پریسا مهاجری
دکترای اقتصاد نفت و گاز دانشگاه علامه طباطبائی
[ 1 ] - برداشت‌های متفاوت از فرض تکنولوژی در محاسبه جدول داده ـ ستانده و اثر آن بر راهبرد سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز
جدول داده ـ ستانده متقارن در ایران توسط بانک مرکزی و مرکز آمار محاسبه می‌شود. بانک مرکزی به‌منظور جلوگیری از ظهور درایه منفی، پیچیدگی حذف آنها و همچنین برقراری تراز مجدد جدول، همواره از فرض تکنولوژی بخش طرفداری می‌کند. درحالی‌که مرکز آمار ایران، ابتدا از فرض تکنولوژی بخش طرفداری کرده، اما پس از آن، عبارت «عمدتاً فرض تکنولوژی کالا با انجام تعدیلاتی براساس فرض تکنولوژی مختلط» را مبنای محاسبه جدول ...
[ 2 ] - سنجش وابستگی بخشهای اقتصادی به واردات از بعد مبدأ، مقصد و سیاستی با استفاده از جدول داده - ستانده تک‌منطقه‌ای؛ مطالعه موردی استان مازندران
هدف اصلی این مقاله، سنجش وابستگی بخشهای اقتصادی استان مازندران به واردات واسطه‌ای از بعد مبدأ، مقصد و سیاستی است. بدین منظور، جدول داده - ستانده مازندران که با استفاده از روش CHARM و به‌کارگیری آمارهای مربوط به حسابهای ملی و منطقهای سال 1390 و جدول داده - ستانده ملی به‌هنگام شده، مبنای محاسبه میزان وابستگی به واردات (از سایر مناطق کشور و خارج از کشور) بخشهای اقتصادی مازندران قرار گرفته، و ی...
[ 3 ] - بررسی قابلیت پیشبینی تولید کل و بخشی درالگوهای داده-ستانده؛ با تأکید بر بخشهای بلوغ یافته
پیشبینی متغیرها یکی از وظایف اصلی و مهم علوم مختلف از جمله اقتصاد میباشد. به لحاظ روش‌شناسی، مطالعات خارجی انجام شده، در خصوص پیشبینی تولید از الگوهای داده- ستانده تقاضامحور لئونتیف (LDM)[1] و عرضه‌محور گش (GSM)[2] استفاده میگردد. در زمینه پیشبینی تولید بخشهای اقتصادی، توجه به ماهیت بخش‌ها از منظر بلوغ‌یافته[3] و کمتر بلوغ‌یافته[4] حائز اهمیت است. در این مقاله، پیشبینی تولید برای دو دوره...
[ 4 ] - سنجش آسیب‌پذیری بخشهای اقتصادی از محدودیت واردات؛ کاربردی از ماتریس حسابداری اجتماعی در شرایط متعارف و ویژه اقتصادی
آمارهای موجود نشان می‌دهد که متوسط سالانه واردات در 5 سال منتهی به 1393 حدود 70 میلیارد دلار بوده و مهم‌تر آنکه، نیازهای ارزی مربوط به این حجم از وادرات از محل سبد متنوعی از کالاهای صادراتی صورت نمی‌گیرد. بنابراین، این پرسش مهم مطرح می‌شود که آسیب‌پذیری هر یک از بخشهای اقتصادی از محدودیت واردات چقدر است؟ پاسخ به این پرسش مستلزم محاسبه ماتریس حسابداری اجتماعی بومی است که در آن واردات تفکیک شده ...
[ 5 ] - بررسی روابط قیمتی نفت خام در بازارهای اسپات و آتی‌ها بر اساس ریسک مبنا و ذخیره ی نفت خام با استفاده از مدل GARCH
The crude oil is both a commodity and a financial asset. As there are many factors affecting the crude oil spot and futures markets, the analysis of the relationship between major factors of these markets is complicated. The main objective of this paper is to investigate the relationship between the price of crude oil in spot and futures market and identify the effect of the crude oil inventory...
[ 6 ] - آزمون نظریه‌های حاکمیت شرکتی و مالیه شرکتی در بورس اوراق بهادار تهران مطالعه موردی شرکت‌های حوزه نفت، گاز و پتروشیمی
عوامل درون‌زا و برون‌زای متعددی بر عملکرد بنگاه‌ها تأثیرگذار است که ازجمله عوامل درون‌زا می‌توان به ساختار مالکیت و عملکرد مدیران در چارچوب حاکمیت شرکتی اشاره کرد. با توجه به آنکه بیش از 20 درصد تولید ناخالص داخلی کشور (بانک اطلاعات سریهای زمانی بانک مرکزی، 1395) و 27 درصد از ارزش بورس اوراق بهادار تهران (1396) به صنعت نفت، گاز و پتروشیمی وابسته است؛ لذا حاکمیت شرکتی در این صنعت بسیار با اه...
