محمدتقی ایمان
استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز
[ 1 ] - بررسی رابطهی سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی، فناوری‌های نوین، دلبستگی و جنسیت با گرایش به تخریبگری (مورد مطالعه: دانش‌آموزان دبیرستانی استان کرمان)
هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطهی سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی، فناوری‌های نوین، دلبستگی و جنسیت با گرایش به تخریبگری در دانش‌آموزان دبیرستانی میباشد. جامعهی پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دورهی متوسطه استان کرمان بود. با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای تعداد 806 نفر از دانش‌آموزان کرمانی (404 نفر) و جیرفتی (402 نفر) بهعنوان نمونه انتخاب شدند. با استفاده از ابزارهای محقق‌ساختهی گرایش به تخ...
[ 2 ] - بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی مرتبط با هویت جنسیتی دختران جوان: نمونه مورد مطالعه دبیرستان های ناحیه دو شهر شیراز
هدف اصلی این مقاله بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی مرتبط با هویت جنسیتی دختران در دبیرستان های ناحیه دو شهر شیراز بود. با استفاده از روش پیمایش و از طریق پرسشنامه، هویت جنسیتی400 نفر از دانش آموزان مقطع دبیرستان ناحیه دو شیراز بررسی شد. نمونه آماری مذکور به طور تصادفی انتخاب شد ند. از روش های آماری آلفای کرونباخ برای پایایی ابزار سنجش و ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون فرضیات استفاده شد. یافته های پژ...
[ 3 ] - استراتژیهای گفتگو در تعامل پزشک با بیمارِ
Background: Physician – patient relationship can be evaluated from multiple angles. This study evaluates this issue from 'competitor' patient perspective. Methods: The method used in this research was conversation analysis in which 33 consultations from 50 clinical counseling were recorded at Shahid Faghihi Hospital and analyzed based on conversation analysis method. Accordingly, with descri...
[ 4 ] - Spiritual Health through Pilgrimage Therapy: A Qualitative Study
Background and Objectives: Going on a pilgrimage for spiritual and religious purposes is not a new phenomenon and can be considered one of the oldest tourism typologies. This form of travel is related to the task social perception, which is stronger than leisure or pleasure. The purpose of this ethnographic study was to study how spiritual well-being is achieved through pilgrimages trips. Meth...
[ 5 ] - هویت اسلامی و هویت های رقیب (هویت جهانی، ملی و قومی)؛ مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه شیراز
آیه «ان اکرمکم عندالله اتقاکم» به راستی نشان می دهد که در نزد پروردگار، هیچ فرد یا گروهی بر فرد یا گروه دیگری برتری ندارد، جز کسانی که تقوای الهی داشته باشند. هویت اسلامی درواقع نه بر برتری فرد یا گروه، بلکه بر برتری تقوا و پرهیزگاری در میان انسان ها تاکید دارد که به لحاظ نظری، در مقابل هویت های رقیبی مانند هویت قومی، جهانی و ملی قرار می گیرد. بر همین اساس، تحقیق حاضر سعی داشته است رابطه میان ه...
[ 6 ] - کندوکاو سیستم معانی ذهنی مصرف‌کنندگان موسیقی
پژوهش حاضر با هدف بررسی سیستم معانی ذهنی مصرف‌کنندگان موسیقی صورت گرفته است. مشارکت‌کنندگان این پژوهش را 21 نفر از دانشجویان ساکن خوابگاه‌های دانشگاه شیراز تشکیل می‌دهند. محققان از رویکرد کیفی نظریة زمینهای و تکنیک جمع‌آوری اطلاعات مصاحبة عمیق بهره جسته‌اند. داده‌ها به کمک نرم‌افزار کیفی Nvivo مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. تحلیل داده‌های پژوهش و مدل پارادایمی ساخته‌شده نشان میدهد شرایط ز...
