ابراهیم حاجیانی
استادیار مرکز تحقیقات استراتژیک، تهران، ایران
[ 1 ] - ارزیابی اقدامات مقابله‌ای به منظور حفاظت از نمادهای ملی
مقدمه و هدف پژوهش: ایران به سبب داشتن قدمت و تاریخی کهن و هم‌چنین وسعت جغرافیایی‌اش، دارای تنوع بسیاری در نمادهای ملی است اما کم‌کاری‌مسئولان و ملت ایران باعث شده که نه‌تنها توفیقات چندانی درزمینة معرفی نمادهای ملی ایران به دست نیاید بلکه کشورهای همسایه از این غفلت استفاده کرده و هر‌ازگاهی نمادی ایرانی را به نام خود به جهانیان معرفی کنند. این پژوهش ضمن پرداختن به فعالیت‌های کشورهای همسایه به‌من...
[ 2 ] - سنجش میزان همبستگی ملی در میان اقوام آذری و ترکمن
همبستگی از نگاه سیاستگذاری مجموع روندهایی است که به تقویت احساس تعلق افراد به اجتماع خود و افزایش احساس عضویت آن‌ها در یک اجتماع منجر میشود. ایجاد همبستگی ملی در یک جامعه مانند ایران اهمیت زیادی دارد؛ زیرا ایران کشوری چندقومیتی است و مبحث همبستگی ملی در ابعاد امنیتی و انسجام کشور اهمیت دارد. در پژوهش حاضر، شاخص‌های همبستگی ملی و عوامل مؤثر بر میزان همبستگی ملی بررسی شده است. ابعاد مختلف و مهم ...
[ 3 ] - امکان‌سنجی تحقق سبک زندگی دینی (اسلامی) در جامعۀ ایران (براساس سه اثر مفاتیحالحیاۀ، الحیاۀ و سراج‌الشیعه)
مسئلۀ اصلی این نوشتار تأمل دربارۀ امکان و زمینههای ارتقا، ژرف‌اندیشی و گسترش سبک زندگی دینی در جامعۀ ایرانی است. فرض اساسی نیز آن است که در جامعۀ ایرانی و متأثر از امواج مدرنیته و جهانی شدن، الگوهای مختلفی از سبک زندگی در کنار سبک‌های زندگی سنتی و دینی وجود دارد؛ بنابراین میدان رقابت جدی (در زمینۀ فرهنگی و به ویژه برای شمولیت یافتن انواع سبک‌های زندگی) وجود دارد. بنابراین مسئلۀ اصلی این پژوهش،...
[ 4 ] - تبیین عوامل و پیشران های کلیدی آینده یمن تا سال1406
آینده‌پژوهی دانش و معرفت شکل بخشیدن به آینده، به شیوههای آگاهانه، فعال و پیش‌دستانه است و انسان را از غافل‌گیر شدن در برابر طوفان سهمگین تغییرات محافظت می‌کند.کشور یمن در جنوب غرب آسیا واقع و از لحاظ استراتژیکی دارای اهمیت ویژهای است.این کشور طول تاریخ مدنظر استعمارگران بوده و صفحات تاریخ این کشور را حوادث پر کرده است. یمن از لحاظ راهبردی اهمیت شایانی در گسترش اندیشه های انقلاب اسلامی در غرب...
[ 5 ] - شناسایی و تبیین عوامل و پیشرانهای مؤثر بر روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس درافق ده ساله با بهره‌گیری از روش میک مک
خلیج فارس از جمله مناطق جغرافیایی با ویژگی‌های ممتاز در جهان است و از قرن‌ها پیش بطور پیوسته مورد توجه دولت‌ها بوده، بنابراین همواره در معرض رقابت‌ها و کشمکش میباشد، این منطقه در برگیرنده کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به علاوه ایران و عراق است که روابط میان ایران و کشورهای جنوبی خلیج فارس از جهات مختلف مورد اهمیت است. در این راستا پژوهش حاضر با استفاده از روش آینده‌پژوهی، یعنی تحلیل اثرا...
[ 6 ] - ارائه الگوی پیش بینی نرخ تورم و نرخ رشد اقتصادی ایران با رویکرد آینده پژوهی و روش گری مارکف
پیش بینی های کاملا دقیق و با خطای صفر، صرف نظر از حوزه و موضوع مورد نظر، بسیار دشوار و تقریبا غیر ممکن است به ویژه آنکه فرایند پیش بینی، در محیط کاملا پیچیده و در ابر غلیظی از عدم قطعیت ها و بازیگران و پیشران های متعدد و موثر بر محیط انجام شده و داده ها و اطلاعات مورد استفاده در پیش بینی نیز دارای خصوصیات مبهم و خاکستری باشد. مدارک و شواهد تایید می کند که محیط اقتصاد ایران به شدت غیر خطی و پیچ...
