بتول فخراسلام
عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نیشابور، نیشابور، ایران(استادیار).
[ 1 ] - بررسی تطبیقی زبان زنانه در دو اثر «سگ و زمستان بلند» و «علف‌ها آواز می‌خوانند»
مقاله حاضر به بررسی تطبیقی زبان زنانه در «سگ و زمستان بلند» اثر شهرنوش پارسی‌پور و «علف‌ها آواز می‌خوانند» اثر دوریس لسینگ می‌پردازد. پارسی‌پور و لسینگ در این آثار با انتخاب زنان به عنوان قهرمان اصلی اثر به بررسی موقعیت و جایگاه زن در اجتماع، مشکلات و محدودیت‌هایی که وی در جامعه مردسالار با آن مواجه گردیده است می‌پردازند. با توجه به این نکته که این د...
[ 2 ] - سفارش‌های اخلاقی در کلیات سعدی با رویکرد به قرآن و نهج البلاغه
شعر سعدی چشم‌انداز پند و پیام‌های گوناگونی است که هر یک به تنهایی جلوه‌ای از بینش منحصربه‌فرد وی نسبت به دنیای پیرامونش می‌باشد؛ آنگونه که می‌توان قلمرو مفاهیم و مؤلفه‌های اخلاقی را در پیام‌های زیبا و ژرف وی به خوبی مشاهده کرد. از آنجا که در دل هر پندی، پیامی نهفته است، شاعر شیرین‌سخن بر آن بوده است که مخاطب خود را به گونه‌ای به سوی افق‌های رشد و پویایی رهنمون سازد و به همین جهت بسیاری...
[ 3 ] - بررسی نقش تمثیل در تبیین مقولۀ «خودسازی» در اندرزنامه های پهلوی
تمثیل در تشریح مفاهیم ثقیل برای مخاطبان عام نقشی اساسی دارد. از اینرو، در متون دینی و اخلاقی که عموم مردم را خطاب قرار میدهند، منعکس شده است. در مقالۀ حاضر، با بهرهمندی از روش توصیفی و تکنیک تحلیل محتوا، تمثیلهای بهکاررفته در اندرزنامههای پهلوی، بر اساس محتوا دستهبندی و نقش آن در بازنمایی اهمیت خودسازی در رشد معنوی آدمی بررسی و تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که مؤلفان اندرزنام...
[ 4 ] - سیمای تمثیلی دنیا در شعر سعدی و مولوی (با رویکرد تمثیلی به آیات و روایات دینی)
استفاده از تمثیل به عنوان یک صنعت بلاغی و همچنین یک شیوة استدلالی، روشی اساسی در ادبیات تعلیمی و عرفانی ایران، برای بیان آموزههای مورد نظر شاعر، کاربرد فراوانی دارد. بی تردید دنیا و تمثیلهای تعلیمی آن همواره هستة مرکزی اندیشة شاعران، نویسندگان، عرفا و اندیشمندان در طول تاریخ بوده است. بدین جهت غالباً تمثیلهای متعددی از دنیا در آثار و باورهای ذهنی تعداد بیشماری از اندیشمندان و صاحبنظران به...
[ 5 ] - حضور حیوانات در شاهنامه با رویکردی به نقش تمثیلی و نمادین
یکی از دلایل جذابیت داستان‌های حماسی حضور حیوانات در شاهنامه با جلوه تمثیلی و نمادین، است. فردوسی با هنرمندی تمام توانسته از حیوانات در جهت افزایش بار محتوایی شاهنامه بهره بگیرد. البته لازم به ذکر است مقوله تمثیل در ادبیات دارای قدمت بسیاری است وایفای نقش توسط حیوانات در فرهنگ ادبی ایران پررنگ بوده است. درچنین فرهنگی، داستان وتمثیل در زندگی انسان جاری و ساری بود و همواره به همین دلیل نوعی نقش پ...
[ 6 ] - بررسی تطبیقی زبان زنانه در دو اثر «سگ و زمستان بلند» و «علف‌ها آواز می‌خوانند»
مقاله حاضر به بررسی تطبیقی زبان زنانه در «سگ و زمستان بلند» اثر شهرنوش پارسی‌پور و «علف‌ها آواز می‌خوانند» اثر دوریس لسینگ می‌پردازد. پارسی‌پور و لسینگ در این آثار با انتخاب زنان به عنوان قهرمان اصلی اثر به بررسی موقعیت و جایگاه زن در اجتماع، مشکلات و محدودیت‌هایی که وی در جامعه مردسالار با آن مواجه گردیده است می‌پردازند. با توجه به این نکته که این د...