[ 7 ] - تبیین جامعهشناختی رابطه اعتماد اجتماعی و مدارای اجتماعی مبتنی بر نظریه ساختاربندی گیدنز
زندگی در اجتماع امروزی با وجود اندیشه‌ها و رفتارهای متفاوت، مستلزم احترام، رعایت حقوق دیگران، همزیستی مسالمت‌آمیز و مدارا است. این مقاله با استفاده از نظریه‌ی ساختاربندی گیدنز به دنبال بررسی رابطهی اعتماد اجتماعی و مدارای اجتماعی میباشد. گیدنز در نظریه‌ی ساختاربندی معتقد است به همان اندازه که عامل برای انجام امور خود نیازمند ساخت است، ساخت نیز برای ایجاد و بقای خود نیازمند عامل است. جهت بررسی...
[ 8 ] - مطالعه منتقدانه مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و توسعه (یک مطالعه مردم‌نگارانه در منطقه عسلویه)
منطقهی گازی پارس جنوبی واقع در شهرستان عسلویه یکی از مناطق صنعتی خاورمیانه و محل فعالیت دهها شرکت پتروشیمی است که تأثیر مخربی روی زیستبوم منطقه گذاشته که بحث مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و روند توسعه‌ی متوازن در آن حائز اهمیت است. این پژوهش با نگرشی جامعهشناختی، با هدف مطالعهی منتقدانهی مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها، از دیدگاه جوامع محلی بهعنوان بخشی از ذینفعان بیرونی انجام شده است. جهت انجام این ...
[ 9 ] - سنجش جامعهشناختی نابهنجاری‌های رفتاری دانش‌آموزان (مورد مطالعه: شهر شیراز)
فرض پژوهش حاضر این است که پایبندی به باورهای مذهبی، ارتباط صمیمی با اعضای خانواده و گروه‌های دوستی می‌توانند بر نابهنجاری‌های رفتاری نوجوانان تأثیرگذار باشند. جهت بررسی این فرض، داده‌های مورد نیاز با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه و با انتخاب نمونه‌ای 385 نفری از دانش‌آموزان دختر دبیرستان‌های شیراز بدست آمد و روش نمونه‌گیری، تصادفی چند مرحله‌ای بوده است. یافته‌ها نشان میدهد که...
[ 10 ] - بررسی عواطف اجتماعی منفی ایرانیان نسبت به مهاجرین افغانستانی (مورد مطالعه: شهروندان شهر شیراز)
این پژوهش از منظر جامعه‌شناسی عواطف، جهت‌گیری عاطفی ایرانیان نسبت به مهاجرین افغانستانی را به صورت علمی سنجیده است. بر این اساس هدف اصلی این تحقیق بررسی عواطف اجتماعی منفی ایرانیان نسبت به افغانستانی‌های مقیم شهر شیراز بوده است. در این مسیر بر اساس چارچوب نظری، قضایا و فرضیه‌های تحقیق شکل گرفت و 390 نفر از شهروندان شهر شیراز با استفاده از روش پیمایش، به شیوهی نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحل...
[ 11 ] - بررسی تأثیر ازخودبیگانگی اجتماعی در مسئولیت اجتماعی موردمطالعه: کارکنان شرکت نفت کرمانشاه
هدف این مطالعه، بررسی تأثیر ازخودبیگانگی اجتماعی در مسئولیت اجتماعی کارکنان شرکت نفت کرمانشاه است. این مطالعه با روش توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی و ابزار پرسشنامۀ محقق‌ساخته انجام شد. جامعۀ آماری، کارکنان شرکت توزیع و پخش فراورده‌های نفتی، پالایشگاه و خط لولۀ کرمانشاه هستند. تعداد نمونۀ مدّنظر 400 نفر بود که با جدول لین و استفاده از دو روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. برا...