[ 7 ] - ضرورت آینده پژوهی در نظام های آموزش و پرورش
نظام آموزش و پرورش و به عبارت بهتر تعلیم و تربیت، به طور بالقوه یکی از محوری ترین و تعیین کننده ترین نهادهای اجتماعی در تحقق توسعه کشور به حساب می آید. یکی از اساسی ترین وظایف هر نظام تربیتی ارایه تصویری روشن از انسان مطلوب است و گویاترین شاهد بر ضرورت وجود یک نظام آموزشی، توجه به آینده ها است. آموزش و پرورش پیش دبستانی تا دانشگاه ضرورتاً بایستی آینده مدار باشد، زیرا کارکرد آن در واقع تجهیز دانش...
[ 8 ] - آینده‌پژوهی تجاری‌شدن آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران؛ ضرورت یا الزام!
جهان آینده، واقعیتهای اجتماعی و اقتصادی متفاوت و گوناگونی را به همراه خواهد داشت. رشد جمعیت کشورهای در حال توسعه باعث میشود که منابع اعتباری و بودجه کشور بین افراد بیشتری تقسیم شود. تقاضاهای افراد نیز افزایش مییابد و آنچه که متعاقب آن پیش میآید، افزایش قیمت در زمینههای معیشت، درمان، امنیت ، آموزش، حمل و نقل و غیره است. حوزه آموزش درسراسر جهان نیز مشمول این واقعیت میشود. دانشگاه به عنوان ...
[ 9 ] - مروری بر الگوهای روش تحلیل تاثیر متقابل و معرفی الگویی با منطق همبستگی
اکثر روش های تحلیلی آینده پژوهی برای پیش بینی وقایع و یا بررسی رویدادهای متغیرهای مورد نظر و پیشران های مرتبط با موضوع را به صورت مستقل از هم مورد بررسی قرارداده و ارزیابی می نمایند، لیکن در مواقعی نیازمند تحلیل احتمال وقوع یک رویداد در تقابل مجموعه ای از رویدادهای مورد پیش بینی خواهیم بود . تحلیل اثرات متقابل روشی برای پاسخ به این نیاز است و اگرچه مستلزم پردازش های آماری پیچیده تری برای حصول ن...
[ 10 ] - بررسی تجربۀ افراد از عضویت در شبکه‌های هرمی کوئست: علل جذب، شیوۀ فعالیت و پیامدها
دهۀ 1380 را باید دهۀ فعالیت گستردۀ شرکت‌های هرمی در ایران دانست. هدف این مطالعه، بیان بخشی از علل رشد و فراگیری آن با توجه به شیوههای اقناعسازی و بررسی تجربۀ افراد از زمان فعالیت در آن است. بر اساس روش کیفی، اطلاعات تحقیق از مصاحبه با 31 نفر از افرادی که سابقۀ فعالیت در کوئست را داشتهاند بهدست آمده است. نتایج نشان میدهد که از شیوههای مختلفی برای جلب افراد به این شبکه استفاده می‌شده است؛ ا...
[ 11 ] - بررسی تطبیقی هویت قومی در ایران و لبنان
هویت قومی سطحی از هویت جمعی است که می‌تواند گروهی از افراد را که با یکدیگر اشتراکات جغرافیایی، زبانی، تاریخی، نژادی و مذهبی دارند ، را با هم همبسته و منسجم کند. مقاله حاضر با هدف بررسی تطبیقی هویت قومی در ایران و لبنان در میان دانشجویان دانشگاه‌های تهران و دانشگاه آمریکایی بیروت انجام شد. متغیر وابسته که به عنوان مسأله اصلی تحقیق در نظر گرفته شده است “ هویت قومی” دانشجویان است که با م...
[ 12 ] - طراحی مدل سنجش هویت مدرن و اعتباریابی در جامعه ایران
وضعیت و ابعاد تأثیر مدرنیته بر جامعه ایران یکی از مسائل محوری رشته جامعه شناسی از بدو شکلگیری این رشته در ایران بوده است. این مقاله حاصل تلاشی است در راستای توصیف مفهوم مدرن-شدن و شیوۀ سنجش متناسب با آن در جامعه ایران. بر اساس نظریه هویت اجتماعی به طرح متغیر هویت مدرن، با بررسی مفاهیم بدیل به تعریف و مرزبندی این متغیر، با بررسی یافتههای موجود به گسترش ابعاد و گذار از تعریف به مدل مفهومی و با ...
[ 13 ] - رابطه‌ی علم و دین: نسبت علم دینی با علوم اجتماعی
مسئله‌ی اصلی نوشتار حاضر، بررسی رابطه‌ی علم دینی با علوم اجتماعی رایج و تبیین مساعدت‌هایی است که علم دینی می‌تواند برای حل پاره‌ای از مشکلات علوم اجتماعی داشته باشد. نویسنده پس از مرور مجموعه‌ی رویکردها یا گفتمان‌های موجود درباره‌ی رابطه‌ی علم و دین، رویکرد تأییدی یا تکمیلی میان علوم دینی و علوم اجتماعی را پذیرفته است و تصریح دارد که علی‌رغم تفاوت‌های جدی در موضوع قلمرو و روش دین و علم مبانی و ...
