عبدالحسین شیروی

[ 1 ] - بررسی وضعیت حقوقی دستگاه‌های حفاری فراساحلی

دستگاه حفاری اصلی‌ترین تجهیز صنعت بالادستی نفت و گاز است که در فعالیت‌های اکتشافی، توسعه‌ای و نیز افزایش بازیافت برای حفر یا تعمیر چاه‌ها به‌کار گرفته می‌شود. موضوعات مرتبط با دستگاه‌های حفاری فراساحلی با توجه به محل فعالیت آن‌ها که در دریا بوده و الزامات حاکم بر آن محل دارای پیچیدگی‌های بیشتری است، از‌این‌رو، وضعیت دستگاه‌های یادشده از دیدگاه حقوقی محل اختلاف است که این امر نه‌تنها در حقوق بین...

[ 2 ] - حقوق نرم

برخلاف دیدگاه سنتی مبنی بر لزوم مداخلۀ دولت در شکل‌دهی و ایجاد ضوابط حقوقی، رویکرد‌های مبتنی بر جامعه‌شناسی حقوقی در دهه‌های اخیر مفاهیم و نظریاتی را مطرح نموده که مبنای آن لازم نبودن استفاده از ضمانت اجرای قانونی و نقش‌آفرینی دولت به شکل رسمی در عرصۀ حقوق است. حقوق نرم از مهم‌ترین مفاهیم شکل‌گرفته بر اساس دیدگاه اخیر است که با توجه به معارضۀ آن با نظریات سنتی، چالش‌های نظری فراوانی را نیز ایجا...

[ 3 ] - امنیت ملی در حقوق سرمایه‌گذاری خارجی

یکی از راه‌های رسیدن به توسعۀ اقتصادی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی است که مستلزم زیرساخت‌های حقوقی مناسب و حذف موانع جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. افزون بر این، کشورهای میزبان نمی‌توانند نسبت به حفظ منافع عمومی ‌و امنیت ملی خود بی‌تفاوت باشند، بنابراین باید میان توسعۀ اقتصادی و حفظ امنیت ملی از یک سو و جذب سرمایه‌گذاری خارجی از سویی دیگر تعادل برقرار کنند. نگرانی تهدید امنیت ملی در اثر ورود سرمایه‌گذا...

[ 4 ] - رژیم بین‌المللی مسئولیت ناشی از آلودگی فعالیت‌های حفاری فراساحلی

حفاری چاه­های نفت و گاز در دریا (فراساحل) می­تواند سبب آلودگی خارج از قلمرو کشور محل فعالیت شود و به قلمرو سایر کشورها نیز خسارت وارد کند. جبران خسارات وارده به دولت­(های) زیان‌دیده مستلزم اثبات نقض وظیفۀ دولت محل انجام فعالیت است که این امر پرداخت غرامت به‌صورت فوری و کافی را سخت می­نماید. بنابراین، لازم است نظام مسئولیت ناشی از اعمال ممنوع‌نشده اما زیانبار، تحت حقوق بین­الملل پیش­بینی شود. اگ...

[ 5 ] - سلامت و ایمنی کالاهای وارداتی در چارچوب موافقت‌نامه موانع فنی فرا راه تجارت و مقررات داخلی

موافقت‌نامه موانع فنی فرا راه تجارت دو ضابطه عدم‌تبعیض و منع موانع غیرضروری تجاری را بر اعضای سازمان تجارت جهانی تحمیل نموده و اعضا باید در تدوین مقررات بهداشتی و ایمنی که محدودیت‌ در تجارت کالاها ایجاد می‌نمایند به این ضوابط توجه نمایند. نظر به تلاش ایران برای عضویت در سازمان مزبور و اهمیت این ضوابط در تجارت بین‌المللی، مقاله به دو پرسش مهم می‌پردازد: این ضوابط چه تعهداتی بر اعضای سازمان تحمیل...

[ 6 ] - نقش افکار عمومی در اعمال قواعد موافقت‌نامه‌ی اعمال اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاهی

The free trade system is going to reduce the tariffs and remove the non-tariffs barriers that WTO undertakes to do them. Some imported products have problems with regard to safety and health and importing countries are concerned that the entrance of such products to their territories will danger public health. These concerns may be as result of public opinion and concerns that may have a scie...

