حمیدرضا رضایی
استادیار گروه محیطزیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
[ 1 ] - انتخاب مناسبترین شبکة مناطق تحت حفاظت با استفاده از یک الگوریتم هوشمند (مطالعة موردی: استان مازندران)
برای حفاظت از تنوع زیستگاه‌ها و جمعیت‌های حیات وحش باید به انتخاب مناطق معرف و نمونه از کل طبیعت پرداخت. هدف اصلی این پژوهش انتخاب مناسبترین شبکة مناطق تحت حفاظت در استان مازندران است. به این منظور، زیستگاه بالقوه 8 گونه پستاندار، مناطق مناسب پراکنش 4 گروه پرنده و 26 تیپ پوشش جنگل به‌عنوان معیارهای انتخاب مناطق تحت حفاظت استفاده شدند. اولویتبندی توسط الگوریتم مذابسازی شبیهسازی شده تحت نرم...
[ 2 ] - مقایسۀ کارایی سه الگوریتم هوشمند رایانهای در انتخاب مناطق مناسب حفاظت (مطالعۀ موردی: استان مازندران)
یکی از روشهای انتخاب نواحی حفاظتی جدید، استفاده از روشهای هوشمند رایانهای یا هوش مصنوعی است. این روش‌‌‌ها الگوریتم‌‌‌های رایانهای مختلفی را شامل میشوند که قوانین صریحی را برای شناسایی مجموعهای از مناطق مناسب حفاظت به کار می‌‌‌برند. این الگوریتم‌‌‌ها تعداد زیادی از گزینه‌‌‌های موردنظر را بررسی و نتایج را بر حسب تعداد لکه‌‌‌ها یا مساحت مورد نیاز حفاظتی مقایسه میکنند. همچنین،...
[ 3 ] - Detecting Domestic Dog in Diet of Leopard Using DNA Tools
The leopard (Panthera pardus) as an adaptable felid widely distributed in varied ecosystems of Iran. The Golestan Natural Park is one of the main habitats of leopard in the country. It has divers diet and preying various types of preys such as wild ungulate and livestock. The prey remains’ samples of leopard were collected and preserved using ethanol 96% and whole genomic DNA was extracted. The...
[ 4 ] - Using ecological niche modeling to determine avian richness hotspots
Understanding distributions of wildlife species is a key step towards identifying biodiversity hotspots and designing effective conservation strategies. In this paper, the spatial pattern of diversity of birds in Golestan Province, Iran was estimated. Ecological niche modeling was used to determine distributions of 144 bird species across the province using a maximum entropy algorithm. Richness...
[ 5 ] - Phylogenetic analysis of Persian Gazella, Gazella subgutturosa (Artiodactyla: Bovidae) based on cytochrome b in central Iran
Persian gazelle, Gazella subgutturosa, exists throughout arid and semiarid regions of Iran and has a key role in these frail ecosystems. Habitat degradation and population decline has placed it on the list of vulnerable species in 2008. The phylogenetic relationships of three Persian gazelle populations in the central part of Iran (i.e. Ghamishlou National Park and Wildlife Refuge, Mouteh Wildl...
[ 6 ] - فیلوژئوگرافی گونه بز وحشی (Capra aegagrus Erxleben, 1777) در ایران بر اساس DNA میتوکندری
کل و بز از مهم‌ترین پستانداران ایران است و به دلیل پراکنش وسیع و وجود جمعیت‌های مختلف در کشور، بررسی فاصله ژنتیکی و فاصله جغرافیایی بین جمعیت‌های مختلف و ارتباط بین این دو، می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از جمعیت‌های باقی‌مانده ایفا کند؛ در مطالعه حاضر، 481 جفت باز از ناحیه کنترل DNA میتوکندری در 343 نمونه کل و بز در ایران به منظور بررسی وضعیت فیلوژئوگرافی این گونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج درخت ...