[ 12 ] - تبیین جامعهشناختی گرایش جوانان به سبک زندگی مدرن در شهر شیراز
به علت روند سریع تحولات اجتماعی در نیمه دوم قرن بیستم و پس از آن در آغاز هزاره جدید، ماهیت موجودیتهای اجتماعی به شدت سیال و متحول شده است. در نتیجه جامعه به مفاهیمی جدید برای تحلیل جامعه نیازمند است و مفهوم "سبک زندگی" چنین خصایصی را داراست. مفهوم سبک زندگی را می‌توان در ارتباط با مدرنیته بررسی کرد. مدرنیته با امکانات خود از طریق خلق تنوع، فرد را با انتخابهای گوناگون و پیچیده مواجه میسازد ...
[ 13 ] - نقش معیارهای اخلاقی در جامعه شناسی کاربردی
اسفندیار غفارینسب، استادیار بخش جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز * محمدتقی ایمان، استاد بخش جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز چکیده در این مقاله به بررسی نقش و اهمیت معیارهای اخلاقی در جامعه‌شناسی کاربردی پرداخته می‌شود. اخلاق کاربردی به بحث در باره نحوه به کارگیری نظریههای اخلاقی هنجاری در امور گوناگون می‌پردازد، و معطوف به موارد جزیی و عینی است و میکوشد معضلات اخلاقی را رفع نماید. جامعهشنا...
[ 14 ] - بررسی تأثیر بهزیستی روانی بر رضایتمندی زناشویی زنان: مورد مطالعه زنان متأهل نجف آباد و فولادشهر
مسأله اساسی این پژوهش، بررسی رابطه بهزیستی روانی و رضایتمندی زناشویی در بین زنان متأهل دو شهر نجف‌آباد و فولادشهر است. این مطالعه مقطعی بر روی ۷۵۷ نفر زن متأهل (۳۸۱ نفر ساکن نجف آباد و ۳۷۶ نفر ساکن فولادشهر) این دو شهر در استان اصفهان که حداقل ۳ سال از مدت ازدواجشان می‌گذشت، انجام شده است. یافته‌ها نشان داد که بین سن و طول مدت ازدواج زنان با میزان رضایتمندی زناشویی آنان در شهر محل سکونت آنها را...
[ 15 ] - ساختار شناختی کنشگران اجتماعی سامانه‌ی اطلاعات اقلیمی: کاربرد رویکرد نقشه‌ی علّی
دسترسی توأمان به پایداری، سودآوری، بهرهوری، و توسعه در بخش کشاورزی، ثمره‌ی تلفیق و کاربست منطقی اطلاعات مقتضی در بستر کنشهای جاری در سامانه‌ی (نظام) اطلاعات اقلیمی کشاورزی است، اما پرسش اساسی آن است که این سامانه تا چه میزان فضای لازم برای توسعه‌ی کشاورزی را فراهم ساخته است. لذا هدف این پژوهش، بررسی ساختار شناختی کنشگران اجتماعی سامانه‌ی اطلاعات اقلیمی برای تبیین ساز و کار این سامانه بوده که ...
[ 16 ] - بررسی و تبیین رابطه بین مسئولیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی در بین جوانان شهر شیراز
این مقاله به بررسی و تبیین رابطه بین مسئولیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی در بین جوانان 29-18 ساله شهر شیراز می پردازد. رشد مسئولیت اجتماعی و التزام به آن موضوعی است که بیشتر از مقوله های شناختی مورد توجه قرار گرفته است و ضرورت آن حتی در جوامع غربی و صنعتی پس از یک دوره رکود آشکار شده است( فتحی آذر،1373: 180). مسئولیت اجتماعی بخشی از مساله اجتماعی شدن است. مهمترین عوامل اجتماعی شدن را می‌توان فره...
[ 17 ] - بررسی رابطه بین راهبردهای فرهنگ پذیری و سلامت روانی در میان مهاجران:
چکیدههدف اصلی این مقاله، بررسی رابطه بین استراتژیهای فرهنگ پذیری و سلامت روانی مهاجران شهر کرمانشاه می باشد.امروزه بخش قابل توجهی از مردم برای بهتر شدن وضعیت خود و فرزندانشان معمولا از زادگاه خود به مناطقی مهاجرتمی کنند که امکان پیشرفت برای آنان مناسبتر باشد، مجبور به مهاجرت از زادگاه خود به مناطق دیگر می شوند، در بسیاریموارد این مهاجران با محیطهایی مواجه می شوند که از نظر فرهنگی، اجتماعی و اقت...