[ 7 ] - بررسی روابط قیمتی نفت خام در بازارهای اسپات و آتی‌ها بر اساس ریسک مبنا و ذخیره ی نفت خام با استفاده از مدل GARCH
از یک سو، ماهیت دوگانهی نفت خام به عنوان یک کالای فیزیکی و دارایی مالی و از سوی دیگر، وجود عوامل متعدد تأثیرگذار بر بازارهای اسپات و آتی‌های نفت خام موجب شده است که تحلیل روابط متغیرهای اصلی این بازارها پیچیده‌تر شود. هدف اصلی این مطالعه، بررسی روابط قیمت‌های نفت‌خام در بازارهای اسپات و آتی‌ها و اثرگذاری موجودی ذخایر و ریسک مبنای تعدیل شده بر اساس نرخ بهره بازارهای مالی بر تغییرات قیمت‌های م...
[ 8 ] - یک روش ترکیبی جدید FLQ-RAS برای محاسبه جدول داده ـ ستانده منطقهای؛ مطالعه موردی استان گیلان
در این مقاله نشان می‌دهیم که به‌کارگیری هر نوع روش سهم مکانی در حفظ تراز جدول داده ـ ستانده منطقهای نیاز به دو نوع پسماند دارد. برای برون‌رفت از این مسئله، روش ترکیبی جدید FLQ-RAS پیشنهاد می‌شود. این روش ضمن حفظ داده‌های رسمی منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در حسابهای منطقهای، فقط صادرات به‌عنوان پسماند در نظر گرفته می‌شود. جدول ملی و منطقهای (استان گیلان) سال 1381 و همچنین حسابهای منطقهای...
[ 9 ] - انتخاب مناسب‌ترین فرض اقتصادی در محاسبه جدول متقارن داده-ستانده محصول در محصول ایران بر اساس چهار مؤلفه مطلوب معرفی شده توسط جانسن و تن‌را
از زمانی‌که الگوی داده- ستانده مبتنی بر جداول عرضه و مصرف توسط سازمان ملل متحد در SNA سال 1968 معرفی گردید، بحث‌های جدی درباره انتخاب مناسب‌ترین فرض تکنولوژی برای محاسبه جدول داده- ستانده متقارن محصول در محصول مطرح شد. این مشاجره‌ها پیرامون دو فرض تکنولوژی متمرکز گردید؛ فرض تکنولوژی محصول و فرض تکنولوژی فعالیت. طبق فرض تکنولوژی محصول، هر یک از محصولات، ساختار نهاده‌ای منحصر به فردی دارد و این...
[ 10 ] - ارزیابی جایگاه بخش سلامت در اقتصاد ایران با استفاده از روش حذف فرضی جزئی
تردیدی نیست که ارتقای سطح رفاه اجتماعی، تأمین نیازهای افراد جامعه و دستیابی به سطوح بالای رشد اقتصادی از جمله اهداف اصلی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان است. مقارن بودن با سالی که در آن تدوین و تصویب برنامه ششم توسعه اقتصادی در دستور کار دولت و مجلس قرار دارد از یک سو و کمبود منابع مالی از سوی دیگر سبب شده است تا سیاست‌گذاران برای تحقق اهداف مذکور با موضوع شناسایی بخشهای کلیدی و سنجش اهمیت هر یک ا...
[ 11 ] - اثر تشریک اطلاعات بر نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی
در دنیای واقعی، مودیان مالیاتی اطلاعات خصوصی را در اختیار دارند که سازمان مالیاتی از آنها بی‌اطلاع بوده و یا آگاهی کافی و کاملی ندارد. همین موضوع سبب شکل‌گیری عدم تقارن اطلاعات می‌شود و اجرای عادلانه و کارآمد قانون مالیات‌ها را با مانع جدی مواجه می‌کند. عدم تقارن اطلاعات، این انگیزه را برای مودی فراهم می‌کند تا اطلاعات را تحریف و یا پنهان کند تا از منافع عدم پرداخت مالیات به حق بهره‌مند شود (پ...
