نصرت اله نجفی
دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه تبریز
[ 1 ] - رفتار و سرنوشت نانوذرات در خاک
از آنجاییکه نانوذرات فلزی بهطورگسترده در صنعت فناوری نانو استفاده میشود، این احتمال وجود دارد که نانوذرات از مسیرهای مختلف بهویژه از طریق لجن فاضلاب وارد محیط خاکی شوند. پژوهش حاضر یک نمای کلی از بررسی سرنوشت و انتقال نانوذرات فلزی در خاک ارائه میکند. ویژگیهای نانوذرات (بهعنوان مثال، اندازه، شکل، بار سطحی) و خاک (برای مثال pH، قدرت یونی و مقدار رس) فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی آنها را تحت ...
[ 2 ] - بیوچار، ماده‌ای با ویژگیهای منحصر به‌فرد برای ترسیب کربن اتمسفر و کاهش گرمایش جهانی
تغییرات اقلیمی یکی از بزرگترین چالشهای جهان امروز است. افزایش گاز دیاکسید کربن اتمسفر در نتیجه سوزاندن سوختهای فسیلی و تغییر کاربری اراضی از علتهای اصلی گرمایش جهانی به شمار میرود. بیوچار ماده جامد غنی از کربن پایدار میباشد که برای صدها تا هزاران سال در محیط باقی میماند؛ بنابراین، میتواند با ذخیره کربن، تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین را کاهش دهد. علاوهبر آن، افزودن بیوچار به خاک، میتو...
[ 3 ] - بررسی تأثیر کاربرد نانوکودهای عناصر غذایی کم‌مصرف در تغذیه گیاهان
افزایش روزافزاون جمعیت انسانی و نیاز به غذای بیشتر از یک سو و کاهش وسعت خاکهای قابل‌کشت و حاصلخیزی آنها از سوی دیگر بشر را به کاربرد کودهای شیمیایی بیشتر سوق داده است. فراهمی عناصر غذایی کم‌مصرف در برخی خاکهای آهکی دنیا با pH قلیایی، مقدار ماده آلی کم (شرایط بیشتر خاکهای ایران) و یا درشت بافت، کم است. محققان تلاش میکنند تا با استفاده از فناوریهای نوین موجب افزایش کارایی مصرف عناصر غذای...
[ 4 ] - اثر بیوچار بر ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک
بیوچار نوعی ماده آلی غنی از کربن میباشد که از سوزاندن مواد آلی در شرایط اکسیژن کم و یا بدون اکسیژن تولید میشود.ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی منحصربهفرد بیوچار، آن را از سایر مواد آلی خاک متمایز میسازد. افزودن بیوچار به خاک میتواند باعث بهبود ویژگیهای فیزیکی خاکمانند افزایش سطح ویژه، ظرفیت نگهداری آب، تهویهو کاهش فرسایش خاک، شیمیایی مانند افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی، pH، کربن آلی، فراهمی عناصر...
[ 5 ] - اثر مصرف تلفیقی کود فسفر و لجن فاضلاب بر شاخص کلروفیل و برخی ویژگیهای رشد آفتابگردان در شرایط تنش کم‌آبی
سابقه و هدف: تنش کم‌آبی بهعنوان یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصول در دنیا و ایران است. برای افزایش تحمل گیاهان به تنش کم‌آبی و کاهش مصرف کودهای شیمیایی، تلفیق کودهای شیمیایی و آلی توصیه میشود. مطالعات مختلفی در مورد اثر فسفر و لجن فاضلاب بر عملکرد و ویژگیهای کیفی محصولات زراعی مختلف در سطح دنیا انجام شده است ولی تاکنون در مورد مصرف توأم فسفر و لجن فاضلاب بر رشد آفتابگردان (Heliant...
[ 6 ] - تعیین سطح بحرانی آهن قابل‌جذب گیاه ذرت در برخی خاکهای استان آذربایجان شرقی
سابقه و هدف : اطلاع از سطح بحرانی آهن در خاک و پاسخ‌های گیاه به مصرف آن میتواند کمک مؤثری در توصیه بهینه کود آهن باشد. ذرت مصارف زیادی در تغذیه انسان، طیور و دام، صنایع داروسازی، تولید نشاسته، الکل، روغن و غیره دارد. در ایران به دلیل آهکی بودن خاک‌ها، کمبود مواد آلی خاک‌ها، حلالیت کم آهن در pH قلیایی، وجود یون‌های کربنات و بی‌کربنات در آب‌های آبیاری و مصرف بالای کود فسفر، کمبود آهن در اغلب مزا...
