سید فضل‌اله موسوی
استاد دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران
[ 1 ] - نظام حقوقی بین‌المللی حاکم بر منابع ژنتیکی انسانی و غیرانسانی
منابع ژنتیکی، جزئی از تنوع زیستی و ماده اولیه صنعت فناوری زیستی است. درعین‌حال، پیشرفت سریع و انکارناپذیر این فناوری با بهره‌گیری از ذخایر ژنی زیست‌کره، چالش‌های فرامرزی بسیاری را برای جامعه بین‌المللی به وجود آورده است که لزوماً با تدبیر به‌موقع حوزه‌های علوم مرتبط نظیر اخلاق، سیاست، اقتصاد و حقوق همراه نبوده است. این عدم همپایی بین سرعت پیشرفت علم و مدیریت آثار آن، به‌ویژه در نظام حقوق بین‌ال...
[ 2 ] - قواعد آمرۀ حقوق بین‌الملل؛ تکامل یا تحول در منابع حقوق بین‌الملل (با بررسی تطبیقی نظام‌های حقوقی ملی)
جامعۀ بین‌المللی با اقتباس از نظام‌های حقوقی ملی، برخی اصول و قواعد امری را در حقوق بین‌الملل مطرح ساخته است. در این رویکرد، بعضی هنجارها به‌عنوان ضامن ارزش‌ها، نظم عمومی و منافع حیاتی جامعه فراروی دولت‌ها قرار گرفتند که به حقوق الزامی یا قواعد آمرۀ حقوق بین‌الملل موسوم شدند. این قواعد برای پدیدار شدن فرایندی مختص به خود دارد که به‌نظر می‌رسد راهی جدا از منابع صوری کلاسیک حقوق بین‌الملل، یعنی م...
[ 3 ] - نظام همکاری با دیوان بین‌المللی کیفری در چارچوب قطعنامه‌های ارجاعی شورای امنیت (با نگاهی به وضعیت سودان و لیبی)
همکاری دول عضو و غیرعضو با دیوان بین‌المللی کیفری، از مهم‌ترین عوامل تحقق عدالت توسط این نهاد است. در صورت ارجاع وضعیت از سوی شورای امنیت، مبنای همکاری برای دول عضو، اساسنامه و برای دول غیرعضو، قطعنامه این شورا است. چنانچه قطعنامه شورا، متضمن تعهد اعضاء به همکاری باشد، در این صورت، هم اساسنامه و هم قطعنامه، منابع تعهد آفرین محسوب می‌شوند. مقاله حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که تعهد دولت‌های غ...
[ 4 ] - رویکردی نو در تحلیل حقوقی شروط زیست‌محیطی قراردادهای نفتی
حفاظت از محیط زیست یکی از ابعاد مهم توسعۀ پایدار است که در تمامی فعالیت‌های اقتصادی، به‌ویژه پروژه‌های نفتی باید مورد توجه قرار گیرد. شروط زیست‌محیطی قراردادهای نفتی با اینکه تا حدود زیادی متأثر از معیارهای همسان بین‌المللی است، در قراردادها و پروژه‌های مختلف جلوه‌های گوناگونی به خود می‌گیرد. ضوابط حاکم بر محیط زیست، طرح‌ها و برنامه‌هایی که پیمانکار ملزم به تبعیت از اجرای آن‌هاست، لوازم مدیریت ...
[ 5 ] - بررسی جایگاه خانواده در نظام بین‌المللی حقوق بشر
در عصر فراصنعتی، نهاد خانواده که اساس جوامع متمدن است، در سراشیبی نابودی قرار گرفته و حق بر زندگی خانوادگی به‌عنوان یکی از حق‌های بشر در معرض نقض جدی است.اهمیت موضوع خانواده موجب شد، نویسندگان در مقالۀ فرارو، جایگاه این حق در اسناد مختلف حقوق بشری را تبیین و مواجهۀ نظام بین‌المللی حقوق بشر با خانواده و تغییرات آن و اقدامات مرتبط را ارزیابی کنند.اگرچهتعدادی از این اسناد در زمرۀ مقررات قوام‌نایاف...
[ 6 ] - حفاظت از تنوع زیستی دریایی در مناطق خارج از حوزۀ صلاحیت ملی
تنوع زیستی، منبع حیات بشر بر روی کرة زمین و مشتمل بر گیاهان و حیوانات و دیگر ارگانیسم‌هایی است که در آب، زمین و هوا زیست می‌کنند و با هم ارتباط دارند. اقیانوس‌ها دربردارندة بیشترین تنوع زیستی در سطح زمین هستند. در عین حال که پیشرفت فناوری فرصت‌های بیشتری را برای بهره‌برداری از منابع طبیعی اقیانوس‌ها فراهم می‌کند، تهدیدات تنوع زیستی نیز افزایش می‌یابد. این در حالی است که بخش اعظم اقیانوس‌ها در م...
نویسندگان همکار