محمد زارع
استادیار، گروه مناطق بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد
[ 1 ] - مقایسه تغییرات دمای هوا با سطوح مختلف زمین در مناطق خشک
پوشش‌های سطحی متفاوت مانند خاک، سنگ، رستنی‌ها و غیره با تأثیر بر روی تغییرات عناصر جوی مجاور خود منجر به شکل‌گیری شرایط اقلیمی متفاوت، در مقیاس‌های کوچک می شوند. در مناطق خشک و بیابانی معمولاً در روزهای گرم سال بیشترین اختلاف دما در سطح خاک و هوا دیده میشود، که میتواند تأثیر ریز‌اقلیمی و اکولوژیکی مؤثری بر روی پدیده‌ها داشته باشد. در این پژوهش، بهمنظور مقایسه دمای هوای اند...
[ 2 ] - بررسی قابلیت مدل توازن انرژی سطح (سبال) و متغیرهای بیوفیزیک حاصل از دادههای ماهوارهای در تخمین رطوبت خاک در مناطق خشک
یکی از مولفه‌های کلیدی در مطالعه انرژی و فرآیندهای هیدرولوژیکی رطوبت خاک است که به‌دلیل سختی اندازه‌گیری مستقیم آن، به روش غیر مستقیم اندازه‌گیری میشود. بسیاری از روشهای موجود مانند اینرسی حرارتی، شاخصهای پوشش گیاهی، دما و شاخص طیفی نرمال شده آب (NDWI) دارای محدودیت‌های ویژه ای از قبیل عدم تصویربرداری در شب و روز و تفاوت در روش محاسبه برای ساعات مختلف شبانه روزی هستند. بنابراین، پیدا کردن رو...
[ 3 ] - تخمین بیوماس با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست(مطالعۀ موردی: حوزۀ مرک، بیرجند)
پوشش گیاهی به عنوان یکی از مهمترین اجزای هر اکوسیستم بهشمار میرود. تعیین بیوماس هر گیاه بهمنظور تاًثیر آن بر اقلیم، فرسایش خاک و مدیریت منابعطبیعی بسیار ضروری است. هدف از این تحقیق، برآورد بیوماس با استفاده از شاخصهای پوشش گیاهی مبتنی بر سنجش از دور است. در این تحقیق از دادههای ماهوارهای لندست 8، مربوط به اردیبهشت ماه 1393 و مطالعات میدانی همزمان با تاریخ تصویربرداری در حوزه مرک (خراسان...
[ 4 ] - پایش شوری خاک با استفاده از دادههای سنجندة ASTER برای ارزیابی بیابانزایی در دشت مروست، استان یزد
بیابانزایی فرایند و وضعیت نهایی تخریب مناطق خشک است. از طرفی، شور و قلیایی‌شدن خاک از فرایندهای تخریب خاک در مناطق خشک و نیمهخشک بهشمار میآید. در این تحقیق با استفاده از فناوری سنجش از دور با قدرت تفکیک طیفی و مکانی بالا، به منظور ارزیابی بیابانزایی در دشت مروست (استان یزد)، به پایش شوری خاک اقدام شد. در این تحقیق از تصاویر مربوط به سالهای 2003 و 2010 سنجندة ASTER، ماهوارة Terra استفاده ...
[ 5 ] - اثر تشعشع محاسبه شده از مدل آلن بر روی میزان تغییرات تبخیر و تعرق پتانسیل مدل فائو پنمن مانتیث (مطالعه موردی: استان یزد)
یکی از راه های هدررفت آب در مناطق مختلف آب و هوایی ایران، تبخیر و تعرق است. برای محاسبه تبخیروتعرق پتانسیل روش های گوناگونی وجود دارد و روش فائو پنمن مانتیث به عنوان یک روش استاندارد جهانی برای تخمین تبخیر و تعرق پذیرفته شده است. این مدل برای محاسبه تبخیر و تعرق به داده های میدانی زیادی نیاز دارد که گاهی در بسیاری از حوزه ها در دسترس نبوده و یا اینکه با گسترش و توسعه های ایجاد شده در حوزه سازگا...
[ 6 ] - دستهبندی مناطق همگن خشکی به‌کمک روشهای گشتاور خطی و تحلیل خوشه‌ای
مناطق خشک از نظر شکل اراضی، خاک، جامعۀ گیاهی و جانوری و منابع آب و اقلیم بسیار متنوع هستند. یکی از مؤلفههای معرف اقلیم، تعیین شاخصهای خشکی در هر منطقه است. اطلاع از دامنه و شدت خشکی، در مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب منابع طبیعی و پایداری زیست‌بوم (اکوسیستم) هر منطقه، به‌ویژه مناطق خشک مفید است. استفاده از روشهای گشتاور‌های خطی و تحلیل خوشه‌ای در تعیین مناطق همگن اقلیمی نقش مؤثری دارد. هدف اصلی...
