حجت سلیمی ترکمانی
استادیار گروه حقوق دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
[ 1 ] - مطالعۀ تطبیقی جایگاه حقوق اقلیتها در منشور حقوق شهروندی ایران و اعلامیۀ حقوق اقلیتهای سازمان ملل متحد
حقوق اقلیتها یکی از جلوههای بارز حقوق بشر بوده که همواره مورد توجه نظامهای ملی و بینالمللی قرار داشته است. حمایت از حقوق اقلیتها هم به صورت تقنینی و در قالب اسناد حقوقی و هم غیرتقنینی صورت می‌گیرد. مقایسۀ تطبیقی مفاد اعلامیۀ حقوق اقلیتها (1992م) و منشور حقوق شهروندی (1395ش) به‌عنوان اسناد حقوقی غیرالزام‌آور میتواند دورنمای حقوق اقلیتها را در دو نظام حقوقی ترسیم کند. این مقایسه نشان مید...
[ 2 ] - لولههای فرامرزی گاز و امنیت انرژی جمهوری اسلامی ایران
چکیده امروزه امنیت انرژی یکی از مسائل مهم برای همه دولتهاست. ایران به دلیل داشتن منابع عظیم گاز طبیعی و موقعیت ژئوپلیتیک خاص، از پتانسیل بالایی در حوزه تجارت بینالمللی گاز از طریق لوله های فرامرزی برخوردار است. هدف این مقاله، تبیین چالشهایی است که ایران برای تامین امنیت انرژی خود از طریق لولههای فرامرزی با آنها روبه روست. مسأله اساسی این است که مهمترین چالشهای ایران در ز...
[ 3 ] - چالش کثرت سازمانی در حقوق بینالملل انرژی
حقوق بینالملل انرژی در روند توسعه و تکامل تدریجی خود با پدیدۀ کثرت سازمانی روبهرو شده است. نبود سازمان جهانی با صلاحیت جامع، واکنشی بودن حقوق انرژی، گوناگونی منابع انرژی و چندبُعدی بودن مسئلۀ انرژی، از دلایل پیدایش این کثرت در گسترۀ حقوق بینالملل انرژی است. از این رو، سازمانهای بینالمللی متعددی در حوزۀ انرژی ایجاد شدهاند که به دلیل دامنۀ محدود عضوبت، طرح ساختاری نامطلوب و نبود یا کمبود...
[ 4 ] - از مسئولیت حقوقی دولت‌ها تا مسئولیت اخلاقی آنها در زمینه مقابله با تغییرات آب و هوایی
امروزه برای حل مشکل انتشار گازهای گلخانه‌ای، رژیم حقوقی تغییرات آب‌وهوایی، شامل کنوانسیون ساختاری، پروتکل کیوتو و توافق پاریس با تعهداتی در راستای کاهش تدریجی انتشار این گازها شکل گرفته است. به دلیل فقدان قواعد خاص در زمینه مسئولیت بینالمللی در این رژیم، حقوق عام مسئولیت بینالمللی بر هرگونه نقض تعهدات معاهده‌ای و جبران خسارت مربوطه قابلیت اعمال دارد. مسئله این است که آیا این حقوق عام از کارآم...
[ 5 ] - لولههای فرامرزی گاز و امنیت انرژی جمهوری اسلامی ایران
چکیده امروزه امنیت انرژی یکی از مسائل مهم برای همه دولتهاست. ایران به دلیل داشتن منابع عظیم گاز طبیعی و موقعیت ژئوپلیتیک خاص، از پتانسیل بالایی در حوزه تجارت بینالمللی گاز از طریق لوله های فرامرزی برخوردار است. هدف این مقاله، تبیین چالشهایی است که ایران برای تامین امنیت انرژی خود از طریق لولههای فرامرزی با آنها روبه روست. مسأله اساسی این است که مهمترین چالشهای ایران در ز...
[ 6 ] - حق بر ادارۀ مطلوب از منظر منشور حقوق بنیادین اتحادیۀ اروپا و منشور حقوق شهروندی ایران
ادارۀ مطلوب به‌عنوان یکی از شاخص‌های حاکمیت قانون در نهادهای اداری به‌دنبال حمایت از حقوق اشخاص در قبال دولت است. این حق در سطح بینالمللی برای اولین بار در منشور حقوق بنیادین اتحادیۀ اروپا تصریح و در رویۀ قضایی دیوان دادگستری اتحادیۀ اروپا تثبیت شده است. در نظام حقوقی ایران نیز اخیراً این حق در منشور حقوق شهروندی با عنوان ادارۀ شایسته تصریح شده است. قطعاً استفاده از تجارب و پیشرفت‌های هنجار اتحا...
