علی سلاجقه
استاد آبخیزداری دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران
[ 1 ] - بررسی سیل‌خیزی و تعیین عوامل مؤثر در آن در حوضۀ رودخانۀ بالقلی‌چای با استفاده از تکنیک GIS، RS و AHP
سیلاب اصلی‌ترین بلای همه‌گیر و یکی از مسائل مهم جهانی است به طوری که با افزایش شدت و فراوانی رخدادهای سیل، نگرانی‌های جهانی در خصوص افزایش مرگ و میر و ضررهای اقتصادی ناشی از سیل افزایش یافته است. در این مطالعه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، تصاویر ماهواره‌ای، دادههای ایستگاه باران‌سنجی و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) روشی کارآمد برای نقشۀ خطر سیل‌خیزی حوضه و زیرحوضه‌های رودخانۀ بالقل...
[ 2 ] - پیشبینی متغیرهای اقلیمی توسط مدل چندگانه خطی SDSM در دوره آینده برپایه سناریو A2
در چند دهة گذشته افزایش دمای زمین موجب بر هم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده و تغییرات اقلیمی گستردهای در بیشتر سطح کرة زمین ایجاد شده است که از آن به عنوان تغییر اقلیم یاد میشود. هدف از این پژوهش، پیشبینی تغییرات اقلیمی توسط مدل ریزمقیاس نمایی آماری SDSM در دوره آینده برپایة سناریو A2 میباشد. دادههای روزانه بارش، دمای کمینه و دمای بیشینه ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه، برای دو دورة 2015-2040 ...
[ 3 ] - اثرات حذف اثر خودهمبستگی بر تحلیل روند متغیرهای هیدرو اقلیمی (مطالعه موردی استان فارس)
یکی از تحلیل روند و شناخت نوسانات تاریخی در سامانه اقلیمی یکی از مهمترین نیازمندی‌ها در تحقیقات پیرامون تغییرات اقلیمی میباشد. جهت بررسی روند روشهای مختلف پارامتریک و ناپارمتریک وجود دارد. در این میان روش ناپارمتریک من‌کندال کاربرد گسترده در بررسی روند سریهای هیدرولوژیکی دارد. اما وجود خودهمبستگی در سریهای هیدرولوژیکی باعث میشود تا احتمال وقوع خطای نوع اول افزایش پیدا کن...
[ 4 ] - اثر تغییر کاربری اراضی و توسعۀ شهری بر دبی پیک رواناب (مطالعۀ موردی: آبخیز شهری زنجان)
توسعۀ شهری سبب گسترش سطوح نفوذناپذیر و متعاقب آن تغییر در هیدرولوژی شهری شده است. هدف از این تحقیق، بررسی اثر تغییر کاربری و توسعۀ شهری بر تغییرات دبی پیک رواناب در حوزۀ آبخیز شهری زنجان میباشد. بدین منظور، تصاویر TM ماهوارۀ لندست و عکسهای هوایی سالهای 1334، 1379 و 1391 با استفاده از نرم افزار IDRISI Selva و سیستم اطلاعات جغرافیایی پردازش شده و نقشههای کاربری اراضی حاوی شش کاربری تهیه و رو...
[ 5 ] - ارزیابی کارایی مدلهای مختلف برآورد بار معلق به روش منحنی سنجه در حوزۀ آبخیز سفید رود
رسوب معلق بزرگترین منبع آلودهکنندۀ غیرنقطهای و عامل اصلی تخریب کیفیت آبهای سطحی است. چون مدلهای هیدرولیکی انتقال رسوب قادر به پیشبینی بار معلق رودخانه نیستند، منحنیهای سنجه رسوب به عنوان معمولترین روشهای هیدرولوژیکی برآورد بار رسوبی معلق رودخانهها کاربرد وسیعی دارند. از آنجایی که معادلات رگرسیونی منحنی سنجه به علت تبدیل لگاریتمی آمار دبی جریان و رسوب معلق دارای اریب زیاد هستند، ضرایب ا...
[ 6 ] - منشأیابی رسوبات معلق و برآورد عدم قطعیت آن (مطالعه موردی: حوضه زیدشت-فشندک طالقان)
چکیده به منظور اجرای عملیات حفاظتی و مدیریت در حوزه آبخیز نیاز است تا سهم منابع مختلف تولید رسوب تعیین شود. طی سالهای گذشته روشهای منشأیابی در تعیین سهم منابع مختلف رسوب بطور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفتهاند. با توجه به تعداد کم نمونههای برداشتی از مناطق منشأ و همچنین وجود جوابهای مختلف در نتیجه بیشبرازشی، سهم منابع به دست آمده، دارای عدم قطعیتهایی است که لازم است مورد بررسی قرار گی...
[ 7 ] - شبیهسازی جریان روزانه در حوضههای کوهستانی مناطق نیمه‌خشک با استفاده از برنامـه شبیهسازی هیدرولوژیکی فورترن (HSPF)
برنامه شبیهسازی هیدرولوژیکی فورترن (HSPF) قدمت دیرینه‌ای در مدلسازی حوزه آبخیز دارد و در دنیا مطالعات زیادی درباره این مدل انجام‌شده است. حوضه حبلهرود، با مساحتی بالغ‌بر 3200 کیلومترمربع، از زیر حوضههای مهمِ حوزه آبریز کویر نمک است که بخش زیادی از آب موردنیاز دشت گرمسار، به‌ویژه در بخش کشاورزی را تأمین میکند. مطالعات پیشین درباره هیدرولوژی و منابع آب در این حوضه، در گام زمانی روزانه، بیشتر...