[ 7 ] - سفارش‌های اخلاقی در کلیات سعدی با رویکرد به قرآن و نهج البلاغه
شعر سعدی چشم‌انداز پند و پیام‌های گوناگونی است که هر یک به تنهایی جلوه‌ای از بینش منحصربه‌فرد وی نسبت به دنیای پیرامونش می‌باشد؛ آنگونه که می‌توان قلمرو مفاهیم و مؤلفه‌های اخلاقی را در پیام‌های زیبا و ژرف وی به خوبی مشاهده کرد. از آنجا که در دل هر پندی، پیامی نهفته است، شاعر شیرین‌سخن بر آن بوده است که مخاطب خود را به گونه‌ای به سوی افق‌های رشد و پویایی رهنمون سازد و به همین جهت بسیاری...
[ 8 ] - بینامتنیت اسطوره ای در شعر شاملو(بر اساس نظریه ژرار ژنت)
متون اساطیری، یکی از متون پیشین است که پیوندی تنگاتنگ با شعر فارسی دارد. اسطوره‌ها ماهیت بینامتنیتی دارند، زیرا در متونِ زمان‌های گوناگون ادبیات زبانی و نوشتاری پی در پی بازگویی می‌شوند. بینامتنیت و اسطوره شناسی تطبیقی دو دانش پیوسته هستند. شاملو از شاعران ایرانی و برجسته پای بند به اجتماع در ادبیات فارسی است. او با بهره گیری از اسطوره‌های یونانی، دینی و ایرانی به بیان پرسمان‌های اجتماع...
[ 9 ] - بررسی زمینه های کاربست تمثیل در مجموعۀ «دستور زبان عشق» از قیصر امین‌پور
تمثیل یکی از مهمترین ابزارهای ادبی است که به لحاظ ساختاری و محتوایی بازتاب ویژهای در گسترۀ ادب فارسی دارد. با توجه به قابلیتهای ارتباطی این گونۀ ادبی، برای بیان مفاهیم مختلف غنایی، تعلیمی، حماسی، عرفانی و ... از آن استفاده میشود. این میزان از انعطافپذیری، موجب ماندگاری نقشآفرینی تمثیل در حوزۀ ادبیات شده است. یکی از شاعران معاصر که در سرودههای خود برای تبیین و تشریح منظور خود، هدفمندانه ا...
[ 10 ] - تحلیل مفهوم مبارزه با سلطه در شعر محمدکاظم کاظمی و عبدالقهارعاصی شاعران پایداری افغانستان
استعمارستیزی و مبارزه با سلطه‌گری یکی از مضامین مهم ادبیات جهان و نیز یکی از گفتمان‌های اصلی سیاسی معاصر است. متفکران جوامع تحت سلطه به‌عنوان قربانیان این پدیده شوم، ضمن درک ضرورت دفاع از هویت انسانی، ملی و دینی خود، با ابزار مختلف به مقابله با آن پرداخته‌اند. شعر از مؤثرترین ابزارهای این مبارزه بوده است. این پژوهش ضمن تشریح مبارزه با سلطه و بررسی این موضوع در آثار محمدکاظم کاظمی و عبدالقهار ع...
[ 11 ] - تحلیل نقش های زبانی در اسطورۀ زال بر اساس نظریۀ ارتباطی یاکوبسن
فردوسی در بهین‌نامۀ باستان، در پیکرۀ داستان‌های مدون از اسطوره‌ها سخن رانده است. در بسیاری موارد، رمز و تمثیل نیز چشم‌نوازانه در مفهوم اساطیری گنجانده شده است. داستان زال از پررمز و رازترین آنهاست که بیانی متفاوت برای ابلاغ پند و پیام‌های فرهنگی دارد. این پژوهش، ضمن تحلیل نقش‌های زبانی و عناصر ارتباطی، یعنی زبان، پیام، مخاطب و فرستنده، بر اساس الگوی ارتباط کلامی یاکوبسن، به بازکاوی رمزها و نما...
نویسندگان همکار