[ 7 ] - حقوق حاکم بر قراردادهای بین‌المللی فروش نفت خام و جایگاه کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا در این قراردادها

یکی از موضوعات در قراردادهای بین­المللی فروش نفت خام، حقوق حاکم بر قرارداد است. با بررسی شروط استاندارد فروش نفت خام شرکت­های نفتی بین­المللی نظیر شورون، توتال، رویال­داچ­شل، استت­اویل و لیتاسکو ملاحظه گردید آنها حقوق انگلیس را بر قراردادهای خود حاکم دانسته، آن را از شمول کنوانسیون بیع بین­المللی کالا خارج نموده­اند. شرکتهای نفت دولتی کشورهای در حال توسعه صادرکننده نفت خام از جمله شرکت ملی نفت ...

[ 8 ] - مفهوم قرار داد دانش فنی و ماهیت حقوقی آن

[ 9 ] - مدیریت جمعی حق مؤلف و حقوق مرتبط

[ 10 ] - چارچوب قراردادی فرایند برچیدن تأسیسات و تجهیزات نفتی

 پس از اینکه استخراج و تولید از میدان نفتی یا گازی به پایان رسید، برچیدن تأسیسات و تجهیزات طرح اجتناب­‌ناپذیر است. دشواری این فرایند به‌طور عمده ناشی از خاتمة سودآوری میدان و مشکل تأمین منابع مالی برای آن است. مصادف‌شدن عملیات برچیدن با توقف دورة سودآوری میدان، میزان مسئولیت دولت میزبان و شرکت‌های نفتی خارجی در برچیدن تأسیسات و تجهیزات نفتی باقیمانده، و پرداخت هزینه‌های آن را با ابهام مواجه می­...

[ 11 ] - بررسی حقوقی ساختار قرارداد‌های آفست

در اواخر دهة 1950، قراردادهایی در زمینة فروش‌ تسلیحات ابداع شد که بعدها استفاده از آن در فروش اقلام گران قیمت واجد تکنولوژی پیشرفته‌ همچون ماهواره، زیردریایی‌،‌ هواپیماهای نظامی و تجاری رواج فراوان یافت. ‌هدف از استفاده از قراردادهای آفست، کاهش فشار و پیامدهای ناخوشایند اقتصادی یا سیاسی ناشی از صرف‌ هزینه‌های کلان برای خرید اقلام گران قیمت صادراتی است. در این قراردادها که با نام «آفست»، «مشارکت...

[ 12 ] - حسن‌نیت در توافقات عمودی

توافقات عمودی شامل قراردادهایی است که جهت همکاری در سطوح مختلف تجاری بین دارنده‌ی حق تجاری باارزش مانند نام و عنوان تجاری و یا فرآیند خاص تولید یا توزیع و طرف دیگر در خط عمودی منعقد می‌شود که؛ به موجب آن، طرف اول امتیاز بازاریابی، فروش، یا سایر فعالیت‌های اقتصادی خود را به طرف دیگر اعطا می‌کند. این قراردادها بیشترین حجم را در تبادلات تجاری و اقتصادی و گ...

[ 13 ] - مطالعه‌ی تطبیقی الزام سهم داخل در قوانین و مقررات ایران و مقررات سازمان تجارت جهانی

الزام سهم داخل تکلیفی است که کشورها بر سرمایه‌گذاران خارجی تحمیل می‌کنند؛ مبنی بر این‌که بخشی از کالاها و تجهیزات مورد نیاز خود را از کالاها و خدمات ساخت داخل تأمین نمایند. از آنجا که تحمیل چنین تکالیفی از طرف کشورهای پذیرای سرمایه، بر روند آزاد تجارت تأثیر منفی بر جای می‌گذارد، مطابق مقررات سازمان تجارت جهانی چنین اقداماتی برخلاف اصل عدم تبعیض شناخته ش...