[ 8 ] - بهینه‌سازی سهم مشارکت منابع مختلف در تولید رسوب در مناطق لسی(مطالعه موردی: حوزه آبخیز کچیک)
انگشتنگاری رسوبات روشی جهت شناسایی منابع رسوب و تعیین سهم مشارکت هر یک از منابع در تولید رسوب است. در این روش از یک یا چندین خصوصیت بیوژئوشیمیایی (ردیاب‌های طبیعی) استفاده میشود. در این تحقیق از روش انگشتنگاری رسوبات جهت تعیین سهم منابع مختلف رسوب در اراضی لسی بهره گرفته شد. 27 ردیاب در تمامی نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. داده‌ها از لحاظ پرت بودن بررسی شدند. سپس با استفاده از آزمون کراسکال والیس ...
[ 9 ] - آنالیز روند تغییرات دما و بارش با استفاده ازسری‌های زمانی همگن(مطالعه موردی ناحیه خزر)
دما و بارش از پارامترهای مهم جوی برای برنامهریزی در حوضههای آبخیز میباشد. بررسی روند دما و بارش برای برنامهریزیهای آتی در حوضههای آبخیز بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله روند پارامترهای جوی دمای ماکزیمم، مینیمم و بارش سالانه و فصلی ایستگاههای سینوپتیک بندرانزلی، رشت، رامسر، بابلسر و گرگان مورد بررسی قرار گرفتند. برای آشکارسازی روند دما و بارش نیاز به سریهای زمانی همگن میباشد. بررسی ه...
[ 10 ] - تعیین حوزههای آبخیز همگن جهت برآورد فرسایش و رسوب با استفاده از روشهای مختلف تحلیل خوشه‌ای (مطالعه موردی: دامنه شمالی البرز)
شناسایی زیر حوزههای آبخیز همگن اولین گام ضروری تعمیم نتایج مطالعات محیطی می باشد. بدین منظور در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش تجزیه‌وتحلیل عاملی (روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی) از بین 21 متغیر مؤثر بر تولید رسوب در 27 ایستگاه هیدرومتری البرز شمالی، متغیرهای طول‌‌‌مستطیل‌معادل، میزان‌حساسیت‌‌سنگ به فرسایش، بارش متوسط سالانه، جهت و تراکم زهکشی که درمجموع 72/80 درصد واریانس داده‌ها را توجیه می...
[ 11 ] - روابط بین پایداری خاکدانه ها و برخی خصوصیات خاک در خاکهای حوزه آبخیز طالقان
پایداری خاکدانهها کی از خصوصیات اصلی مؤثر بر فرسایشپذیری و ویژگیهای اصلی هیدرولیکی و فیزیکی خاک است. آگاهی از مؤلفه‌های خاک کنترل‌کننده پایداری خاکدانهها برای حفظ ساختمان خاک بسیار مهم است. همچنین شناسایی خصوصیات بحرانی خاک مؤثر بر پایداری خاکدانهها در حوزه آبخیزی که فرسایش خاک ناشی از الگوهای طبیعی پایداری خاکدانهها است، پایه و اساس استراتژیهای حفاظتی است. هدف این مطالعه که در خاکهای س...
[ 12 ] - برآورد رواناب حوضه های شهری با استفاده از مدل URBS-UH (مطالعه موردی: شهر بهارستان)
یکی از اساسیترین مسائل در هیدرولوژی شهری کمی کردن پاسخ هیدرولوژیک حوضه در مقابل بارش باران است. با وجود اهمیت موضوع، اطلاعات بسیار کمی در دسترس است که بتوان با استفاده از آن دادههای مورد نیاز را برای کمی کردن پاسخ هیدرولوژیک بدست آورد. در این مطالعه بانک اطلاعات شهری برای بخشی از شهر بهارستان در استان اصفهان تهیه گردید و با این اطلاعات هیدروگراف واحد شهری با استفاده از مدل URBS-UH برای دو زیر...
[ 13 ] - ارزیابی پایداری خاکدانه ها و تعیین مکانیسم ناپایداری خاک های حوضۀ آبخیز طالقان
با توجه به محدودیتهای موجود در تعیین میزان حساسیت خاک به فرسایش آبی یا فرسایشپذیری خاک از طریق آزمونهای میدانی، کاربردِ روشهای آزمایشگاهی روی نمونههای کوچک خاک (کمتر از 100 گرم)، افزون بر ساده‌بودن، نیازمند هزینه و وقت کمتری است. نتایجِ پژوهشهای مختلف در این زمینه بیانگر آن است که از بین روشهای مختلف آزمایشگاهی، مبنی بر استفاده از خصوصیات خاک، آزمونهای مربوط به ساختمان خاک و پایداری خاکدا...