[ 12 ] - محاسبه اریب ضرایب فزاینده تصادفی تولید از منظر تدوین کنندگان و تاثیر اندازه حجم نمونه بر آن
بروز خطا در فرآیند جمع‌آوری پایه‌های آماری و تدوین جداول داده-ستانده متقارن اجتناب‌ناپذیر است و همین موضوع سبب شده است تا تصادفی بودن آمارهای مندرج در جداول داده-ستانده، به عنوان یکی از مباحث اساسی در ادبیات اقتصاد داده-ستانده مطرح شود.پژوهشگران خارجی در مطالعات نظری اثبات کرده‌اند که اگر ماتریس ضرایب فنی، تصادفی باشد، ضرایب فزاینده تولید لئونتیفی دارای اریب مثبت خواهند بود. هر چند یافته‌های مط...
[ 13 ] - تأثیر انتخاب فروض مختلف تکنولوژی در محاسبه‌ی جداول متقارن داده- ستانده بر اریب ضرایب فزاینده‌ی تصادفی تولید
محاسبه‌ی جدول متقارن داده-ستانده متکی بر دو فرض است؛ فرض ساختار ثابت فروش محصول و فرض تکنولوژی محصول. فرض نخست، درایه‌های غیر منفی در جدول را تضمین می‌کند اما فاقد پایه نظری قابل قبول است، در حالی که فرض دوم، از پایه نظری قابل قبولی برخوردار است اما ظهور عناصر منفی اجتناب‌ناپذیر است و با استفاده از روش‌هایی باید این عناصر منفی را حذف نمود. سوأل اصلی این مطالعه آن است که آیا انتخاب فروض مختلف تک...
[ 14 ] - سنجش وابستگی واردات بخشهای اقتصادی در ایران از منظر مبدأ، مقصد و سیاستی در دوره 1390-1380
افزایش واردات واسطه‌ای در سطح کلان اقتصادی در طی سال‌های اخیر سبب شده است تا سنجش میزان وابستگی به واردات واسطه‌ای از بعد مبدأ، مقصد و سیاستی در این مقاله مورد بررسی قرار گیرد. لذا در این مقاله، جدول داده ـ ستانده متقارن سال 1380 و 1390 به قیمت‌های ثابت سال 1390 مبنای محاسبات قرار گرفته‌اند. یافته‌‌ها حاکی از آن است که نخست، بخشهای صنعت، کشاورزی و خدمات بیشترین وابستگی به واردات واسطه‌ای از بع...
[ 15 ] - قواعد مالی مناسب برای سیاستگذاری مالی در ایران
Unconformity with the financial rules, and the way in which the resources stemmed from oil export are introduced into government budget are two crucial issues which has been turned to be a sever impediment with respect to stabilization of financial policy. Majority of studies demonstrate the necessity for designing the fiscal rules to prevent the oversizing of government as well as to hinder t...
[ 16 ] - برآورد شکاف سیاستی و شکاف تمکین در نظام مالیات بر ارزش‌افزوده ایران و ضرورت استخراج چارچوب منطقی برای اعطای معافیت‌ها
اعطای معافیت‌ها در نظام مالیات بر ارزش‌افزوده، علاوه بر آنکه موجب افزایش هزینه‌های تمکین، افزایش هزینه‌های اجرایی، اختلال در انتخاب نهاده‌ها به نفع نهاده‌های واسطه‌ای وارداتی، ادغام عمودی فعالیت‌ها و تقویت انگیزه عرضه به خود می‌شود، از دست رفتن درآمدهای مالیاتی قابل‌ملاحظه‌ای را نیز در پی دارد. در این مقاله با استفاده از جدول داده-ستانده محصول در محصول (با ابعاد 156 در 156) و حسابهای ملی کشو...
[ 17 ] - بررسی عوامل مؤثر بر قدرت مالیاتستانی دولت در کشورهای در حال توسعه با تأکید بر تشریک اطلاعات مؤدیان
در حالی که متوسط نرخهای قانونی مالیات تفاوت معناداری بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ندارد، نسبت مالیات به GDP در اولی تقریباً دو برابر بیشتر از دومی است؟ حال چه عواملی این تفاوت شدید را توضیح میدهند و چرا قدرت مالیاتستانی تا این حد متمایز است؟ استدلال اساسی آن است که دسترسی سازمان مالیاتی به اطلاعات مؤدیان قدرت مالیاتستانی دولت را تحت تاثیر قرار خواهد داد البته پس از کنترل اثرات ترکی...
