سید حسین بحرینی
استاد- دانشگاه تهران
[ 1 ] - تدوین ضوابط طراحی شهری بر مبنای شناخت و مقایسه الگوهای رفتاری با تاکید بر نقش اقلیم در فضاهای شهری در دو اقلیم سرد و کوهستانی و گرم و مرطوب جنوبی(نمونه موردی شهرکرد و بوشهر)
رفتارهای متفاوت مردم در فضاهای شهری به علت وجود عوامل مختلف در فضای شهری است. این عوامل مختلف بصورت مستقیم یا غیر مستقیم بر چگونگی رفتار استفاده کنندگان از فضا تاثیر می گذارد. یکی از این عوامل که بر استفاده مستمر افراد از فضاهای شهری اثر گذار است و شرط آمدن به فضای شهری است، عامل اقلیم و نحوه تاثیر آن بر استفاده از فضا است. بنابراین تعدیل شرایط نامساعد اقلیمی_ محیطی در فضاهای شهری، عامل مهم در ...
[ 2 ] - بررسی تطبیقی تأثیر ویژگی‌‌های خرده‌اقلیم در الگوی رفتارهای شهری نمونۀ موردی: فضاهای شهری یزد (اقلیم گرم و خشک) و فومن (اقلیم معتدل و مرطوب)
شرایط سخت اقلیمی از اصلی‌ترین عوامل محدودکنندۀ رفتارهای شهری است. بر این اساس، طراحان محیط می‌کوشند با نزدیک‌‌کردن خرده‌اقلیم‌ها به منطقۀ آسایش، فضاهای شهری را برای دامنۀ گستردهای از رفتارها در طیف وسیعی از زمان‌ها قابل استفاده کنند. هدف این پژوهش، بررسی تأثیرات خرده‌اقلیم در الگوهای رفتاری و بررسی و اکتشاف راهکارهای تعدیل شرایط سخت اقلیمی در معماری و شهرسازی بومی است. در این تحقیق مطالعۀ تطب...
[ 3 ] - شکل‌گیری و شکل‌دهی شهر در دو پارادایم مدرنیسم و پست‌مدرنیسم
از ابتدای پیدایش شهر تاکنون می‌توان سه نوع مدل را از نظر نوع و میزان مداخله در شکل آنها شناسایی کرد: 1. شهر «شکل گرفته‌شده»، 2. شهر «شکل‌داده‌شده» و 3. شهری که شکل آن ترکیبی از «شکل‌گیری» و «شکل‌دهی» است. بدیهی است تعداد این سه نوع مدل به‌هیچ‌وجه متناسب نیست و از زمانی به زمان دیگر، نظامی به نظام دیگر و منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت بوده است. تاکنون همواره این سؤال به طور جدی در بین فلاسفه، ان...
[ 4 ] - رویکردها وسیاست های نوسازی شهری (از بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار)
این مقاله به بررسی سیرتحول رویکردها و سیاست‌های نوسازی شهری از نخستین اقدامات در چارچوب بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار می‌پردازد. در دهه‌های اخیر، سیاست‌های متعددی در رویارویی با مسئله افت کیفیت محیطی، منزلت اجتماعی و سرزندگی اقتصادی شهرها (به ویژه در نواحی درونی آنها) مطرح و برنامه‌های گوناگونی در این خصوص به اجرا درآمده‌اتد. در یک نگاه تحلیلی_تاریخی مراحل متمایزی در فرآیند تکاملی این سیاست...
[ 5 ] - تحلیل چالش‌های تصمیم‌گیری اخلاقی مدیران شهری در طرح‌های توسعه شهری؛ مورد مطالعاتی: طرح جامع اراضی عباس‌آباد تهران (مصوب سال 1384)
مدیران شهری در برابر معضلات پیچیده و فراگیر اخلاقی عرصه شهرسازی، نیازمند مدل‌های اخلاقی کاربردی هستند که هم رفتار آنان و هم نظام ارزشی مدیریت شهری را هدایت و کنترل نماید. پژوهش حاضر به ارائه چارچوب تصمیم‌گیری اخلاقی مدیران شهری و تحلیل چالش‌های تحقق آن در طرح جامع اراضی عباس‌آباد تهران (مصوب 1384) با استفاده از روش تحقیق تلفیقی (کمی و کیفی) پرداخته است. در بخش کمی، از آزمون‌های آماری ناپارامتری...