[ 14 ] - امکان فروش مبیع سلف پیش از سررسید از دیدگاه فقهای شیعه و اهل تسنّن

فقهای امامیه حکم فروش مبیع سلف قبل از سررسید را با حکم فروش آن پس از سررسید متفاوت می دانند و فروش آن را قبل از سررسید ممنوع می دانند. فقهای اهل تسنّن نیز به شیوه ی متفاوتی به این مسأله پرداخته اند بدین صورت که اکثریت ایشان حکم فروش مبیع سلف قبل از «قبض» را با حکم فروش آن پس از قبض متفاوت می دانند و فروش آن را قبل از قبض ممنوع می دانند. این اختلاف در «مبدأ» وضع حکم ما بین فقه امامیه و فقه اهل تس...

[ 15 ] - حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بازرگانی به روش شبه دادرسی

نظر به اینکه وقوع اختلاف در روابط قراردادی امری اجتناب‌ناپذیر است، انتخاب روش مناسب حل و فصل اختلاف از اهمیت زیادی برخوردار است. این مقاله به بررسی یکی از روشهای جایگزین حل و فصل اختلافات در حقوق تجارت بین‌الملل تحت عنوان «شبه دادرسی» می‌پردازد و به دو پرسش مهم پاسخ می‌دهد. حل و فصل اختلاف به روش شبه دادرسی چگونه انجام می‌گیرد؟ و مشخصات آن نسبت به روشهای رایج جایگزین حل و فصل اختلاف در حقوق داخ...

[ 16 ] - مطالعه تطبیقی اوراق سلف با اوراق بهادار با پشتوانه دارایی

اوراق سلف به دلیل ساختار، نحوه انتشار و مدل عملیاتی آن، ویژگی­هایی مشابه اوراق بهادار با پشتوانه­ی دارایی دارد و فرایند انتشار اوراق سلف نیز مشابه تبدیل دارایی به اوراق بهادار در معنای خاص آن می­باشد. با توجه به اینکه تعدادی از پژوهشگران، اوراق سلف را اوراق بهادار «مبتنی بر دارایی» دانسته­اند، این سؤال مطرح می­گردد که آیا این دو نوع اوراق در واقع یکی هستند یا دو نهاد مستقل‌اند. اگر این دو ن...

[ 17 ] - چگونگی تفکیک اعمال حاکمیتی و تصدی در صنعت نفت، نهادهای متولی و رابطه آنها

با پایان جنگ تحمیلی و شروع دوران سازندگی، تقلیل حجم تصدی‌های دولت و منحصر کردن دولت به انجام اعمال حاکمیتی، با هدف اصلاح ساختار اجرایی و نظارتی کشور، در دستور کار برنامه‌ریزان قرار گرفت. به‌تدریج خصوصی‌سازی و تقویت مشارکت‌های عمومی به‌عنوان هدف مستقل جای خود را یافت که بدین‌منظور تفکیک اعمال دولت به حاکمیتی و تصدی به‌طور جدی‌تری پیگیری شد. جداسازی مزبور به ‌تمامی عرصه‌ها از جمله صنعت نفت تسری ی...

[ 18 ] - بررسی فقهی- حقوقی شیوه های جایگزین معامله اوراق سلف نفتی در بازار ثانوی

   ممنوعیت فروش مبیع سلف قبل از سررسید باعث شده است که ایجاد بازار ثانوی برای اوراق سلف نفتی به شیوه­ی معمول غیرممکن باشد. از این رو باید به دنبال شیوه های جدیدی برای فروش اوراق سلف در بازار ثانویه باشیم. برخی روش­های جایگزین پیشنهاد شده عبارتند از سلف موازی، واگذاری وکالتی و صلح مبیع سلف که هر کدام از این روش ها ایراداتی دارند که ایجاد بازار ثانوی را با اشکال مواجه می­نمایند. روش ترکیب سلف موا...

[ 19 ] - ایجاد نظام حقوقی ریلی واحد، گامی ضروری در جهت توسعۀ حمل‌ونقل‏ های بین‌المللی کالا

امروزه در دنیایی زندگی می‏کنیم که به لطف رشد تکنولوژی‏های نوین و دیجیتالی شدن امور روزبه‌روز در حال کوچک‌تر شدن است. به سبب گسترش روزافزون تجارت و تبادل بین‏المللی کالا در این فضا، وجود نظام‏های مختلف حقوقی در مسیر یک قرارداد حمل‌ونقل کالا موجب مشکلاتی از جمله پیدایش چندین قرارداد حمل جزئی، ابهام در حقوق، تعهدات و مسئولیت‏های افراد مرتبط با حمل، افزایش ترافیک در مرز‏ها، بالا رفتن هزینه‏ها، طولا...