[ 18 ] - آسیب‌شناسی روش توسعه علوم انسانی در ایران
مقاله حاضر تلاش دارد تا ابتدا به‌تشریح مبانی توسعه معرفت علمی و سپس بر اساس آن به آسیب‌شناسی توسعه معرفت علمی در حوزه علوم انسانی ایران بپردازد. تولید و توسعه معرفت علمی در علوم انسانی مبتنی بر مفاهیم انتزاعی، معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و روش‌شناختی شکل می‌گیرد. بدون توجه به این مبانی که تعیین‌کننده اسلوب معرفتی می‌باشند، علم شکل نمی‌گیرد و توسعه معرفت ایجاد نمی‌شود. بر اساس این مبانی، جهان‌بینی...
[ 19 ] - الگویی پارادایمی از رابطة جوان و رسانه در شیراز
هدف از نگارش مقالة حاضر کشف و ارائة الگوی پارادایمیِ رابطة جوانان شیرازی با رسانه است. روش تحقیق بر اساس روش گروه کانونی و تحلیل آن بر اساس مدل‌های نظریة زمینهای است. نتایج تحقیق نشان میدهد که جوانان از نظر هویتی خود را افرادی با خلاقیت بالا و عقلانیت پایین تعریف می‌کنند؛ از نظر عقیده الگوپذیر و در عین حال منتقدند، نگاهشان نسبت به رسانة داخل همراه با بی‌اعتمادی و تک‌کارکردی بودن آن است و به رس...
[ 20 ] - درک معنای زنان منطقۀ عسلویه از مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها (مطالعۀ مردم‌نگارانه)
منطقۀ عسلویه یا پارس جنوبی یکی از مناطق پرترافیک و صنعتی خاورمیانه است که تأثیر عمیقی بر زندگی مردم بومی مجاور منطقه و بهطور مشخص، بر زندگی زنان ساکن آنجا گذاشته است. از آنجا که شرکتهای پتروشیمی زیادی در منطقه مشغول به کارند، مطرح‌کردن بحث مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها می‌تواند نقش مثبتی بر وضعیت زندگی مردم داشته باشد و از این لحاظ حائز اهمیت است. بدین منظور پژوهش حاضر درصدد است با رویکرد تفسیرگر...
[ 21 ] - مقایسۀ بین نسلی سرمایه‌های اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی در دسترس زنان در شیراز
سرمایه در اشکال مختلف خود منابعی را برای فرد در ساختار اجتماعی فراهم می‌کند که با استفاده از آن کنش اجتماعی تسهیل می‌شود. هدف در این پژوهش مقایسۀ بین نسلی سرمایه‌های در دسترس زنان است. نمونه از بین زنان 25ـ40 سال شیراز و مادرانشان انتخاب شده است. پرسشنامۀ محقق‌ساخته در بین 386 زن شیرازی و مادران آنها (جمعاً 772 پرسشنامه) تکمیل شده است. نتایج نشان‌دهندة آن است که سرمایۀ فرهنگی نسل حاضر در مقایسه...
[ 22 ] - مقایسه الگوهای فراغت فردی، خانوادگی و دوستانه نوجوانان و میانسالان شهر اصفهان و بررسی نقش هویت جنسیتی، دینداری و مولفه‌های آن در این الگوها
هدف تحقیق مقایسه الگوهای فراغتی نوجوانان (18-15 سال) و میانسالان (55-35 سال) برای نشان‌دادن تغییر الگوهای فراغتی و منطق شکل‌گیری آنها در خانواده‌های ایرانی و بررسی نقش هویت جنسیتی و دینداری در این الگوها است. تحقیق به روش پیمایشی بوده و 2615 نفر از نوجوانان و میانسالان از 15 منطقه اصفهان انتخاب شدند. فراغت به‌صورت فردی، خانوادگی و دوستانه دسته‌بندی شده و در یک پرسشنامه محقق ساخته الگوها با تحل...