[ 14 ] - واسنجی و ارزیابی مدل SWMM به منظور شبیه سازی رواناب شهری (مطالعة موری: شهرک امام علی(ع) شهر مشهد)
از مشخصههای مناطق شهری سطوح نفوذناپذیر وسیع و وجود آبراهههای ساختة دست بشر است. افزایش شهرنشینی در دهههای اخیر و رشد سریع شهرها به سمت حوضههای آبخیز بالادست، فرایندهای بارش- رواناب را در حوضههای شهری به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. به همین دلیل، برای نشان‌دادن این فرایندها، در طراحیهای مناسب یا ارزیابی سیستمهای شبکة زهکشی شهری موجود به مدلهای رایانه‌ای توجه خاصی شده است. هدف از این م...
[ 15 ] - تحلیل روند تغییرات جریان در رودخانههای سراب کرخه: شواهدی از آثار تغییر اقلیم بر سیستمهای منابع آب
با جدیترشدن مسئلة تغییر اقلیم و آثار احتمالی آن بر سیستمهای منابع آب، طراحی و اجرای برنامههای مدیریتی، با فرض شرایط هیدرولوژیکی ثابت، میتواند مدیریت و برنامهریزی را با چالش جدی در پیشبینی دقیق نیازهای آتی روبه‌رو کند. بر این اساس، در مطالعة حاضر تلاش شده است روند تغییرات متغیرهای هیدرواقلیمی در ایستگاههایی با آمار طولانی‌مدت در سراب کرخه، با استفاده از روش «من- کندال اصلاح‌شده برای اثر خ...
[ 16 ] - بررسی روند تغییرات مکانی غلظت رسوب در طول دامنه
فرسایش یکی از مهمترین عوامل تخریب خاک و کاهش حاصل‌خیزی است. از آنجایی که طول دامنه یکی از فاکتورهای مؤثر در شکل زمین و، درنتیجه، در میزان فرسایش است، در این تحقیق سعی شد تغییرات مکانی غلظت رسوب در طول دامنه تا رسیدن به ظرفیت حمل بررسی شود. بدین منظور، یک سیستم شبیه‌ساز دامنه طراحی و ساخته شد. این سیستم شامل ده فلوم پنج‌متری است که با سری‌کردن آنها دامنه‌ای پنجاه‌متری ایجاد میشود. در این سیست...
[ 17 ] - انتخاب بهترین فرمول تجربی برای برآورد زمان تمرکز در حوزههای آبخیز شهری (مطالعة موردی: شهر ماهدشت)
اتخاذ روشهای صحیح در مدیریت آبخیزهای شهری برای کاهش خطرها امری انکارناپذیر و ضروری است. لازمة این امرْ برآورد میزان رواناب با درجة اطمینان بالاست. یکی از عواملی که بدون شک، تأثیر زیادی در دبی اوج و حجم رواناب دارد زمان تمرکز است. هدف از این تحقیق انتخاب بهترین روش از میان فرمولهای تجربی برآورد زمان تمرکز است. برای تعیین زمان تمرکز واقعی از روش صحرایی مبتنی بر اندازه‌گیری زمان پیمایش آب با استف...
[ 18 ] - مقایسة مدلهای مختلف برای پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوزة آبخیز زنگوان ایلام
شناسایی مناطق مستعد زمین‌لغزش از طریق پهنه‌بندی خطر با مدلهای مختلف یکی از اقدامات اساسی در جهت کاهش خسارت احتمالی و مدیریت خطر است. هدف اصلی از این تحقیق مقایسه و ارزیابی چهار روش‌ـ ارزش اطلاعاتی، تراکم سطح، تحلیل سلسله‌مراتبی سیستم‌ها، و روش پیشنهادی گوپتا و جوشی‌ـ برای پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوزة آبخیز زنگوان در استان ایلام است. نخست کلیة عوامل مؤثر در وقوع زمین‌لغزش استخراج گردید. سپس...
[ 19 ] - مقایسة کارایی مدلهای آماری و مفهومی در پیشبینی خشکسالی هیدرولوژی (مطالعة موردی: حوزة آبخیز کرخه)
خشکسالی پدیده‌ای است که برای پیشبینی آن نمی‌توان از مدل مشخصی استفاده کرد. بر این اساس، محققان تلاش می‌کنند با استفاده از مدلهای پیشرفته دقت پیش‌بینی‌ها را افزایش دهند. در این زمینه، مدلهای استوکاستیک خطی، شبکة عصبی مصنوعی، و مدلهای هیبرید میتوانند در دقت پیشبینی مفید باشند. تحقیق حاضر به بررسی کارایی مدلهای اتورگرسیو میانگین متحرک تجمعی (ARIMA)، شبکة عصبی مصنوعی مستقیم (DMSNN)، شبکة عص...
[ 20 ] - بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر خصوصیات سیلاب با استفاده از مدل HEC- HMS (مطالعة موردی: حوزة آبخیز طالقان)
یکی از عوامل اصلی در تغییر رژیم سیلابی حوزههای آبخیزْ تغییر کاربری اراضی در سطح حوضه است. حوزة آبخیز طالقان، طی سالهای متمادی، دستخوش تغییر کاربری اراضی شده که احتمال تأثیر آن بر خصوصیات سیلاب رودخانه مطرح است. در تحقیق حاضر، با تلفیق سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل HEC- HMS، آثار تغییر کاربری اراضی بر سه پارامترـ دبی اوج، حجم، و زمان پایة سیل‌ـ در بخشی از حوزة آبخیز طالقان بررسی شد. ب...