[ 7 ] - مطالعه ساختار ژنتیکی پایکای افغانی (Ochotona rufescens) با استفاده از توالی ناحیه D-Loop ژنوم میتوکندریایی در خراسان شمالی
در پژوهش حاضر، با استفاده از ناحیه D-Loop میتوکندریایی، تنوع ژنتیکی پایکای افغانی (Ochotona rufescens) در بین چهار جمعیت مختلف در استان خراسان شمالی بررسی و تحلیل شد. به این منظور، تعداد 16 فرد (4 فرد از هر جمعیت) از چهار منطقه حفاظت شده (قرخود، گلول-سرانی، سالوک و ساریگل) جمع‌آوری و پژوهش‌های آزمایشگاهی انجام شد. عوامل ژنتیکی بین و درون جمعیت‌های پایکا از قبیل تنوع ژنتیکی و نوکلئوتیدی، تفاوت ه...
[ 8 ] - بررسی ترکیب و رجحان غذایی جبیر (Gazella bennettii shikarii)در فصل بهار در پناهگاه حیات‌وحش درهانجیر، استان یزد
در این مطالعه، ترکیب و رجحان غذایی جبیر در پناهگاه حیات وحش درهانجیر، در فصل بهار مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور، ابتدا محدوده پراکنش جبیر در منطقه تعیین شد. پس از آن تعداد 12 ترانسکت در محدوده مورد مطالعه انتخاب و بهصورت پیاده مورد پیمایش قرار گرفت و گونههای گیاهی که در طول این ترانسکتها مورد مصرف جبیر قرار گرفته بودند، شناسایی شد. از آن جایی که علفخوار مشابه جبیر در محدوده مورد مطالع...
[ 9 ] - پیش بینی پراکنش بالقوه گربه وحشی Felis silvestris با استفاده از الگوریتم حداکثر انتروپی در ایران
گربه وحشی Felis silvestris یکی از 8 گونه گربه سان کشور است و به استثنای جنگل های واقع در شیب های شمالی رشته کوه های البرز در سایر مناطق کشور مشاهده شده است. از آن جا که اطلاعات چندانی از وضعیت این گونه و زیستگاه های آن در دست نیست، از این رو مدل سازی پراکنش گونه در کشور با استفاده از الگوریتم ماکزیمم انتروپی (...
[ 10 ] - تحلیل ساختار مکانی تالاب بین‌المللی مصب رود شور، رود شیرین و رود میناب از نظر غنای پرندگان آبزی و کنارآبزی
مطالعه تغییرات تنوع گونه‌ای و فراوانی جمعیت‌های پرندگان تالابی، عامل زیستی مناسبی برای تبیین کیفیت و روند سلامت این اکوسیستم‌ها به عنوان مهم ترین و آسیب‌پذیرترین منابع زیست‌محیطی جهان می‌باشد. هدف از انجام این پژوهش، تعیین مناطق دارای تنوع و غنای پرندگان آبزی و کنارآبزی تالاب بین‌المللی مصب رودخانه‌های شور، شیرین و میناب براساس روش تحلیل ساختار مکانی با استفاده از نرم‌افزار اشلون بود...
[ 11 ] - تبارشناسی و مقایسه تنوع ژنتیکی ماهی خیاطه (1986 Alburnoides eichwaldi De Filippi) براساس ژن سیتوکروم b، در پنج رودخانه از حوزه شمالی ایران
ماهی خیاطه 1863 Alburnoides eichwaldi De Filippi جزء ماهیان با اندازه کوچک از کپورماهیان، بنتوپلاژیک، رودرو، ساکن آب شیرین و لب شور بوده و محدوده اسیدیته 8-7 را تحمل میکنند. عمدتاً در مناطق کمعمق ...
[ 12 ] - بررسی مقدماتی دو شکلی جنسی جمجمه خرگوش غربی (Lepus europaeus) در ایران
دو شکلی جنسی یک پدیده رایج زیستی است که به بررسی تفاوت ساختارهای بدن نرها و ماده های یک جمعیت یا گونه می پردازد. این مطالعه با هدف بررسی الگوی دو شکلی جنسی خرگوش غربی (Lepus europaeus) در ایران با استفاده از روش ریخت سنجی هندسی به اجرا در آمد. به این منظور 53 لندرمارک در تصاویر دو ...