[ 7 ] - تأثیر سه نوع کود آلی بر ویژگیهای رشد و کارایی مصرف آب ذرت در سطوح مختلف فشردگی خاک
فشردگی خاک یکی از مهمترین محدودیت‌های رشد گیاهان زراعی است. استفاده از مواد آلی بهعنوان کود در خاکهای کشاورزی هم میتواند باعث کاهش تأثیر فشردگی خاک شده و هم تا حدی مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را تأمین میکند. در این راستا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول منبع و مقدار کود آلی شامل (شاهد، کود دامی، کمپوست لجن فاضلاب و کمپوست زباله ش...
[ 8 ] - بهبود تغذیه ذرت علوفه‌ای با مصرف کود دامی و کشت مخلوط با گاودانه و لوبیا در یک خاک آهکی
برای بررسی اثر کود دامی و کشت مخلوط ذرت با گاودانه و لوبیا چیتی بر تغذیه گیاه ذرت آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل نوع کشت در سطوح تک کشتی لوبیا چیتی، تک¬کشتی گاودانه، تک کشتی ذرت، کشت مخلوط ذرت با لوبیا چیتی و کشت مخلوط ذرت با گاودانه و کود دامی در سطوح 0، 30 و 60 تن در هکتار بودند. نتایج نشان داد که غلظت نیتروژن، فسفر، آهن، روی، مس...
[ 9 ] - امکان سنجی استفاده از ظرفیت بافری فسفر (PBC) برای تخمین فسفر قابل‌جذب ذرت در برخی خاکهای آهکی
چکیدهدر این تحقیق، سطح بحرانی فسفر قابل‌جذب گیاه ذرت (Zea mays L.) در 25 نمونه خاک آهکی که از مناطق مختلف استان آذربایجان شرقی جمع‌آوری شده بود، با استفاده از ظرفیت بافری فسفر (PBC ) تعیین شد. برای محاسبه ظرفیت بافری فسفر از روش‌های رایج آزمون فسفر خاک شامل روش‌های اولسن، کالول، سلطان‌پور و شواب، مورگان، کلونا2 و نوارهای کاغذی آغشته به اکسید آهن بهعنوان فاکتور کمیت (Q) و از روش‌های شاخص اندازه...
[ 10 ] - Interactive Effects of Cadmium and Zinc Application on Their Uptake by Rice Under Waterlogged and Non-waterlogged Conditions
In order to investigate the effect of Cd and Zn on uptake, concentration and the translocation factor of the Cd and Zn in the rice plant, a factorial experiment was conducted with four factors including two rice cultivars of Vandana and Hashemi, two waterlogged and non-waterlogged conditions and three levels of Zn and Cd (0, 5 and 10 mg kg-1 soil). The experiment was carried out in a randomized...
[ 11 ] - مروری بر برخی کاربردهای پرتوهای یونیزان در تصفیه آب، پساب و لجن فاضلاب در مقیاس صنعتی
با صنعتی شدن کشورها و افزایش غلظت آلاینده‌های مختلف در محیط زیست، توسعه فن‌آوری‌های جدید به‌خصوص فن‌آوری هسته‌ای مانند روش پرتودهی یون‌ساز برای حذف آلاینده‌های زیست محیطی مطرح شده است. در توسعه روش‌های جدید باید هر دو شرایط مقدور به صرفه بودن و سازگاری آن با محیط زیست مورد توجه باشد. از پرتوهای یون‌ساز، پرتو گاما و بیم الکترون امکان استفاده برای حذف آلاینده و تصفیه آب، پساب و لجن فاضلاب را دارد...
[ 12 ] - مروری بر سازوکارهای اثر پرتوهای یونیزان در ترکیب با افزودنی‌های شیمیایی و فوتوکاتالیست‌ها بر حذف آلاینده‌های آلی، معدنی و میکروبی از پساب فاضلاب
تمرکز جمعیت و صنعت در نقاط مختلف باعث تولید حجم زیادی از فاضلاب و پساب شده است؛ به‌طوری‌که، نبود تصفیه‌خانه‌های کافی و عدم توجه به روش‌های تصفیه مناسب و حذف آلاینده‌ها، دشواری‌های زیست محیطی فراوانی را ایجاد کرده است. کاربرد پرتوهای یونیزان برای حذف آلاینده‌های پساب به‌تنهایی به دزهای جذبی بیش‌تری نیاز داشته و ممکن است در مقیاس صنعتی از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نباشد. برای کاهش دز لازم حذف آل...
[ 13 ] - بررسی امکان استفاده از لجن فاضلاب پرتوتابی شده با گاما در تولید گیاهان مختلف
لجن فاضلاب از جمله کودهای آلی است که علاوهبر عوامل بیماری‌زا، حاوی عناصر غذایی پرمصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم و کم‌مصرف آهن، روی، مس، منگنز، مولیبدن و انواع فلزات سنگین از قبیل آرسنیک، کادمیم، کروم، سرب، جیوه، نیکل، سلنیم و غیره میباشد. استفاده از پرتوهای یونیزان از بهترین روش‌های گندزدایی لجن فاضلاب بوده که جذب انرژی آن به‌وسیله مولکول‌های آب لجن باعث یونیزه شدن مولکول آب و تشکیل رادیکال‌های ...