[ 21 ] - مدل منطقه‌ای منحنی تداوم جریان حوزههای آبخیز بدون آمار مناطق خشک (مطالعه موردی: ایران مرکزی)
منحنی تداوم جریان (FDC) نشاندهندة رابطۀ بین فراوانی و مقدار دبی است. دادههای دبی جریان آب، به شکل منحنی تداوم جریان، به عنوان پیش‌نیاز، برای طرح‌های مدیریت منابع آب، از قبیل طراحی سدها، نیروگاه‌های برق‌آبی، اجرای عملیات آبخیزداری، ارزیابی خطر خشکسالی، و بررسی سلامت زیست‌بوم رودخانه، مورد نیاز است. این مطالعه در یازده حوزة آبخیز منتخب با ویژگیهایِ مشترکی، همچون طول دورة آماری مشترک دبی روزانة...
[ 22 ] - تغییرات مکانی میزان نیترات در آب زیرزمینی با استفاده از زمین¬آمار (مطالعه موردی: دشت کردان)
بررسی تغییرات مکانی پارامترهای کیفی آبهای زیرزمینی در شناخت وضعیت کیفی آبخوان، منابع آلوده کننده و تعیین مناسبترین راهکارهای مدیریتی از اهمیت ویژهای برخوردار است. روشهای زمینآماری و GIS میتوانند در این راستا ابزار مفیدی باشند. با توجه به کاربریهای متعدد حوضه کردان، پارامترهای کیفی در آب زیرزمینی این حوضه میتواند دارای تغییرات مکانی قابل توجهی باشد. بر این اساس نمونههای آب زیرزمینی 52 چ...
[ 23 ] - پیشبینی سیل با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون چندمتغیره غیرخطی (مطالعه موردی: طالقان)
با توجه به کمبود ایستگاههای اندازه‌گیری در کشور، لزوم استفاده از مدلهای تجربی برآورد دبی حداکثر لحظه‌ای بسیار ضروری است. در این پژوهش از دو مدل شبکه عصبی و رگرسیون چندمتغیره غیرخطی برای پیشبینی دبی اوج در حوزة آبخیز طالقان استفاده گردید. با استفاده از آمار دبی‌های متوسط حداکثر روزانه و بارش‌های متناظر، یک روز قبل و پنج روز قبل و مجموع بارندگی پنج روزه و همچنین دمای میانگین ماهانه در واحدهای...
[ 24 ] - بررسی و مقایسه روشهای تحلیل منطقه‌ای سیلاب در منطقه البرز مرکزی
راهکار مناسب برای پیشبینی سیلاب‌ها بهره‌گیری از آمار دبی بیشینه لحظه‌ای ایستگاههای هیدرومتری در هر منطقه میباشد ولی به دلیل نبود این ایستگاه‌ها و یا آمار ناقص و کوتاه مدت در بیشتر مناطق کشور می‌بایست با بهره‌گیری از روش‌هایی، نسبت به برآورد مناسب دبی سیلابی در آن مناطق اقدام نمود. یکی از این راهکارها روشهای تحلیل منطقه‌ای سیلاب میباشد که در یک منطقه با بهره‌گیری از آمار دبی‌های قابل دید نق...
[ 25 ] - بررسی امکان برآورد بار معلق رودخانه کرج با بهره‌گیری از منطق فازی و شبکه عصبی
برآورد بار معلق رودخانه یک امر مهم در طراحی سازه‌های آبی, مسائل زیست محیطی و کیفیت آب رودخانهها میباشد. یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای برآورد بار معلق رودخانه منحنی سنجه رسوب میباشد،ْ در منحنی سنجه رسوب یک رابطه رگرسیونی که بهطور معمول از نوع توانی میباشد بین دبی آب و رسوب بر قرار میشود. با توجه به عدم قطعیت‌ها و غیر خطی بودن ارتباط بین دبی آب و رسوب, منحنی سنجه رسوب فاقد کارایی لازم برا...
[ 26 ] - بررسی کارایی روشهای عصبی- فازی و مدلهای آماری در شبیهسازی فرآیند بارش-رواناب
یکی از پیچیده‌ترین فرآیندهای هیدرولوژیکی فرآیند بارش-رواناب است, که از پارامترسهای مختلف فیزیکی و هیدرولوژیکی تاثیر می‌پذیرد. در این پژوهش با بهره‌گیری از روشهای آماری ARMAX, شبکه عصبی, عصبی-فازی (ANFIS با جداسازی خوشه‌ای و شبکه‌ای) و دو مدل بدست آمده از ترکیب آنها به منظور مدلسازی فرآیند بارش-رواناب و پیشبینی جریان رودخانه بهره‌گیری شد. به طوری که درآغاز ساختار بهینه هر یک از مدلها تعیین ...
