرمان
با تأملی در تاریخ حکومت محلی قراختائیان کرمان (708-619ق) میتوان دریافت که همزمان با حاکمیت این سلسله، برخی از بانوان قراختائی، با کاردانی و لیاقت، وارد عرصههای سیاسی شده و حتی می‌توانند بر تخت حکومت قراختائیان کرمان، تکیه بزنند. به رغم نقش بسیار تأثیرگذار این زنان حاکمه در رونق سیاسی، اجتماعی و به ویژه اقتصادی بخشی از سرزمین ایران طی قرون گذشته، در تحقیقات و پژوهش‌های امروزی، توجّه و عنایت کاف...
[ 9 ] - واکاوی تشکیلات قضایی حکومت قراختاییان کرمان
تشکیلات قضایی همواره یکی از وجوه مهم نظام اداری حکومتها بهشمارمیرود و تمامی حکام، به دیوان قضا و قضاتی نیازمندند که بتوانند در زدودن عوامل فساد به آنها یاری رسانده، عدل و داد را اقامه کنند. حکومت قراختاییان کرمان نیز از این مهمّ مستثنی نبوده و ازهمینرو، هدف پژوهش حاضر آن است تا ضمن بررسی اهمیّت و جایگاه منصب قضاوت و کارکردهای قضات نزد قراختاییان کرمان، نحوۀ کار دیوان قضا در دوران حکومت مذکور ...
نویسندگان همکار