[ 7 ] - شبیه سازی زمانی- مکانی تغییرات سیمای سرزمین با استفاده از مدل تلفیقی زنجیره مارکوف و سلولهای خودکار (مطالعه موردی: منطقه خشک و نیمه خشک میمه دهلران)
آشکارسازی و پیشبینی تغییرات کاربری ارضی، لازمه مراقبت از اکوسیستم به ویژه در کشورهای در حال توسعه با تغییرات سریع و اغلب بدون برنامه ریزی است. هدف از این تحقیق، پایش تغییرات کاربری ارضی در گذشته و بررسی امکان شبیهسازی آن در آینده با استفاده مدل تلفیقی زنجیره مارکوف و سلولهای خودکار در منطقه خشک و نیمه خشک میمه دهلران واقع در استان ایلام است. در این تحقیق از تصاویر ماهوارهای لندست (TM) سال...
[ 8 ] - بررسی عملکرد روش های گوناگون بارزسازی تصاویر ماهواره ای در جداسازی واحدهای زمین شناسی
مطالعات سنگ شناسی و نقشه های واحدهای زمین شناسی به علت کاربردهای فراوان در عرصه‌های گوناگون مدیریت منابع طبیعی از اهمیت خاصی برخوردار است. استفاده از فن‌آوری سنجش‌ازدور درزمینۀ جداسازی واحدهای زمینشناسی و سنگشناسی باعث به دست آوردن نتایج دقیق و همچنین صرفه جویی در زمان و هزینه میشود. هدف از این پژوهش، مقایسه عملکرد روش های گوناگون بارزسازی تصاویر ماهواره برای جداسازی چهار واحد زمین ...
[ 9 ] - ارزیابی نقش بارورسازی ابرها در افزایش استحصال آب در استان فارس با استفاده فنون سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی
خشکسالی و تغییرات اقلیمی از مسائلی است که در دهههای اخیر آسیبهای زیادی را به پوشش گیاهی طبیعی و کشاورزی مناطق مرکزی ایران وارد نموده است. بارورسازی ابرها یکی از راههای کاهش اثر تغییرات اقلیمی و تا حدودی جبران کمبود آب در مناطق خشک است. به این منظور در این پژوهش به بررسی تأثیر بارورسازی ابرها بر روی بارش در استان فارس پرداخته شد. در این راستا ماههای آوریل، فوریه، دسامبر و نوامبر مربوط به سال...
[ 10 ] - برآورد آلبیدو سطح زمین در رخساره‌های ژئومورفولوژی دشت یزد-اردکان با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره لندست 8
آلبیدو (سپیدایی) سطح زمین یکی از مهمترین متغیرهای ژئوفیزیک کنترل کننده در مطالعات بیلان انرژی سطح است. این کمیت از مؤلفههای مورد نیاز برای بررسیهای محیطی و اقلیمی است. سنجش از دور بهعنوان ابزاری کارآمد برای پایش گستردة آلبیدو سطوح زمین، در دهههای اخیر معرفی شده است و روابط مختلفی برای برآورد آن بهوسیلة دادههای ماهوارهای، ارائه شده است. تاکنون از طریق دادههای سنجندههای مختلف، محاسبة ضر...
[ 11 ] - بررسی توزیع مکانی و دستهبندی شاخص توفانهای گرد و غبار (DSI) با استفاده از روش گشتاور خطی
پدیدۀ گرد و غبار یکی از رویدادهای مخرب و رایج در مناطق خشک و بیابانی جهان است. این پدیده آثار زیانباری بر روی زندگی انسان و محیط زیست دارد. توفانهای گردوغبار افزون بر هدر رفت خاک، ایجاد خسارات اقتصادی به بخشهای صنعتی، کشاورزی و شریانهای ارتباطی، میتواند باعث تهدید حیات انسان هم از نظر سلامتی و هم تولید مواد غذایی شود. هدف از این پژوهش، تحلیل مکانی شاخص گردوغبار (DSI) در 44 ایستگاه سینوپتی...