[ 27 ] - DETERMINING OF REGIONAL COEFFICIENTS OF FULLER'S EMPIRICAL FORMULA TO ESTIMATE MAXIMUM INSTANTANEOUS DISCHARGES IN DASHT KAVIR BASIN, KALSHOUR SABZEVAR, IRAN
Estimation of the magnitude and frequency of maximum instantaneous discharges and hydrographs are used for a variety of purposes, such as the design of bridges, culverts, flood-control structures; and the management and regulation of floodplains. Fuller (1914), developed a flood-frequency formula based on analysis of flood peaks in hundred of streams to provide simple methods of estimating maxi...
[ 28 ] - تجزیه و تحلیل حساسیت پارامترهای ورودی مدل مدیریت رواناب شهری SWMM (مطالعه موردی: شهر ماهدشت)
در طی چند دههی گذشته با توجه به رشد سریع جمعیت و توسعهی شهری، رواناب شهری افزایش یافته و منجر به مشکلات محیط زیستی مختلفی از جمله آبگرفتگی معابر سطح شهر، انتشار آلودگیهای زیست محیطی و خطرات ناشی از گسترش سیلاب شده است. تحلیل حساسیت روشی است برای نشان دادن این که کدام یک از پارامترها ورودی مدل تأثیـر بیشتری بر نتایج اعمال میکند. هدف از تحقیق تعیین پارامترهای مهم ورودی مدل SWMM و اطمینان از ...
[ 29 ] - بررسی تاثیر بهترین اقدامات مدیریتی در کاهش منابع آلاینده نقطه‌ای و غیرنقطهای آب با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردی: حوضه آبخیز سیمره، رودخانه سیمره)
کیفیت آبهای سطحی تأثیر زیادی بر روی سلامتی انسان و اکوسیستم‌های آبی دارد. منابع آلودگی آب شامل منابع آلودگی نقطه‌ای (PSPS) و منابع آلودگی غیرنقطهای (NPSPS) میباشد. شناسایی منابع آلودگی نقطه‌ای و غیرنقطهای برای ارزیابی کیفیت آب سطحی و منابع اصلی آلودگی در حوضه حائز اهمیت میباشد. در این مطالعه، مدل ارزیابی آب و خاک (SWAT 2009) برای بررسی تأثیر منابع آلاینده نقطه‌ای و غیرنقطهای بر روی کیفیت ...
[ 30 ] - بررسی کارایی مدلهای ریزمقیاس‌نمایی آماری LARS-WG و SDSM در شبیهسازی دما و بارش
در این تحقیق، نتایج دو روش ریزمقیاس نمایی SDSM و LARS-WG با در نظر گرفتن معیارهای خطا، ازلحاظ بارش روزانه، دماهای حداقل و حداکثر روزانه در دو ایستگاه سینوپتیک روانسر و کرمانشاه مقایسه میشود. در هر دو مدل دوره زمانی 1988-1961 و 1989-2001 به ترتیب برای انجام واسنجی و صحت سنجی در نظر گرفته شدند. نتایج کلی نشان داد که مدل SDSM در دو ایستگاه موردبررسی، در هر دو مرحله واسنجی و صحت سنجی، برای دماهای ...
[ 31 ] - ارزیابی آسیب‌پذیری آب زیرزمینی با استفاده از روشهای ترکیبی دراستیک اصلاح‌شده، رگرسیون لجستیک و تحلیل سلسله مراتبی دراستیک (دشت هشتگرد)
نحوه انتقال آلاینده‌ها به آب زیرزمینی از نظر موقعیت مکانی و سرعت انتقال آلاینده، متفاوت است که شناسایی این مناطق و مدیریت اصولی آنها برای انواع کاربری‌ها، با توجه به حساسیت آنها در انتقال آلودگی ضروری است. روش دراستیک از جمله روشهای هم‌پوشانی تهیه نقشه حساسیت به آلودگی است که هفت پارامتر اصلی در انتقال آلودگی به سفره آب زیرزمینی و پخش آلودگی در آن دخالت داده میشود. با توجه به اثرات محلی پار...
[ 32 ] - آنالیز همبستگی پایۀ زمانی و تأخیر زمانی بین خشکسالی اقلیمی و خشکسالی آب‌شناختی دشت هشتگرد
به منظور بررسی آثار زمانی خشکسالی اقلیمی بر خشکسالی آب‌شناختی در منابع آب زیرزمینی، تحقیق حاضر در دشت هشتگرد انجام شد. در این تحقیق، ابتدا SPI به عنوان نمایة خشکسالی اقلیمی استانداردشده و GRI به عنوان شاخص منابع آب زیرزمینی محاسبه شد. از آزمون من‌کندال برای بررسی وجود روند در داده‌ها استفاده شد. همبستگی پیرسون بین SPI و GRI از طریق همبستگی متقابل محاسبه شد. برای بررسی دقیق همبستگی، از پایه‌های ...
