هوشنگ نایبی
دانشیار دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، ایران.
[ 1 ] - تحلیل شبکه اجتماعی: رویکردی نوین در سیاستگذاری و برنامهریزی مدیریت مشارکتی منابع طبیعی
از چندین دهه گذشته، ابعاد انسانی در تصدی گری منابع طبیعی با تاکید بر ساختار شبکههای اجتماعی درگیر در فرآیند مدیریت مشارکتی منابع طبیعی مورد تاکید قرار گرفته است. تحلیل شبکه، ابزاری کارآمد در سنجش انسجام نهادی و اجتماعی در شبکه مدیریتی مرتع بوده و قادر است فرآیند تصمیم گیری بین نهادی را بهبود بخشیده و هماهنگی بین نهادهای کلیدی را تقویت نماید. در این تحقیق پیوندهای اعتماد و مشارکت بین نهادها و...
[ 2 ] - پیامدهای آسیب‌شناختی دوری محل کار از خانه بر فرد
هدف این مقاله نشان دادن برخی از پیامدهای دوری محل کار از خانه برای کسانی است که فاصله‌ی محل کار تا منزلشان زیاد است و بخش قابل توجهی از شبانه‌روزشان را می‌گیرد و از خصیصههای زندگی در کلان‌شهرها در عصر مدرن است. در این مقاله براساس نظریه‌ی زیمل درباره‌ی کلان‌شهرها که پیامدهایی چون دل‌زدگی، شی‌وارگی و فاصله‌ی درونی بین افراد را از پیامدهای زندگی در کلان‌شهرهای مدرن به‌شمار میآورد و حضور در گرو...
[ 3 ] - عوامل فرهنگی مؤثر بر تحرک اجتماعی مردان ۳۵ تا ۶۴ ساله شهر تهران
تحرک اجتماعی به جابه‌جایی افراد و گروه‌ها در طبقات اجتماعی یا مراتب شغلی مختلف اطلاق می‌گردد. در پژوهش حاضر، تأثیر عوامل فرهنگی به ویژه اخلاق کار و سرمایه فرهنگی بر تحرک اجتماعی درون‌نسلی و بین‌نسلی مورد بررسی قرار گرفته است. 7/32 درصد از نمونه‌های پژوهش، تحرک صعودی درون‌نسلی و 8/5 درصد تحرک نزولی داشته و ۶۰ درصد نیز فاقد تحرک بوده‌اند. همچنین 83/49 درصد، تحرک صعودی بین‌نسلی و 1/22 درصد تحرک نز...
[ 4 ] - تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر کاهش همکاریعلمی در بین اعضای هیئت علمی دانشکده‌های علوم اجتماعی (مطالعه موردی دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس، علامه‌طباطبایی، شهیدبهشتی، تربیت‌معلم، الزهرا)
سؤال اساسی این طرح عبارت است از:چه عواملی بر کاهش همکاریعلمی اساتید علوم اجتماعی تأثیر دارند؟ هدف اصلی پژوهش نیز، توصیف و تبیین میزان همکاری علمی در بین اساتید علوماجتماعی در دانشگاههایمورد نظر است.برای رسیدن به هدف پژوهش، از چهارچوب نظری استفاده شده است؛ که شامل مبانی توصیفی – تبیینی همکاری علمی، نظریه بنداوید و مرتن است. فرضیات پژوهش نیز بر مبنای پرسش آغازین، اهداف پژوهش و مبانی نظری مشتم...
[ 5 ] - تبیین جامعه شناختی تاثیر اشتغال بر سلامت روان افراد (مطالعه تجربی شاغلین و بیکاران در تهران)
از ویژگی‌های بارز بازار کار ایران مسئله بیکاری است. در کنار هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی بیکاری اثرات جدی نیز بر سلامت افراد می‌گذارد. هدف از این تحقیق، بررسی وضعیت سلامت روان جمعیت فعال اقتصادی (شاغل و بیکار) شهر تهران است و نیز قصد دارد به تبیین مؤلفه‌های اجتماعی و فرهنگی مؤثر اشغال بر روی سلامت روان جمعیت مورد مطالعه بپردازد. برای این منظور از استراتژی پژوهشی قیاسی استفاده شده است و مدل علی نظ...
[ 6 ] - تأثیر روابط و پیوندهای خویشاوندی بر میزان آسیب‌های اجتماعی در استان‌های کشور
تأثیر روابط خانوادگی بر درونیکردن هنجارها و ارزش‌های جامعه می‌تواند مانع انحراف و تخطی از اصول و هنجارهای پذیرفتهشدة جامعه باشد. روابط مذکور بر کاهش آسیب‌های اجتماعی موجود در سطح جامعه اثر بهسزایی دارند؛ تحقیق حاضر نیز به دنبال بررسی این آثار است. نظریههای همبستگی اجتماعی امیل دورکیم، پیوند اجتماعی تراویس هیرشی، ایوان نای، رابرت سامپسون و جان لوب چارچوب نظری تحقیق حاضرند. فرضیۀ اصلی پژوهش ا...