[ 12 ] - مقایسه تاثیر پارامترهای هم‌وزن و پارامترهای وزندار شده به روش تئوری آشفتگی در نتایج شاخص کیفیت آب(مطالعه موردی: دشت فسا)
یکی از روشهای تعیین کیفیت آب، استفاده از شاخص کیفیت آب است. پارامترهای بسیاری در این شاخص استفاده میشود که اهمیت هر یک از آنها در تعیین کیفیت آب یکسان نیست. بنابراین یکی از مهمترین مسائل پیش روی محققین، محاسبه میزان اهمیت هر یک از پارامترهای مورد بررسی است. هدف از این پژوهش مقایسه تاثیر پارامترهای با وزن یکسان و پارامترهای وزندار شده به روش تئوری آشفتگی در نتایج کیفیت آب دشت فسا بود. برای...
[ 13 ] - تعیین ارتباط روند تغییرات خشکسالی با عناصر اقلیمی در دشت یزد-اردکان
پایش و ارزیابی خشکسالی به کمک روشهای سنتی امری مشکل و هزینه‌بر است. سنجش از دور روشی کاربردی برای پایش خشکی در مقیاس وسیع است. در این پژوهش، روند خشکسالی دشت یزد-اردکان به کمک شاخصهای TVDI و NDVI و با بهره گیری از تصاویر سنجندة مودیس تعیین و ارتباط آن با برخی عناصر اقلیمی (بارش و دما) بررسی شد. مقدار همبستگی TVDI با شاخص خشکسالی SPI ؛ 6 و 12ماهه بهترتیب 68/0 و 71/0 است. مقدار همبستگی NDVI ...
[ 14 ] - مقایسه دقت انواع روشهای طبقه‌بندی در تهیه نقشه کاربری اراضی (مطالعه موردی: شهر یزد)
با توسعة روشهای گوناگون در زمینة طبقه‌بندی تصاویر ماهوارهای و آشکارسازی تغییرات به ویژه در دهة اخیر، انتخاب بهترین و صحیح‌ترین روش برای تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی در مناطق مختلف رشد روز‌افزونی داشته است. هدف اصلی این پژوهش مقایسه الگوریتم طبقه‌بندی برای طبقه‌بندی پوشش سطح زمین در منطقه خشک دشت یزد-اردکان است. به این منظور، چهار طبقه کاربری اراضی در دشت یزد_اردکان (شامل اراضی بایر، مناطق مس...
[ 15 ] - Performance Evaluation of Detector Algorithms of Dust Storms in Arid Lands (Case Study: Yazd Province)
Introduction: In recent years, frequency and intensity of dust storms have been increased because of human destructive activities and caused significant loss in different aspects of hygienic and health, environmental and socio-economic sections. Therefore, detection and trace of dust storms in shortest time is the first effective step in preparation and implementation of strategic and operation...
[ 16 ] - The Effect of Drought on Surface Water Quality of the Halil-Rood Basin, Kerman
Droughts are natural events and could lead to declining surface water quality of regional basin. Understanding the complex impacts of drought may help authorities to monitor changes in different regional basin and to make appropriate decision on development of a river basin management plan. In this study 20 years annual precipitation time series from 1994-2013 from 7 synoptic weather stations l...
[ 17 ] - بررسی اثرات خشکسالی بر گونه‌های درختی و درختچه‌ای کهور ایرانی، توج و اسکنبیل در شمال ایرانشهر
شهرستان ایرانشهر با مساحتی حدود30000 کیلومتر مربع جزء مناطق گرم وخشک است. توجه به اصل حفظ، احیاء توسعه و بهره‌برداری با رعایت اصول توسعه پایدار موضوع جدایی‌ناپذیر در عرصه‌های منابع طبیعی است این منطقه در سالهای گذشته با بحرانی متعدد خشکسالی مواجه بوده که این امر صدمات جبران‌ناپذیری را به پوشش گیاهی منطقه وارد نموده است. با توجه به اینکه آگاهی از عکس‌العمل گونه‌های گیاهی به خشکی با هدف حفظ و احی...
[ 18 ] - برآورد تغییرات فصلی دمای عمق خاک دشت یزد-اردکان با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 8 و بهره‌گیری از شبکه عصبی مصنوعی
دمای خاک عامل کلیدی است که فرآیندها و ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک را کنترل نموده و بر کمیت و کیفیت تولید محصولات کشاورزی تأثیر است. به این منظور، دادههای روزانه دمای خاک در عمق‌های 5، 10، 20، 30، 50 و 100 سانتیمتری مربوط به ایستگاه‌های سینوپتیک یزد، میبد و مهریز در سالهای 2014 تا 2016 و همچنین30 تصویر از ماهواره لندست 8 برای سالهای مذکور تهیه شد. سپس با استفاده از روش پنجره مجز...
نویسندگان همکار