[ 33 ] - بررسی تغییرات مکانی و زمانی سطح آب زیرزمینی دشت کرمان با استفاده از روش زمینآماری مناسب (طی یک دوره آماری 10 ساله، 1375- 1385)
از آنجا که خصوصیات آبهای زیرزمینی در مقیاس مکانی و زمانی عمل کرده، نمی‌توان این خواص را در طول زمان و مکان ثابت فرض کرد. بنابراین این تحقیق به منظور بررسی تغییرات مکانی و زمانی سطح آب زیرزمینی دشت کرمان در یک دوره آماری دهساله (85-1375) بهکمک بهترین روش تخمین‌گر زمینآماری انجام شد. در این راستا، ابتدا منابع آماری موجود سطح آب زیرزمینی دشت (شامل 67 حلقه چاه مشاهده‌ای)، جمعآوری و بانک اطلاعا...
[ 34 ] - تعیین شایستگی منابع آب برای چرای شتر با استفاده از GIS
شناخت و استفاده صحیح از منابع آب، به ویژه در مراتع مناطق خشک و نیمه خشک بسیار مهم است. کمبود آب و یا زیادی آن در مرتع به استفاده غیر صحیح از این منبع با ارزش منجر خواهد شد. در این تحقیق به منظور مطالعه شایستگی منابع آبی، سه مدل کیفیت، کمیت و فاصله از منابع آبی مورد بررسی قرار گرفتند که اجزای مدل اصلی را تشکیل می‌دادند. این تحقیق با استفاده از روش (1990) FAO، در محیط سیستمهای اطلاعات جغرافیایی...
[ 35 ] - پیشبینی دبی اوج در نقاط پایین دست با استفاده از داده های ایستگاههای بالادست به کمک شبکه عصبی (مطالعه موردی: طالقان)
در برخی موارد ممکن است ایستگاه هیدرومتری پایین‌دست منطقه به دلایلی تخریب شده باشد و دانستن دبی در پایین‌دست منطقه ضرورت داشته باشد، در این مواقع می‌توان با استفاده از اطلاعات موجود و یا دادههای ایستگاههای بالادست، دبی در ایستگاه پایین‌دست را پیشبینی کرد. در این تحقیق دبی اوج در ایستگاه گلینک واقع در خروجی حوزه آبخیز طالقان با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی در دو حالت پیشبینی شده است. در حالت ا...
[ 36 ] - مقایسه روشهای رگرسیونی چاو و استوکاستیک در برآورد دبی حداکثر سالیانه (مطالعه موردی: منطقه البرز مرکزی)
به منظور بررسی دقت روشهای رگرسیونی چاو و استوکاستیک برای برآورد دبی حداکثر سالیانه در منطقه البرز مرکزی با استفاده از آمار دبی‌های حداکثر روزانه اقدام به بازسازی دبی‌های حداکثر سالیانه شد. در این تحقیق از روش همبستگی برای بازسازی دبی‌های حداکثر سالیانه استفاده شد. پس از بررسی و تکمیل آمار، دادههای 23 ایستگاه هیدرومتری موجود در منطقه با طول دوره آماری مشترک 20 ساله برای بررسی و تجزیه و تحلیل ان...
[ 37 ] - پیشبینی سلامت حوضه آبخیز بر پایة متغیّرهای کیفیّت آب سطحی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز طالقان)
کیفیّت آب سطحی، یکی از معیارهای مهمّ تعیین سلامت حوضه آبخیز است؛ بهگونهای که تغییرات آن، تعیین‌کنندة وضعیّت سلامت و در نتیجه، پایداری جوامع محیطی و انسانی است. با توجّه به اینکه در دهة اخیر، بر اثر مصرف بیش از حدّ منابع آب و آلودگی، این متغیّر حیاتی دچار تغییر شده است؛ بنابراین، اطّلاع از وضعیّت آن در سالهای آتی میتواند نقش مهمّی در برنامهریزی محیطی و پایداری جغرافیای انسانی داشته باشد. حوضة آبخیز ...
[ 38 ] - Hydrological Drought Forecasting Using Stochastic Models (Case Study: Karkheh watershed Basin)
Hydrological drought refers to a persistently low discharge and volume of water in streams and reservoirs, lasting months or years. Hydrological drought is a natural phenomenon, but it may be exacerbated by human activities. Hydrological droughts are usually related to meteorological droughts, and their recurrence interval varies accordingly. This study pursues to identify a stochastic model (o...
[ 39 ] - شناخت قدرت‌های اجتماعی و ارتباط آن با شکل‌گیری رفتار همکارانه در مدیریت تعارضات منابع آب در حوزه آبخیز سد درودزن، استان فارس
بروز نقصان و کاهش در منابع طبیعی موجود در حوزههای آبخیز و توزیع غیریکنواخت آنها میتواند بر روابط اجتماعی میان ساکنان حوزههای آبخیز تأثیرگذار بوده و منجر به بروز تعارضات در بین افراد گردد. با توجه به کمبود آب در حوزه آبخیز سد درودزن، مطالعه حاضر با هدف مدیریت تعارضات منابع آب در حوزه آبخیز سد درودزن با محوریت روابط اجتماعی انجام شده و به تعیین نقاط قوت موجود در شبکه روابط اجتماعی پرداخته است...