[ 7 ] - قانون گریزی و پیوندهای اجتماعی: (مطالعه موردی: شهر اهواز)
از جمله پدیده ها و عوامل تنظیم کننده نظم اجتماعی، قانون است که محور استحکام و انسجام هر جامعه ای می باشد. هدف تحقیق حاضر تبیین قانون گریزی بر پایه نظریه پیوند اجتماعی تراویس هیرشی است. از نظر هیرشی پیوند اجتماعی و شبکه اتصالات اجتماعی عامل مهمی در همنوایی و احساس تکلیف افراد در قبال قواعد رسمی و غیررسمی جامعه می شوند. جامعه آماری از بین شهروندان ساکن بالای 18سال شهرستان اهواز انتخاب شدند. یافت...
[ 8 ] - تحصیلات، رسانه ها و آگاهی ها
این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که آیا استفاده از رسانه های جمعی به ویژه تلویزیون که رسانه ای بسیار پر پوشش و سهل الوصول است می تواند شکاف آگاهی در میان گروه های دارای پایگاه اجتماعی اقتصادی متفاوت را کاهش دهد؟ طبق نظریه ی شکاف آگاهی، اقشار بالاتر سریع تر از اقشار پایین تر اطلاعات پخش شده توسط رسانه های جمعی را کسب می کنند و شکاف آگاهی بین اقشار بالا و پایین کاهش نمی یابد. تحقیق...
[ 9 ] - تأثیر منابع در دسترس زنان بر قدرت تصمیم گیری در خانواده (مطالعه تجربی شهر بابل)
پژوهش حاضر، به‌منزلة یکی از تحقیقاتی که در حوزة مفهوم قدرت انجام گرفته است، در پی پاسخگویی به این سؤال است که مجموعه عوامل مؤثر بر قدرتِ تصمیمگیری زنان در خانواده چیست؟ تحقیق حاضر، به منظور پاسخگویی به این سؤال، از مفاهیم نظریِ متفکران نظریة منبع بهره جسته است. از نگاه نظریة منبع، اشتغال، تحصیلات، منزلت شغلی، و مالکیت و داراییِ شخصی از جمله منابعی هستند که موجب افزایش قدرت تصمیمگیری زنان در خانو...
[ 10 ] - تحلیل جنسیتی نقش های مورد انتظار و کاربسته زنان در خانواده
در این مقاله نقش جنسیت در چگونگی تصور افراد شاغل متأهل، اعم از زن و مرد از وظایف خانوادگی شان، عملکرد آنها در این زمینه و شکاف احتمالی میان نظر و عمل ایشان مورد بررسی قرار گرفته است. هدف توضیح این نکته است که چه تفاوت‌هایی بین نقش‌های خانوادگی زنان و مردان (نقش مورد انتظار) و آنچه آنها عملاً انجام می‌دهند (نقش کاربسته) وجود دارد. تحقیق با روش پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری متشکل از مردان و ...
[ 11 ] - تبیین رابطۀ نوع دینداری با نوع فرهنگ سیاسی (مطالعۀ موردی: شهر تهران)
تبیین رابطۀ نوع دینداری با فرهنگ سیاسی به‌عنوان هدف اصلی این تحقیق پس از مشاهدۀ نتایج متناقض و متفاوت یافته‌های پژوهشی در این زمینه مطرح شد. در این تحقیق پس از مرور ادبیات تجربی و نظری براساس چارچوب نظری جامعه‌پذیری سیاسی و نظریات مرتبط با رابطۀ دین و دموکراسی، فرضیۀ اصلی تحقیق بدین صورت مطرح شد که نوع دینداری برحسب نوع قرائت و فهم از دین تعیین‌کنندۀ نوع فرهنگ سیاسی برحسب نوع قرائت و فهم از فره...
[ 12 ] - تبیین جامعه شناختی تأثیر فرایند نوسازی در ساختار خانواده (مقایسه ی نقاط شهری و روستایی در استان مازندران)
در ایران، نهاد خانواده در چند دهه ی اخیر عمدتاً به دلیل مؤلفه های نوسازی، سبب تغییرات ساختاری شده است. در این پژوهش تغییرات ساختاری خانواده در بستر فرایند نوسازی در استان مازندران بررسی خواهد شد. روش تحقیق، کمی و پیمایشی است. جامعه ی آماری، را تمامی سرپرستان خانوار در مناطق شهری و روستایی ساکن در استان مازندران تشکیل می دهند که تعداد آنها 931002 خانوار می باشد. حجم نمونه 400 نفر و روش نمونه گیری...
[ 13 ] - Anomic Aspirations of Youth and Their Consequences
Since a decade ago, Iran has been in economic crisis and anomic situation. Peoples’ aspirations and goals are of the factors and mechanisms that transform economic crisis into social problems and deviances. Accordingly, present research studies levels of youth aspirations, particularly economic aspirations, and their consequences. Using a survey method, youth between 25-30 years of age have bee...
[ 14 ] - عوامل فرهنگی در ارتقاء سرمایه‌های انسانی دانش آموزان دورۀ دوم متوسطه
هدف این مقاله مطالعۀ نقش عوامل فرهنگی خاصه خصائل دینی در ارتقاء سرمایه‌های انسانی دانش آموزان با بهره گیری از نظریه های سرمشق گیری بندورا، رشد اخلافی کلبرگ، عقلانیت فولی و دینداری گلاک و استارک است. روش پژوهش در این تحقیق روش پیمایش است. جامعۀ آماری این تحقیق همۀ دانش آموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل دورۀ دوم متوسطه پایه‌های دهم، یازدهم و پیش‌دانشگاهی شهر تهران در سال تحصیلی 97- 96 است. از میان...
نویسندگان همکار