[ 20 ] - چالش تعهد بر افشا در تأمین مالی هزینه های داوری تجاری بین‌المللی توسط ثالث

تأمین مالی دعوا توسط ثالث یکی از شیوه‌های تأمین مالی موجود برای طرفین دعوا بوده که با استفاده از آن بتوانند مخارج طرح دعوا یا دفاع از آن را تأمین کنند. گرچه این شیوه تأمین مالی توسط ثالث فواید قابل ملاحظه‌ای برای خواهان، خوانده و حتی نظام‌های قضایی دارد، اما هنوز ابعاد حقوقی آن چندان روشن نیست. این نقیصه منجر به ابهاماتی در خصوص وظیفه تأمین مالی شده یا تأمین‌ کننده مالی در افشای قرارداد تأمین م...

[ 21 ] - حقوق حاکم بر فرآیند برچیدن تاسیسات نفت و گاز

برچیدن تاسیسات و تجهیزات نفتی، بخشی از عملیات اکتشاف و تولید نفت است که شامل مراحل بستن چاه­ها، جمع­آوری تاسیسات و پاکسازی محل عملیات نفتی می­شود. به دلیل پیچیدگی مالی، اقتصادی، فنی و زیست­محیطی مجموعه این فرآیند، کشورهای میزبان ناگزیر از وضع قوانین و مقررات برای تنظیم مسایل مرتبط با برچیدن میان خود و شرکت­های نفتی هستند. با وجود این ضرورت، هنوز برخی از کشورها فاقد سیستم قانونگذاری در مورد ...

[ 22 ] - رویکردهای قانونی در مدیریت ریسک‌ استخراج نفت و گاز شیل

ذخایر نفت و گاز شیل که پیش‌تر جزء منابع نفت و گاز تلقی نمی‌شد، در دهۀ اخیر با پیشرفت فناوری دارای توجیه اقتصادی شده و در شمار ذخایر انرژی قابل برداشت درآمده است؛ به گونه‌ای که از این پدیده به عنوان انقلاب شیل در صنعت نفت و گاز یاد می‌شود. پروژه‌های شیل به دلیل کاربرد فناوری شکست هیدرولیکی و حفاری افقی به صورت توأمان با ریسک‌های جدیدی روبه‌رو هستند. یکی از سازوکارهای مدیریت ریسک، استفاده از روش‌...

[ 23 ] - عدم موضوعیت حکم مثلی و قیمی در مسئله جبران کاهش ارزش پول

کاهش ارزش پول در ایران باعث شده است تعیین میزان دقیق مسئولیت مدیونین در ضمان ناشی از کاهش ارزش پول در التزامات قراردادی و غیر قراردادی دچار اختلال گردد. حقوق دانان و فقها ابعاد جدید تحولات ماهوی پول را کمتر در تحلیلهای خود مد نظر قرار دهند. فقهای معاصر به سادگی بر اساس قاعده جبران خسارت مثلی به مثل و قیمی به قیمت در مواجهه با مسئله کاهش ارزش پول اظهار نظر می‌کنند. اما عده ای دیگر تحلیل را عمیقت...

[ 24 ] - شرایط اساسی قراردادهای بالادستی نفت جهت واگذاری به شرکت های بین المللی نفتی

واگذاری قراردادهای بالادستی نفت و گاز و شرایط مقرر در این قراردادها برای شرکتهای بین‌المللی نفت و کشور صاحب مخزن از اهمیت بسزایی برخوردار است. علت این امر آن است که قراردادهای بالادستی نفت و گاز به شرکتهای بین‌المللی نفت خارجی اجازه می‌دهند مدت نسبتاً طولانی در میادین نفتی کشور صاحب مخزن جهت اکتشاف، استخراج و تولید نفت حضور داشته باشند. از جمله شرایط قراردادهای نفتی که در واگذاری میادین نفتی مور...