[ 13 ] - تنوع ژنتیکی و تبارشناسی کوکر شکم‌سفید ( 1766,Pterocles alchata (Linnaeus با استفاده از توالی ناحیه سیتوکروم‌بی میتوکندری در شمال شرق ایران (مطالعه موردی: منطقه گمیشان)
یکی از بزرگ ترین جمعیت‌های کوکر شکم سفید (Pterocles alchata) با بیش از چند هزار قطعه در فصل پاییز و زمستان در منطقه گمیشان استان گلستان پراکنش دارد. این گونه در زیستگاه‌های استپی خشک، باز و بدون درخت و بوته‌های بلند زیست میکند و با وجود کاهش جمعیت این گونه به دلیل استفاده از سموم آفت‌کش، شکار غیرقانونی، تغییر زیستگ...
[ 14 ] - ارزیابی مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی (1927 Panthera pardus saxicolor, Pocock) با روش آنتروپی بیشینه (Maxent) در پارک ملی تندوره طی فصول تابستان و پاییز
پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین گربه‌سانان ایران از جایگاه ویژهای در مدیریت و حفاظت از حیات‌وحش برخوردار است. این گونه توسط اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) در رده حفاظتی در معرض خطر...
[ 15 ] - بررسی ساختار و تنوع ژنتیکی روباه معمولی (Vulpes vulpes) در شمال شرق ایران براساس ژن سیتوکروم b
به منظور بررسی ساختار و تنوع ژنتیکی روباه معمولی (Vulpes vulpes)در شمال شرق ایران، 25 نمونه بافت از سه استان (خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان) جمع‌آوری شد. پس از استخراج DNA، ژن سیتوکروم b توسط واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز، با استفاده از پرایم...
[ 16 ] - متغیرهای زیستگاهی تاثیرگذار بر انتخاب زیستگاه کوکر شکم سیاه (Pterocles orientalis) در فصل تابستان در پناهگاه حیات وحش شیراحمد سبزوار
یکی از شرط های لازم برای حفاظت پایدار گونه ها شناخت کامل نیازهای زیستگاهی و پارامترهای تاثیرگذار بر انتخاب زیستگاه آن‌هاست. کوکر شکم سیاه (Pterocles orientalis) پرنده‌ای است که در پناهگاه حیات وحش شیراحمد و برخی دشت های جنوبی سبزوار زیست می کند با وجود این که به شدت تحت شکار و تخریب زیستگاه است، از جمله پرندگانی است که تاکنون ناشناخته مانده است. در این مطالعه مکان های حض...
[ 17 ] - بررسی رژیم و هم‌پوشانی نیچ غذایی جغدکوچک (Athene noctua) و دلیجه معمولی (Falco tinnunculus) در پناهگاه حیات وحش شیراحمد سبزوار
بررسی ریمه‌ها، یکی از بهترین روشهای غیرهجومی برای تعیین محتویات غذایی خورده شده توسط پرندگان شکاری محسوب میشود. هدف از این تحقیق بررسی رژیمغذایی و هم‌پوشانی مأوایغذایی جغد کوچک (Athene noctua) و دلیجه معمولی (Falco tinnunculus) در پناهگاه حیات‌وحش شیراحمد سبزوار بود. بعد از انجام عملیات صحرائی، ریمه‌های جمع‌آوری شده به آزمایشگاه منتقل شدند. سپس ریمه‌ها با خیساندن از هم باز شده و بقایای طعم...