[ 6 ] - تحلیلی بر مهمترین مهارتهای شهرسازان در ایران و موفقیت دوره کارشناسی در انتقال این مهارتها
آموزش شهرسازی شامل سه مولفه اصلی است: دانش، مهارتها و ارزشها. مطالعات گستردهای به معرفی مهارتهای اصلی موردنیاز شهرسازان پرداختهاست ولی تفاوتهای بنیادی در آموزش شهرسازی در کشورهای در حال توسعه و کشورهای پیشرفته لزوم شناسایی مهارتهای مورد نیاز شهرسازان در این کشورها را افزایش میدهد. برای شناخت مهمترین مهارتهای شهرسازان در ایران مجموعاً 341 پرسشنامه توسط دانشجویان، دانشآموختگان، استادان ...
[ 8 ] - انسجام‌بخشی کالبدی به محدودۀ مرکزی شهر شیراز* ارائۀ راهکارهای طراحی شهری به منظور افزایش انسجام کالبدی بر اساس نظریه‌ی پیچیدگی
انسجام کالبدی کیفیتی است که در کالبد شهرهای معاصر به سختی یافت می‌شود. در پاسخ به این مسأله، هدف این پژوهش دستیابی به راهکارهای طراحی شهری است که با استفاده از آنها بتوان به کالبدی منسجم تر و پاسخگو به نیازهای معاصر شهروندان دست یافت. در این راستا، در قالب یک تحقیق کیفی و با مرور اسناد کتابخانه‌ای و پیمایش میدانی، اصول فرم شهر بر پایۀ نظریه‌ی سیستم‌های پیچیده در بافت تاریخی شهر شیراز مورد سنجش ...
[ 9 ] - تحلیلی بر ضرورت وجودی دوره کارشناسی شهرسازی در دانشگاه های ایران
با توجه به ماهیت بین رشته ای شهرسازی یکی از سؤالات کلیدی در آموزش شهرسازی ضرورت وجود یا عدم وجود مقطعکارشناسی در شهرسازی است؟ دیدگاه های موافق و مخالف زیادی در این ارتباط وجود دارد. در حالی که بعضی از مقطعکارشناسی ارشد حمایت می-کنند، عده ای با توجه به عملکرد خوب فارغ التحصیلان کارشناسی شهرسازی، ضرورت انتخابرشته شهرسازی از 18 - 19 سالگی و مشکلات مالی دانشگا هها بر ضرورت وجودی مقطع کارشناسی تأکید...
[ 10 ] - Analysis and Assessment of Communicative Action Indicators and Variables; a Case of Tehran city, Iran
While there are a wide variety of studies about communicative action theory of Habermas, there is the need for building of indicators and variables for quantitative methods of assessing this concept in a particular case study. Especially as the development of communicative action theory has created new perspectives in urban planning, it is necessary to assess and promote this concept in cities ...
[ 11 ] - Can Urban Design Play a Role in Urban Sustainability? International developments / local challenges
There is widespread recognition today that we are living in a period of profound technological, social, economic and political change, and that this process of change is accelerating. Yet, there is less certainty about the nature and meaning of these changes—whether they should be regulated or liberalized, supported or resisted— and the kind of world they are leading to. Despite these uncertai...
[ 12 ] - تحلیلی بر شباهتها و تفاوتهای محتوای آموزشی (دانش) شهرسازی در ایران با سایر کشورها با تأکید بر مقطع کارشناسی
آموزش شهرسازی شامل سه مؤلفة اصلی است: دانش، مهارتها، و ارزشها. تأکید تحقیق حاضر بر ارزیابی دانش شهرسازی با مقایسۀ سرفصل درسی مقطع کارشناسی شهرسازی در ایران با 10 دانشگاه برتر در کشورهای مختلف است. در این مقاله ابتدا دانش موردنیاز برای آموزش در رشتۀ شهرسازی معرفی شده است و سپس سطح اهمیت هر درس در ایران با اهمیت درس در سطح جهان مقایسه شده است. برای تعیین اهمیت هر درس در ایران از روش نظرسنجی استفا...
[ 13 ] - بازاندیشی در اخلاق معماری با هدف کاستن از مخاطرات وجودی و محیطی
به‌موجبِ وقوعِ انقلاب صنعتی در اواخر سدۀ هجدهم و توسعۀ سامانه‌های ارتباطی و زیرساخت‌های عمرانی، شاکلۀ جوامع کلاسیک دستخوش دگرگونی‌های شگرفی قرار گرفت. در نتیجه، شهرنشینی رشد چشمگیری را از سر گذراند. با مداخلۀ مفرط صنعت و تجارت در امور انسانی، پیوندهای اجتماعی توسط سازمان‌های بوروکراتیک و بر مبنای مسائل مالی قوام پیدا کرد. با قد برافراشتن فوردیسم و تیلوریسم که اصل را فقط بر بهره‌وری بیشتر می‌نهادن...