[ 14 ] - تحلیل رفتار بازیگران خارجی در بحران سوریه؛ همگرایی‌ها و واگرایی‌ها
یک‌پایه وضعیت پیچیده تحولات سوریه، مداخله قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در حوادث سوریه است. حدود بیست بازیگر به‌طور مستقیم، در تحولات سوریه، نقش‌آفرینی می‌کنند. حتی برخی بازیگران همچون روسیه، ایران، حزب‌الله لبنان، آمریکا و ترکیه به‌صورت مستقیم در این کشور حضور نظامی دارند. رژیم صهیونیستی هم گاهی حملات هوایی را در سوریه انجام میدهد. برخی دیگر حمایت مستقیم مالی و تسلیحاتی از معارضین و مخالفین ...
[ 16 ] - خاستگاه آیندهنگاری و جایگاه آن در سیاستگذاری بخش عمومی
آینده، نامعین و سرشار از عدم قطعیت‌های عمیق و رویدادها و اتفاق‌های غیرمنتظره و شگفتی‌ساز است. این امر در برنامهها و سیاستهای بخش عمومی که دارای حجم، اثر و پیچیدگی بیشتر بوده و افق زمانی بالاتری دارند، از شدت و حساسیت بیشتری نیز برخوردار میگردد و تلاش سیاستگذاران و برنامهریزان همواره بر این است که تا حد ممکن بتوانند در تصمیمات و اقدامات خود، پیش تدبیریهای لازم را برای برخورد با عدم قطعیتها...
[ 17 ] - شناسایی پیشرانهای مؤثر بر گفتمان انقلاب اسلامی ایران درافق 25 ساله
گفتمانها به مثابه چارچوب فکری هر سیستم در مسیر به سمت آینده مرجح آن، نقش به سزایی دارند. از این روی تداوم و پویایی گفتمان انقلاب اسلامی نقش تعیین کننده ای در سرنوشت عینیت تحقق یافته خویش یعنی نظام جمهوری اسلامی ایران دارد. هدف مقاله شناسایی و توصیف پیشران های تأثیر گذار بر آینده گفتمان انقلاب اسلامی ایران است. جهت تحلیل روابط بین پیشران ها از ماتریس ساختاری استفاده شده که با بهره گیری از نظرا...
[ 18 ] - سناریوهای آینده‌ی خانواده در ایران
خانواده یکی از نهادهای اجتماعی است که به‌لحاظ سبک زندگی و پیامدهای ناشی از آن، در طول تاریخ و در جوامع مختلف، دستخوش تحولات زیادی شده است. از این رو برای هرگونه اظهارنظر و سیاستگذاری در تقویت و تحکیم این نهاد، نیازمند توجه به پیشران‌ها، روندها و رویدادها در جوامع مختلف ازجمله جامعه‌ی هدف و جوامع تأثیرگذار است، تا بتوان آینده‌های بدیل خانواده را در آن جامعه شناسایی و تفسیر علمی کرد. در این مقال...
[ 19 ] - طراحی مدل ترکیبی آیندهنگاری منابع انسانی بخش دولتی
پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی ترکیبی آیندهنگاری منابع انسانی بخش دولتی انجام شده است. تحقیق از لحاظ هدف توسعهای و از نظر نحوه جمع‌آوری داده‌ها توصیفی و از نظر روش تحقیق، آمیخته میباشد. جامعه آماری پژوهش خبرگان و متخصصین موضوع بوده و برای تعیین حجم نمونه در بخش کیفی پژوهش از معیار اشباع نظری و روش نمونهگیری گلوله برفی استفاده گردید. برای تعیین روایی متغیرهای مدل نیز از تعداد 38 نفر از اعضای ج...
[ 20 ] - آینده پژوهی روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس در افق 1404
خلیج فارس از مناطق جغرافیایی با ویژگی‌های ممتاز در جهان است. این منطقه در برگیرنده کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به علاوه ایران و عراق است. پرسش اصلی این مقاله این است که؛ آینده روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس در افق1404 با چه سناریوهایی مواجه خواهد بود. در پاسخ به این مسأله و با استفاده از روش آینده‌پژوهی، یعنی تحلیل اثرات متقاطع، 5 عامل کلیدی؛ نگرش حاکمان ایران و کشورهای عضو شور...
[ 21 ] - تحلیل ابعاد مأموریت هیدرولیکی در هیدروپلیتیک ترکیه
چالش‌های نوین جهانی از جمله میل شدید به توسعه‌یافتگی و تغییر اقلیم سبب پررنگ شدن پیوند آب،سیاست و امنیت شده به گونه‌ای که منابع آبی به یک ابزار نرم برای پیشبرد اهداف و نفوذ سیاسی تبدیل شده است. ازاین‌رو،توجه به اندرکنش پویا و درهم‌تنیده آب و سیاست درکنار عواملی همچون تغییرات اقلیمی در نقاط مختلف دنیا،بویژه درمنطقه بشدت پرتنش غرب آسیا،ازاهمیت بسیار زیادی برخوردار شده است. درمیان کشورهای غرب آسیا...
نویسندگان همکار