[ 14 ] - تحلیلی بر سازوکار روش پرتوی گاما در تصفیه و گندزدایی لجن فاضلاب
با افزایش ساخت و بهره‌برداری تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، تولید و مصرف لجن فاضلاب بهعنوان یکی از ضایعات آلی افزایش یافته است. به‌دلیل ناتوانی روش‌های به‌طور متداول استفاده شده برای تصفیه و تثبیت لجن در حذف کامل بیمارگرها و جلوگیری از رشد مجدد آنها، حذف مواد شیمیایی آلی پیچیده و دیگر آلاینده‌ها، استفاده کشاورزی یا دفع در محیط زیست لجن میتواند برای محصولات کشاورزی، انسان و دام خطرناک بوده و باید قب...
[ 15 ] - مروری بر سازوکار حذف محصولات دارویی و مراقبت شخصی (PPCPs) از آب و پساب با پرتوهای یونیزان
با رشد جمعیت، مصرف محصولات دارویی و مراقبت شخصی (PPCPs) افزایش یافته است. PPCPsها شامل گروه متنوعی از دارو‌های مورد استفاده در دامپزشکی، فعالیت‌های کشاورزی، بهداشت و سلامت انسان مانند مسکن‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمون‌ها و غیره میشود. به‌دلیل عدم توانایی فرآیندهای تصفیه فیزیکی مانند نانوفیلتراسیون و اسمز معکوس و زیستی مثل لجن فعال در تجزیه PPCPsها، این نوع آلاینده‌ها وارد رودخانه‌ها، دریاچه‌ها،...
[ 16 ] - Development of an alternative to the olsen test for determining corn plant-available phosphorus in calcareous soils
In this research, several chemical extractants and modified Olsen methods were studied in 25 surface-calcareous soils (0-30 cm) for determining available phosphorus (P) for corn (Zea mays L.) plant. In this experiment, the highest correlation was obtained between extracted P by Olsen and Colwell methods (NaHCO3-extractable P) and dry weight of corn shoot (r =0.67 and 0.75, p
[ 17 ] - تغییرات غلظت برخی عناصر در علوفه ذرت (Zea mays L) تحت تأثیر منبع و مقدار کودهای آلی و فشردگی خاک
فشردگی خاک یکی از مهمترین محدودیت‌های رشد گیاهان زراعی است که باعث کاهش جذب عناصر غذایی به‌وسیله گیاه میشود. استفاده از کودهای آلی در خاکهای کشاورزی میتواند اثرهای مضر فشردگی خاک بر رشد گیاه را کاهش داده و بخشی از مواد غذایی مورد نیاز گیاه را نیز تأمین کند. برای بررسی اثر تلفیقی مواد آلی و فشردگی خاک بر جذب برخی عناصر به‌وسیله ذرت، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادف...
[ 18 ] - اثر بستر کشت خاکی و آب‌کشت بر رشد و عملکرد غده‌چه سیب‌زمینی
این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با هشت تیمار شامل پرلیت، پرلیت + ورمیکولایت (1:1 حجمی)، پرلیت + پیتماس (1:1 حجمی)، پرلیت + خاک (1:1 حجمی)، پرلیت + خاک + کمپوست کود گاوی (به ترتیب 40، 30، 30%)، پرلیت + خاک + ورمی کمپوست (40، 30، 30%)، خاک، پرلیت + پیتماس شاهد در چهار تکرار انجام شد. در طول دوره رشد، سطح برگ، ارتفاع بوته، قطر ساقه در محل طوقه و پس از برداشت بخش هوایی و تعداد غدهها،...
[ 19 ] - اثر کشت آفتابگردان، کود دامی و لجن فاضلاب بر فراهمی عناصر، pH و EC یک خاک قلیایی
کشت گیاه و مصرف مواد آلی میتواند ویژگیهای شیمیایی خاک و فراهمی عناصر غذایی را تغییر دهد. در یک تحقیق گلخانه‌ای، اثر کشت گیاه آفتابگردان (Helianthus annuus L.)، لجن فاضلاب و کود دامی بر فراهمی عناصر، pH و هدایت الکتریکی محلول یک خاک قلیایی در شرایط غرقاب بررسی گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با دو تکرار، شامل مدت غرقاب در 10 سطح (1، 3، 5، 7، 9، 12، 15، 17، 19 و 2...