[ 18 ] - شناسایی مناطق مناسب برای حفاظت از فون پرندگان استان گلستان
حمایت از مجموعهای معرف از زیستگاه‌ها، در حال حاضر کاراترین ابزار برای حفاظت تنوع‌زیستی است. بنابراین، شناسایی مهم‌ترین مناطق برای حفاظت امری حیاتی است و اولویت دارد. در این پژوهش، مناطق حفاظتی در استان گلستان بر اساس اهمیتشان برای پرندگان انتخاب شدند. بدین‌منظور، در ابتدا با استفاده از مدلسازی آشیان بوم‌شناختی، پراکنش 129 گونه پرنده در استان گلستان مشخص شد. سپس الگوریتم تبرید شبیه‌سازی‌شده ب...
[ 19 ] - مدلسازی کریدور احتمالی پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) بین دو زیستگاه پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق و پارک ملی گلستان با روش کریدور حداقل هزینه
چکیده زمینه و هدف: حفظ و بازگرداندن ارتباط بخشهای مختلف سیمای سرزمین نیازمند مدلهای ارتباطی و شاخصهایی است که قابل اعتماد و کارآمد باشند. لکهلکهشدگی زیستگاه فرآیند پویایی است که باعث تغییر الگوی زیستگاه در سیمای سرزمین میشود و به طور کلی تکهتکهشدگی پوشش گیاهی و زیستگاه و جدا شدن آنها از قطعات بزرگتر را توصیف میکند. مدلسازی حداقل هزینه یک روش مور...
[ 20 ] - بررسی تغییرات درون گونه ای مورفومتریک جمجمه خرگوش غربی (Lepus europaeus) در استان‌های غربی ایران
خرگوشهای صحرایی به طور گسترده در جهان توزیع یافته و به شرایط آب و هوایی متنوع سازگار شده اند. شرایط محیطی متفاوت و رژیم غذایی دو فاکتور مهم و موثر در ایجاد تنوع در خانواده خرگوشها محسوب میشوند. مطالعات مختلف نشان داده است، جمجم ها تنها اجزا اسکلتی پایدار در وضعیتهای مختلف محیطی به منظور بررسی تغییرات مورفومتریکی گونهها محسوب میشوند. از این رو آنالیز تنها به جمجمه خرگوش محدود شد. هدف از م...
[ 21 ] - بررسی عادات غذایی بهاره خرس قهوه ای (1758 Ursus arctos syriacus Linnaeus,) در جنگل های هیرکانی (مطالعه موردی: پارک ملی گلستان)
شناخت عادات غذایی حیوانات برای درک اکولوژی گونهها امر مهمی است. توزیع، در‌دسترس بودن و کیفیت منابع غذایی بر موفقیت تولیدمثلی خرس قهوه ای اثرگذار است. همچنین، تخریب زیستگاه و محدودیت های زیستی متعاقب آن (ازجمله کاهش جمعیت طعمه و کاهش امنیت زیستگاه) باعث شده است که جمعیت خرس قهوه ای کاهش...
[ 22 ] - شناسایی مناطق پرتعارض انسان و خرس قهوه‌ای (Ursus arctos) در استان مازندران
امروزه تقابل انسان و حیات وحش از چالش‌های مهم در حفاظت از تنوع زیستی قلمداد میشود. افزایش این تعارض‌ها موجب افزایش نگرش منفی توسط مردم محلی نسبت به حیات وحش شده که پی‌آمد آن افزایش قابل توجه شکار غیرقانونی این دسته از گونهها به‌ویژه در مناطقی که تراکم بالای جمعیت انسانی و حیات وحش دارد، شده است. این مطالعه با هدف تعیین مهم‌ترین محدوده‌های تعارض‌های خرس قهوه‌ای با انسان و دارایی‌های انسان در ا...
[ 23 ] - Identification Caspian salmon Salmo caspius (Kessler, 1877) and rainbow trout Oncorhynchus mykiss (Walbaum, 1792) by extracting DNA from water (eDNA)
Proof of species existence in different regions can be useful for studying the migration pattern of the species. The use of non-invasive methods such as eDNA can be very effective in tracking and dispersing and improving the management of water resources and species. In this study, 15 water samples were taken from different areas of the southern Caspian Sea basin. Amino-modified silica-coate...
نویسندگان همکار