[ 18 ] - بررسی رفتار نوسانات بهره‌وری نیروی کار در چرخه‌های تجاری ایران
تغییرات بهره‌وری نیروی کار در طول چرخه‌های تجاری، یکی از مباحث مهم اقتصاد کلان است که در مطالعات اقتصادایران، توجه اندکی به آن صورت گرفته است. بنابراین، در این مقاله با استفاده از آمارهای فصلی دوره (4)1393-(1)1384، رفتار نوسانات بهره‌وری نیروی کار در چرخه‌های تجاری ایران در قالب یک مدل ARDL مورد بررسی قرار گرفته است. برای تخمین روابط، نوسانات و جزء روند با استفاده از فیل...
[ 19 ] - The Effect of Ownership on the Performance of the Banking System in Iran
the present study was to investigate the impact of ownership type on the performance of Iranian banks. To this end, the performance of the given banks was measured by three indices including return on equity, return on assets, and cost-to-operating income ratio. The bank assets, loan-to-deposit ratio, liquidity ratio, leverage ratio, operating profit margin ratio, and debt-to-asset ratio were a...
[ 20 ] - سنجش ظرفیت مالیات بر ارزش‌افزوده مناطق با استفاده از الگوی داده-ستانده چند منطقهای
در این مقاله، یکپارچگی افقی و عمودی ارزش‌افزوده و اثرات متقابل مناطق کشور بر ظرفیت مالیات بر ارزش‌افزوده با استفاده از یک جدول داده- ستانده چندمنطقه‌ای تهران، البرز و سایر مناطق برای سال 1393 محاسبه گردیده است. از یک سو بر اساس نظریه اقتصاد منطقهای، پیشبینی می‌شود که هرچه منطقه کوچک‌تر باشد، میل به واردات بیشتر و شاخص یکپارچگی عمودی بزرگتری داشته باشد و از سوی دیگر، طبق منطق نظام مالیات ب...
[ 21 ] - بررسی تاثیر توسعه مالی بر فرار مالیاتی در ایران
در این مقاله، الگویی برای شناسایی عوامل موثر بر فرار مالیاتی ایران با تاکید بر توسعه مالی طی دوره زمانی 1357 تا 1393 معرفی و برآورد شده است. جهت تخمین مدل از روش خود توضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL) استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که نخست رابطه بلندمدتی میان فرار مالیاتی با متغیرهای توضیحی (توسعه مالی، نرخ باسوادی، اندازه دولت و سهم ارزش افزوده بخش صنعت از <...
[ 22 ] - تأثیر تکانه‌های قیمتی نفت بر رشد اقتصادی و تورم کشورهای منتخب با تأکید بر تکانه‌های ناشی از ریسک سیاسی اوپک
در این پژوهش، تأثیر شوک‌های قیمت نفت بر متغیرهای مهم اقتصاد کشورهای اوپک با توجه به منشا این شوک‌ها مورد تحلیل قرار می‌گیرد. عوامل گوناگونی در ایجاد این شوک‌ها اثر گذارند اما شوک‌های امنیت ملی اوپک یکی از مهم‌ترین آنها است. در این پژوهش بر اهمیت شاخص امنیت ملی کشورهای اوپک در ایجاد شوک‌های نفتی تاکید شده، و بر این اساس، تأثیر شوک‌های امنیت ملی قیمت نفت و سایر شوک‌های نفتی (اعم از شوک عرضه نفت،...
[ 23 ] - An Analysis of Oil Prices Considering the Political Risk of OPEC
Oil price wild fluctuations impact the economies of developing countries as well as those of developed ones. Focusing on OPEC’s political risks as a proxy of precautionary demand, this study aims to disentangle oil price factors using an SVAR approach for 1994Q1 to 2016Q4. We disentangled oil price shocks into political risks, supplies, global demand for industrial goods and other oil price sho...
[ 24 ] - تحلیل کمی ابعاد فضایی بخشهای اقتصاد منطقهای با استفاده از روش ترکیبی EFLQ-RAS، مطالعه موردی: استان گیلان
ب بکارگیری هر نوع روش سهم مکانی در محاسبه جداول داده-ستانده منطقهای، منجر به تعدیل ناخواسته ارقام رسمی GDP و بردار ارزش افزوده بخشهای استان در حسابهای منطقهای میگردد. این نارسائی حتی در مورد روش تعمیم یافته FLQ (EFLQ) که نسبت به سایر روشهای پیشین، حساسیت بیشتری به ابعاد فضایی بخشهای منطقه دارد، نیز ظاهر می‌شود. برای غلبه بر این نارسائی، در این مقاله جدول داده-ستانده منطقهای است...
نویسندگان همکار
طیبه چمن 1