[ 20 ] - اثر باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی و فسفر بر شاخص کلروفیل برگ، غلظت نیتروژن و فسفر ریشه و بخش هوایی یونجه در شرایط تنش خشکی
آب و عناصر غذایی خاک از عامل‌های مهم کنترل‌کننده رشد گیاهان هستند. مایه‌زنی لگوم‌ها با باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن و مصرف کود فسفر میتواند رشد گیاهان را در شرایط تنش خشکی بهبود بخشد. در یک آزمایش گلخانه‌ای، تأثیر سطوح رطوبت خاک، فسفر و مایه‌زنی باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی بر شاخص کلروفیل برگ و غلظت برخی عناصر پرمصرف ریشه و بخش هوایی یونجه (.Medicago sativa L) رقم قره‌یونجه در یک خاک لوم رسی...
[ 21 ] - پاسخ ذرت به دامنه رطوبتی با کمترین محدودیت (LLWR) در دو سطح تراکمی در یک خاک لوم رسی
آب، اکسیژن، دما و مقاومت مکانیکی در خاک فاکتورهای فیزیکی هستند که میتوانند مستقیماً بر رشد گیاه مؤثر باشند. با دمای مساعد، در دامنه رطوبتی با کمترین محدودیت (LLWR) نه‌تنها آب کافی برای گیاه فراهم است دو عامل دیگر نیز برای فعالیت ریشه محدودکننده نیست. به‌منظور تعیین LLWR برای گیاه ذرت (Zea mays L.) رقم سینگل کراس 704، آزمایش گلخانه‌ای در یک خاک لوم رسی انجام شد. خاک سطحی پس از عبور از الک 76/4 ...
[ 22 ] - کارایی هیدروکسید دوگانه لایه ای منیزیم-آلومینیم در حذف فسفر از محلول آبی
Background and Objective: Phosphorus (P), as one of the agricultural, industrial and urban wastewater pollutants, plays an important role in eutrophication of surface waters. Use of cationic sorbents for removal of anions including phosphate from aqueous environments is a well-known and effective method. Meanwhile, layered double hydroxides (LDHs) are known as effective anion exchange sorbents....
[ 23 ] - تأثیر شرایط رطوبتی و غلظت آمونیوم بر نیترات‌سازی در دو خاک با بافت متفاوت
Nitrification is one of the most active biological processes in the soils receiving ammonium nitrogen. The rate of this process is under the influence of several factors and their interactions. In this study, the effects of ammonium concentration and moisture content on the extent of nitrification in two soil samples named A (Loam) and B (Clay loam), which had been taken, respectively, from Mar...
[ 24 ] - اثر کود فسفر و ترکیب‌های هیدروکسید دوگانه لایه‌ای بر پایه بیوچار و هیدروچار بر ماده خشک و غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم گیاه ذرت
بیوچار و هیدروچار مواد جامد کربنی هستند که از کربونیزهشدن زیست‌توده‌های آلی تولید می‌شوند. بیوچار با گرماکافت زیست‌توده‌های خشک اما هیدروچار با کربونیزهشدن گرمآبی زیست‌توده‌های خشک و یا مرطوب تولید میشود. در این پژوهش، بعد از تولید بیوچار و هیدروچار از چوب سیب، با ترسیب ذرات هیدروکسید دوگانه لایه‌ای (LDH) بر روی سطوح بیوچار و هیدروچار، به‌ترتیب ترکیب‌های LDH-بیوچار و LDH-هیدروچار ساخ...
[ 25 ] - اثر تلفیق اوره با کود دامی و دو نوع کمپوست (لجن فاضلاب و پسماند شهری) بر غلظت عناصر غذایی کم‌مصرف و سدیم در دانه، برگ و ساقه گندم
سابقه و هدف: برای بهبود حاصلخیزی خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب و عناصر غذایی در خاک، افزایش نفوذ آب در خاک، کاهش فرسایش خاک و بهبود رشد و عملکرد گیاهان، مصرف کودهای آلی مختلف در خاک با توجه به کمبود مواد آلی در بیشتر خاکهای ایران، اهمیت زیادی دارد. بااین‌حال، این کودها به‌تنهایی نمی‌توانند نیاز گیاهان را تأمین کنند و به اندازه کافی در دسترس کشاورزان نیستند. از طرف دیگر، مصرف زیاد کودهای شیمیایی...
[ 26 ] - تغییرات برخی ویژگیهای شیمیایی مواد آلی مختلف پس از تبدیل به بیوچار و هیدروچار
بیوچار و هیدروچار مواد جامد کربنی هستند که از کربونیزهشدن زیست‌توده‌های آلی تولید شده و باعث ترسیب کربن و بهبود حاصلخیزی خاک می‌شوند. هدف از این پژوهش، تبدیل زیست‌توده‌های مختلف شامل لجن فاضلاب، کود مرغی، تفاله چغندر قند، کاه و کلش گندم و ضایعات چوب سیب به بیوچار و هیدروچار و بررسی ویژگیهای شیمیایی آنها بود. همچنین، با استفاده از یک آزمایش گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً ت...
نویسندگان همکار