[ 14 ] - اثربخشیِ سبک‌هایِ هُنریِ پس از سده‌یِ بیستم بر معماریِ تندیس‌وارِ معاصر
با اندکی باریک‌بینی، تعاملِ تام‌وتمامِ معماری با هر سه عرصه‌یِ معارفِ آدمی، اعم از علومِ انسانی، علومِ طبیعی، و هنر، به‌چشم می‌آید. این شاخه‌هایِ شناخت، به‌ناچار، با یکدیگر سازگاری می‌یابند و گشادوبست‌هایی را از سر می‌گذرانند. این‌سان، سرمشق‌هایِ فنی و هُنری‌ای که زمانی بر صدر بودند و قَدر می‌دیدند، در هنگامه‌ای دِگَر، زیرِ تازیانه‌هایِ تفکراتِ تازه درد کشیدند و طرد شدند. روزگارِ پیش از جنگِ دومِ جهانی را "عصرِ م...
[ 15 ] - Speed Up, Slow Down or Both? Investigating the Contemporary Cities
Speed as a crucial phenomenon of modernism affects individual and collective life of human being and changes the traits of the places people live in. Increasing speed is the demand of the modern era, though on the other side in recent years there is a contrary incline towards slowing down different aspects of life. In view of this, the dualities in between social features of Speed up and slow d...
[ 16 ] - بهره‌گیری از تفکر شهرسازی منظر در فرایند مطالعات طرح‌های توسعه شهری ایران (مطالعه موردی: طرح جامع سیما و منظر شهر کرج)
عدم درک مفهوم «پویای» منظر، فقدان توجه به «رویکرد کلنگر» آن و استفاده از روش‌های سنتی در مطالعات طرح‌های توسعه شهری به شکل‌گیری مناظری در شهرها منجر شده که توانایی پاسخگویی به نیازهای شهروندان را در طول زمان ندارد. بنابراین با توجه به ناکارآمدی و عدم همخوانی شیوه مطالعات طرح‌های توسعه شهری ایران با تغییرپذیری شهر کنونی، ضروری است تا نگرشی متناسب با شرایط شهری امروز اتخاذ شود. تفکر نوین «شهرساز...
[ 17 ] - تبیین فرایند تحقق منظر پایدار در شهر معاصر با بهره‌گیری از نظریه شهرسازی منظر
در دهه‌های اخیر نگرش‌های متعددی در رابطه با شکل‌گیری «منظر پایدار» در شهرها مطرح و پژوهش‌های گوناگونی در این زمینه انجام شده است. اما آنچه تاکنون قابل تشخیص است، عدم توجه به منظر و رویکرد کلنگر آن در حوزه شهرسازی به‌عنوان «رکن اساسی طراحی شهری» است. بر این مبنا تفکر «شهرسازی منظر» با درک منظر به‌مثابه یک پایگاه نظری جدید و«کلینگری» به شهر و پذیرش «عدم قطعیت» شهر معاصر، عرصه موضوعی جدیدی را در...
[ 18 ] - تأثیر سرعت گرایی بر تحولات ساختار شهر در مقیاس جهانی و ایران؛ (مطالعه موردی: شهر شیراز)
سرعت در قالب فناوریهای مدرن اخیر، به تغییرات گسترده، شتابان و غیرمنطیق بر بستر اجتماعی-کالبدی شهرها دامن زده است. هدف کلان و نظری این نوشتار، بررسی ابعاد گوناگون سرعت، برقراری ارتباط دوسویه میان مفاهیم سرعت و ساختار شهر از طریق استخراج و دسته بندی اعصار چندگانه سرعت در مقیاس جهانی و ایران، و مقایسه تحلیلی-انطباقی آنها میباشد. هدف خرد و عملیاتی موضوع، بدست آوردن محورهای چندحرکتی-چندسرعتی تأثیرگذ...
[ 19 ] - تحلیل آموزش شهرسازی در ایران و رابطه آن با نقش متخصص شهرسازی
محتوای آموزشی هر حرفه از نقش و جایگاه آن حرفه در جامعه ناشی می‌شود و آموزش شهرسازی نیز از این قاعده مستثنا نیست. درواقع آموزش شهرسازی باید در عمل پاسخگوی نیازهای متخصصان شهرسازی باشد. در همین راستا، این مقاله ابتدا به بررسی نقش متخصص شهرسازی در ایران پرداخته و سپس با تعیین مهمترین دانش و مهارتهای متخصص شهرسازی، به ارزیابی میزان انطباق این نقش با محتوای آموزش شهرسازی می‌پردازد. نقش متخصص شهرسا...
نویسندگان همکار