[ 40 ] - برآورد رواناب روزانه در حوضه های فاقد آمار با استفاده از منطقه ای کردن پارامترهای مدل HBV (منطقه مورد مطالعه: البرز مرکزی)
اطلاعات مربوط به جریان روزانه برای حل مسائل مختلف هیدرولوژیکی بسیار اساسی میباشند. با این حال تنها در درصد کمی از رودخانههای دنیا دادههای پیوسته جریان برای واسنجی مدلها در دسترس میباشند. یک روش برآورد جریان روزانه در حوزههای فاقد آمار انتقال پارامترهای واسنجی شده مدل بارش رواناب از حوزه دارای آمار(حوزه بخشنده) به حوزه فاقد آمار (حوزه گیرنده) میباشد. این روش بر پایه انتخاب یک حوزه مشابه...
[ 41 ] - بررسی اثر توسعه شهری بر تغییرات حجم رواناب با استفاده از مدل بارش- رواناب SWMM (مطالعه موردی: آبخیز شهری زنجان)
تمرکز جمعیت بشری در مناطق شهری با توسعه شهرها و تغییر چهره طبیعی زمین سبب افزایش سطوح نفوذناپذیر و تغییر چرخه هیدرولوژی شده است. به منظور بررسی اثر توسعه شهری بر حجم رواناب ورودی به شبکه جمعآوری رواناب شهر زنجان، روند توسعه شهری با استفاده از تصاویر TM ماهواره لندست در نرم افزارهای IDRISI Selva و ArcGIS 9.3 پردازش شد. و نقشه کاربری اراضی سالهای 1334، 1379 و 1391 تهیه گردید. آنالیز رفتار هید...
[ 42 ] - پیشبینی انتقال بار بستر در رسوبات چسبنده با استفاده از شبکه عصبی
انتقال بار بستر بهطور گسترده در دهههای اخیر مورد توجه و مطالعه قرار گرفتهاست و معادلات زیادی از آنها نتیجه شده که اجزای تشکیلدهنده و شکل ارائه هر یک از این فرمولها متفاوت از بقیه میباشد. بهدلیل پیچیدگی و تنوع عوامل موثر بر فرآیند انتقال بار بستر، دستیابی به روابط قطعی یا تحلیلی، بسیار مشکل میباشد. مدلسازی شبکه عصبی که تاکنون بیشتر برای فرآیندهایی که به علم فیزیک محدود میشوند اس...
[ 43 ] - ارزیابی برخی روشهای درون‌یابی در مطالعه مرفولوژی بستر رودخانهها و کانال‌های آبی
مطالعه تغییرات بسترهای رسوبی در شناخت رفتار رودخانهها، از جمله مسائل مورد توجه مهندسان رودخانه میباشد. با توجه به اینکه رودخانهها مکانهایی میباشند که همواره در معرض فرسایش و رسوبگذاری و به عبارتی دیگر بارگذاری و باربرداری هستند، شناخت چگونگی تغییرات توپوگرافی بستر و الگوی آبشستگی و رسوبگذاری از نکات جالب توجه مهندسان هیدرولیک میباشد. در پژوهش پیش رو با استفاده از دادههای آزمایشگاهی ب...
[ 44 ] - بررسی تاثیراحداث میانبر بر فرسایش و تولید رسوب رودخانه با استفاده از مدل MIKE11
رودخانه دره گپ واقع در شمال استان بوشهر در بازه مورد مطالعه، الگوی پیچانرودی را تجربه نموده است که قوسهای خارجی آن با تمایل ... شهر گناوه باعث میشود در هنگام افزایش تراز آب، سیلاب به شهر هدایت شود. در این بازه، متمایل به شهر گناوه بوده که موجب میشود افزایش تراز آب در سیلابهای رخ داده متوجه شهر باشد. لذا در این پژوهش در غالب مسیر طرح، با فرض احداث سه میانبر قوسهای موجود حذف شدند، این امر مو...
[ 45 ] - تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی حوضۀ غرب تالاب جازموریان
در این تحقیق، به ارزیابی اثر تغییرات کاربری اراضی بر منابع آب زیرزمینی و پایش تغییرات مکانی و زمانی پارامترهای کمی و کیفی آب زیرزمینی در حوضۀ غرب تالاب جازموریان پرداخته شد. به‌طوری‌که به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی از تصاویر ماهوارۀ لندست، سنجنده‌ها2002 TM و 2015OLI با استفاده از روش حداکثر احتمال، استفاده گردید، همچنین جهت ارزیابی پارامترهای کمی و کیفی آب زیرزمینی نیز از اطلاعا...
[ 46 ] - مدل سازی مشخصات ژئومتری فرسایش خندقی (مطالعه موردی: استان ایلام)
یکی از انواع فرسایشهای آبی که موجب تخریب اراضی و بر هم خوردن تعادل در پهنههای منابع طبیعی میشود، پدیدۀ فرسایش خندقی است. تخریب اراضی، بر هم خوردن منظر زمین و تعادل اکولوژیک و به مخاطره افتادن منابع زیستی در این مناطق، از جمله موارد دیگری است که پژوهش در مورد فرسایش خندقی به ویژه در شهرستان درهشهر را گریزناپذیر و الزامی میکند. در همین راستا تعداد 36 خندق در پهنۀ خندقی دره شهر در استان ایلا...