[ 23 ] - تبیین جامعهشناختی فرهنگ مالیاتی بر مبنای واکاوی نظام معنایی مؤدیان مالیاتی در شهر اصفهان: رویکردی ترکیبی
پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعهشناختی فرهنگ مالیاتی مؤدیان ازطریق واکاوی نظام معنایی آنها دربارۀ پدیدۀ مالیات انجام شده است. روش پژوهش از نوع ترکیبی و راهبرد اکتشافی - متوالی است. در مرحلۀ کیفی پژوهش از روش نظریۀ زمینهای (رویکرد سیستماتیک) و در مرحلۀ کمی از روش پیمایش استفاده شد. جامعۀ مطالعه‌شده، مؤدیان مالیاتی شهر اصفهان است. تعداد نمونه در مرحلۀ کیفی پژوهش 30 نفر و در مرحلۀ کمی 440 نفر است....
[ 24 ] - رابطه سبک زندگی فراغتی و دینی با شادمانی اجتماعی؛ مورد مطالعه: دانش‌آموزان دبیرستانی شهر جهرم
این مطالعه پیمایشی با هدف توصیف و تبیین رابطه بین سبک زندگی فراغتی و دینی با شادمانی اجتماعی دانش‌آموزان انجام شده است. جامعه آماری مطالعه، تمامی دانش‌آموزان دبیرستانی شهر جهرم بوده‌اند که 400 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شده‌اند. ابزار تحقیق، پرسشنامه‌ای مشتمل بر سه مقیاس شادمانی، سبک زندگی فراغتی و دینی بوده است. نتایج توصیفی پژوهش بیانگر آن است که میانگین نمره شاد...
[ 25 ] - How Iranian Medical Trainees Approach their Responsibilities in Clinical Settings; A Grounded Theory Research
Background: It seems we are now experiencing “responsibility problems” among medical trainees (MTs) and some of those recently graduated from medical schools in Iran. Training responsible professionals have always been one of the main concerns of medical educators. Nevertheless, there is a dearth of research in the literature on “responsibility” especially from the medical education point of vi...
[ 26 ] - تولید و بازتولید سلطه نمادین علیه زنان در دهدشت
این مقاله با استفاده از رویکرد جامعه‌شناسی انتقادی به نحوه تولید سلطه نمادین علیه زنان در سطح تعاملات فردی، خانوادگی، اجتماعی و بازتولید سلطه نمادین در سطح خانواده، ساختارها و نهادهای اجتماعی می‌پردازد که زمینه ناتوانمندی زنان و جامعه‌پذیری جنسیتی را فراهم کردند. بدین منظور، از روش مردم‌نگاری انتقادی جهت انجام عملیات تحقیق، از تکنیک مصاحبه عمیق برای گردآوری اطلاعات و از روش تحلیل مضمون جهت تحلی...
[ 27 ] - بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی شهری شهروندان منطقه 14 شهر اصفهان
هدف این مطالعه بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی شهری شهروندان منطقه 14 شهر اصفهان با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری است. در این پژوهش از نظریات پیربوردیو و رابرت پاتنام به عنوان چارچوب نظری برای تبیین ابعاد سرمایه اجتماعی استفاده شده است و همچنین کیفیت زندگی را طبق تعریف شالوک در بعد ارزیابی شخصی در نظر گرفتهایم. روش پژوهش پیمایش و جامعه آماری تحقیق شامل کلیه افراد 65-18 سال در 7...
[ 28 ] - Research as transition instrument: A phenomenological investigation of future image in Ph.D. thesis writing
This research has been done to investigate Shiraz university doctoral students’ perspectives on thesis writing. Required data has been gathered by using deep interviews with eight doctoral students. Based on an abductive research strategy and using interpretative phenomenology, the research findings show a Ph.D. thesis doesn’t have a place in the big picture of their life. Themes abstracted fro...
نویسندگان همکار
علی گلی 1