[ 7 ] - حق بر توسعه به مثابۀ حقّی بشری در گسترۀ حقوق بینالملل انرژی
توسعه در حقوق بینالملل در دو بُعد اقتصادی و انسانی مطرح شده است. توسعۀ اقتصادی، توسعۀ دولت‌محور است که بر رشد اقتصادی و درآمد سرانه استوار است؛ در حالی که توسعۀ انسانی، براساس شاخص‌هایی همچون سطح آموزش، سطح بهداشت و سطح امید به زندگی تعریف می‌شود. دستیابی به توسعۀ پایدار مستلزم اتخاذ سیاست‌هایی است که هم‌زمان توسعۀ اقتصادی و توسعۀ انسانی را موجب شود. در چهارچوب حقوق انرژی، دولت‌های در حال توسعه...
[ 8 ] - حادثه هسته‌ای نیروگاه فوکوشیما: تعامل و تقابل حقوق بینالملل محیط زیست و حقوق بینالملل هسته‌ای
انرژی هسته‌ای امروزه جایگاه قابل توجهی در تامین انرژی در سطح بینالمللی دارد. با وجود این احتمال وقوع حوادث هسته‌ای به دلیل ناکارامدی سیستم ایمنی هسته‌ای و تاثیرات زیست محیطی منفی آن، یکی از چالشهای اساسی پیش روی توسعه انرژی هسته‌ای است. مساله اساسی این است که آیا حقوق بین الملل هسته ای با حقوق بین الملل محیط زیست در زمینه ایمنی هسته ای هم راستا است؟ بررسی مفاد اسناد بینالمللی موجود در حقوق ب...
[ 9 ] - مسئولیت بین المللی اقدامات داعش در عراق
داعش در سال 2013 حضور خود را در عراق رسماً اعلام کرد و در سال 2017 توسط دولت عراق سرکوب شد. در طول این مدت داعش اقدامات متعددی را در عراق صورت داد. مساله این است که آیا اقدامات داعش، به عنوان یک گروه شورشی شکست خورده، به دولت عراق منتسب می‌شود؟ مطالعه نشان می‌دهد اقدامات غیرحاکمیتی و جنایتکارانه داعش اصولاً به دولت عراق منتسب نمی‌شود. اما استثنائاً در صورت قصور دولت عراق در سرکوب و پیگرد داعش و یا...
[ 10 ] - تعارض میان حقوق بشر و شرط ثبات در حقوق سرمایه گذاری خارجی
یکی از مشوقهای دولت‌های سرمایه‌پذیر برای جذب سرمایهگذاری خارجی، گنجاندن شرط ثبات در موافقتنامهها و قراردادهای منعقده با سرمایهگذاران خارجی است. شروط ثبات در انواع سهگانه آن؛ انجمادی، موازنه اقتصادی و هیبرید، مؤید این تضمین است که قوانین جدید مصوب دولت بر سرمایهگذاری خارجی اعمال نخواهد شد و در صورت اعمال، خسارت وارده توسط دولت جبران خواهد شد. سؤال اساسی در این تحقیق این است که آیا درج شرط...
[ 11 ] - تأثیر مؤلفه‌های حقوق بشری بر سازمانهای بینالمللی انرژی با تأکید بر اوپک
روند توسعۀ تدریجی حقوق بینالملل به سمت تحقق حقوق بشر به نحوی است که قواعد آمرۀ حقوق بینالملل رفته‌رفته رنگ و بوی حقوق بشری می‌گیرد. با این تحول بزرگ، نقش سازمانهای بینالمللی همچون اوپک در امر توسعه و کاهش فقر درخور توجه است. از سویی، به جهت اینکه بهبود حقوق بشر محیط مناسبی برای توسعۀ اقتصادی را فراهم می‌کند، نقش اوپک در قامت یک سازمان اقتصادی نیز پررنگ‌تر می‌شود. مقالۀ پیش رو، با مفروضات با...
[ 12 ] - نظام حقوقی بین المللی حاکم بر لوله های فرامرزی نفت و گاز و ضرورت تکامل آن
امروزه نفت و گاز زیربنای توسعه بوده و دسترسی به آن دغدغه اصلی کلیه دولتهاست. تأمین و عرضه این منابع انرژی در بازارهای جهانی، مستلزم انتقال آن از دولت‌های تولیدکننده به دولت‌های مصرف‌کننده است که این فرایند به روش‌های مختلف ازجمله لولههای فرامرزی صورت می‌گیرد. سؤال اساسی این است که آیا نظام حقوقی منسجم و روشنی درزمینة لولههای فرامرزی نفت و گاز وجود دارد؟ علی‌رغم اهمیت فزاینده این لوله‌ها، ...
[ 13 ] - جایگاه حقوق بشر در آژانس بینالمللی انرژی اتمی
آژانس بینالمللی انرژی اتمی، کاربرد اتم را در راستای صلح، سلامت و سعادت بشر هدف‌گذاری کرده و دارای سه مأموریت در زمینۀ پادمان، ایمنی و علوم و فنون هسته‌ای است. در زمینۀ پادمان و ایمنی که از ماهیت سلبی برخوردارند، اگر از طرف آژانس تعللی رخ دهد، حقوقی همچون حق بر حیات، حق بر سلامتی و حق بر محیط زیست نقض می‌گردد. افزون بر آن‌که، در خصوص علم و فناوری و به خدمت گرفتن اتم برای صلح که از ماهیت ایجابی ...
نویسندگان همکار