[ 47 ] - Determining the Factors affecting on the geometry of Gully Erosion (Case study: Darrehshahr, Ilam)
One of the types of water erosion and land degradation which causes imbalance in the area of natural resources and agricultural land and gives heavy losses, is the gully erosion phenomenon. To control this phenomenon, It is important to understand the influence factors on the geometry specification. Land degradation, a broken ecological balance of the land and landscape and risk of falling at b...
[ 48 ] - مدلسازی بارش-رواناب مبتنی بر رویکرد پویایی سیستم، مطالعه موردی: حوضه کارده مشهد
مدلسازی بارش-رواناب یکی از روشهای تخمین رواناب و ابزاری مناسب برای مطالعه فرایندهای هیدرولوژیکی، ارزیابی منابع آبی و مدیریت حوزه آبخیز میباشد. اما پیچیدگی و ماهیت غیر خطی فرایند بارش-رواناب و ناشناخته بودن تاثیر عوامل روی یکدیگر و نهایتا روی دبی خروجی حوضه مدلسازی را مشکل‌تر میکند. لذا، استفاده از روش‌هایی که علاوه بر پویایی، قابلیت توسعه، ساختار مفهومی و کاربرپسند داشته باشد، ضروری میبا...
[ 49 ] - انگشتنگاری رسوبات و برآورد عدم قطعیت آن در حوزۀ آبخیز تولبنه در استان گلستان
آگاهی از منابع تولید رسوب جهت تدوین برنامههای مدیریتی حفاظت آب و خاک در حوزههای آبخیز امری ضروری میباشد. در طی سه دهۀ گذشته روش انگشتنگاری کاربرد گستردهای در تعیین سهم منابع مختلف رسوب داشته است. در تحقیق حاضر اقدام به انگشتنگاری رسوبات و تعیین سهم کاربریهای مختلف در تولید رسوب در حوزۀ آبخیز تولبنه در استان گلستان شد. بدین منظور ابتدا 44 نمونه منبع از کاربریهای جنگل، مرتع، کشاورزی و فر...
[ 50 ] - Social Network, Joint Image Building and Adaptation Toward Water Governance (Case Study: Taleghan Watershed)
There is a multifaceted approach of water resource in a watershed, which is accompanied by complexity and issues such as the interaction of natural and human systems. Achieving the consistent governance of water resources is one of the most important management approaches in the water sector, which requires a coherent structure of knowledge transfer and information on the organizations stakehol...
[ 51 ] - Evaluating of VIC-3L Land Surface Model for Simulation of Stream Flow of Gharesou watershed
Land-surface models are widely used to simulate and predict the movement of momentum, energy, and matter between the biosphere and the atmosphere at local, regional and global scales. In this study, in order to evaluate the performance of this model in daily simulation of discharge in Gharesou watershed, using a spatial resolution of 0.125 degrees, satellite imagery and global databases to prov...
[ 52 ] - پیشبینی سلامت محیطی با استفاده از برنامهریزی بیان ژن و شبکۀ بیزین در حوزۀ آبخیز طالقان
یکی از معیارهای مهم کیفیت زندگی، سلامت حوزۀ آبخیز است. پژوهشهای صورت گرفته در این زمینه نشان میدهد در ایران مدلی برای بررسی سلامت حوزۀ آبخیز تهیه و تنظیم نشده است. در این پژوهش با استفاده از طول آماری 27 ساله (1369-1395) 5 متغیر محیطی (رسوب، دبی، بارش، دما، تبخیر) در حوزۀ آبخیز طالقان واقع در استان البرز با استفاده از بیان ژن و شبکۀ بیزین برآورد شده است. با استفاده از برنامهریزی بیان ژن و شب...
[ 53 ] - ارزیابی کارایی مدل SWMMبه منظور شبیهسازی هیدروگراف رواناب شهری (مطالعۀ موردی: بخشی از منطقۀ 22 تهران)
در طی چند دهۀ گذشته با توجه به رشد جمعیت و توسعۀ شهری، رواناب شهری افزایش یافته و منجر به مشکلات مختلفی از جمله آبگرفتگی معابر سطح شهر، انتشار آلودگیهای زیست محیطی و خطرات ناشی از گسترش سیلاب شده است. به منظور مدیریت رواناب شهری لازم است میزان رواناب به درستی برآورد گردد. از جمله مدلهای پرکاربرد برای برآورد رواناب شهری مدل SWMMاست. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کارایی مدل SWMM در شبیهسازی دبی جری...
[ 54 ] - Risk analysis of urban flood in Bandar Abbas using Machine Learning model and Analytic Hierarchy Process
Extended abstract 1- Introduction Floods are one of the natural events that cause human casualties and damage to buildings, facilities, gardens, fields, and natural resources every year. Urbanization disturbs the balance of slopes through indirect intrusion within watersheds, kills vegetation, soil compaction, and changes in the profile of waterways, increases the severity of floods, and incr...
[ 55 ] - Analysis of Water Security Concept in Neyshabour Plain Watershed by Using Human-Environment System (HES) Interaction Framework
The water shortage crisis that is sweeping the globe today has posed serious harm and threat to people around the world. Meanwhile, Iran is one of the water-scarce countries due to its location in the arid and semi-arid belt and fluctuations in rainfall. The water status in most of its regions is in a state of tension and sometimes crisis. The pervasive nature of water and the existence of nume...
نویسندگان همکار