مهدی براتعلی پور
استادیار دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، گروه علوم سیاسی.
[ 1 ] - تکثرگرایی روندی و وفاق ملّی در جمهوری اسلامی ایران
آیا در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی می‌توان در ورای تضادها و کشمکشهای شدید فرهنگی ـ سیاسی به پیدایش نظم اخلاقی و توافق سیاسی پایدار امید داشت؟ این مقاله با تکیه بر الگوی تکثرگرای روندی نشان خواهد داد که پیش شرط برقراری توافقهای برتر و ارزشمندتر در سطح جامعه، باور و پایبندی همگان به اخلاق ارتباطی و اتکای کنش جمعی بر گونه‌ای از هنجارهای رفتاری است که با شرکت در گفتگوهای عقلانی قابل حصول است. این نوع...
[ 2 ] - واکاوی هویت مقاومت در جنبش‌های بازخیزش مذهبی در عصر جهانی‌شدن، مطالعۀ موردی، جنبش اخوان المسلمین
رویکرد نظام‌مند به جنبش‌ها، امر سیاسی جدیدی است که مستلزم گسترشِ مفهومی عمیق و همه‌جانبه از هویت است. جنبش‌ها نشان داده‌اند با تمایزگذاری بین خود و دیگران، مرزهای هویتی خود را ترسیم کرده و به اثبات هویت جمعی منحصر به فرد می‌پردازند (تاریخچه)، محوری که از دریچۀ تأثیر فنّاوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی جدید بر کاهش فاصله‌های مکانی و فضایی آن، به عنوان خصیصه بارز جهانی‌شدن، کمتر دیده شده است (پیشینه). ا...
[ 3 ] - الگوپردازی سیاست عدالت اجتماعی در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی؛ پاسخی به ناسازنمایی دو روایت هستی‌شناختی و هنجاری
در اندیشه‌ورزی دیرپای فلسفی و اجتماعی، آرمان عدالت‌خواهی همواره جایگاهی برجسته داشته است، (تاریخچه) اما این آرمان در هر دو روایت هستی‌شناختی و هنجاری با ناسازنمایی روبه‌رو است؛ (مسئله) گرهی که روشمند به چالش کشیده نشده است. (پیشینه) پرسش اصلی مقاله این است که انقلاب اسلامی به آرمان عدالت‌خواهی در دو روایت هستی‌شناختی و هنجاری چه پاسخی می‌دهد؟ (سؤال) الگوپردازی آرمان عدالت اجتماعی در انقلاب اسلا...
[ 4 ] - صلح دموکراتیک و چندگونگی فرهنگی مردمان
چکیده الگوی صلح دموکراتیک جان راولز با رسمیت بخشیدن به «مردمان» و تمایزگذاری بین جوامع «لیبرال دموکرات»، «پایگانی شریف»، «تحت فشار»، «دیکتاتوری‌های خیرخواه» و «دولت‌های قانون‌شکن» در عرصه بین‌المللی، عدالت جهانی را در راستای «معقولیت» در روابط بین کشورها به تصویر می‌کشد. این مفهوم از عدالت، بنیاد‌های اخلاقی جهان‌شمول را به نفع «اجماع همپوشان سیاسی» کنار می‌نهد. این الگو می‌کوشد این چندگونگی ر...
[ 5 ] - جمهوری خواهی کامیونتاریانیستی و سیاست حمایتی
جمهوری خواهی را می توان رویارویی با لیبرالیسم در تاکید بر خیرهای اجتماعی و غایات مشترک افراد جامعه، مشارکت سیاسی فعال شهروندان به مثابه عنصر اساسی در زندگی خوب و شناسایی متمایز از آزادی فراتر از آزادی منفی و عدم مداخله دولت در زندگی خصوصی دانست. در دو دهه پایانی سده بیستم، کاستی های لیبرالیسم نفع گرا و وظیفه گرا با اتکای بر احیای سنت جمهوری خواهی مورد انتقاد قرار گرفت. هم اکنون این سنت در پیوند...
[ 6 ] - گفتگوهای عقلانی و جهانشمولگرایی اخلاقی
این نوشتار ظرفیت گفتگوهای عقلانی را برای نیل به جهانشمولگرایی اخلاقی بررسی می کند در نگاه ایجابی، توانایی عقلانی مهمترین دلیل بر امکان دستیابی به هنجارها و حقوق اجتماعی - سیاسی مشترک تلقی می‌شود. نظریه گفتگوهای عقلانی با ایجاد فضای مناسب گفتمانی در ورای منافع خصوصی و دخالت قدرت دولتی، توافق بر بنیان‌های اخلاق اجتماعی را با اصلاح فرایندها و شیوههای حصول به آن جستوجو می کند. اما در نگاه س...
[ 7 ] - بنیان‌های اخلاقی عدالت اجتماعی؛ بررسی انتقادی دو روایت وظیفه‌شناختی سازندگرا و بازنمودی
این پژوهش در پاسخ به پرسش از ادعاهای دو روایت از وظیفه‌گرایی قاعده‌نگر، شامل سازندگرا و بازنمودی در باب بنیان‌های اخلاقی عدالت اجتماعی، این فرضیه را مطرح می‌کند که هر یک از این دو روایت، به استلزامات منطقی وظیفه‌شناسی حق‌گرای خود وفادار نمانده اند. روایت سازندگرا با پذیرش توافق‌گرایی قراردادی، ادعای بنیان‌گرایی خود را با چالش روبرو می‌سازد و با توجیه‌پذیرسازی نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی –آن...
[ 8 ] - کنش‌های هویتی در جنبش‌های اجتماعی جدید (مورد مطالعه؛ جنبش‌های اعتراضی در ایران و انگلستان)
امروزه ارتباط بین فضای اینترنتی و محیط جامعه بر اعتراض‌های محلی و ملی تاثیرگذار بوده و به دگردیسی گسترده‌ای در فرهنگ‌های رسمی منجر شده است. در این معنا، شبکه‌های اجتماعی ابزاری برای جنبش‌های اجتماعی دانسته می‌شوند که معترضان هویت خود را در آن معنا کرده یا بروز می‌دهند. این جنبش‌ها در غیاب دستاوردهای سیاسی ملموس، به حوزه فرهنگ عمومی دسترسی مناسبی پیدا می‌کنند تا بتو...
[ 9 ] - درآمدی بر سیاست هویتی در جمهوری اسلامی ایران
(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست) ساختارهای هویتی ایران از یک سو ویژگی های خاص تاریخی و فرهنگی ملیت ایرانی را در این نقطه ویژه جغرافیایی بازنمایی می کند. و از دگر سو، انتخاب آگاهانه یا تاثیرپذیری انفعالی از فرهنگ های دیگر را نشان می دهد. به واقع، در تاریخ طولانی ایران راز تفاوت دو حرکت متفاوت جوشش فرهنگی و ریزش اندوخته های تاریخی چیس...
[ 10 ] - صلح دموکراتیک و چندگونگی فرهنگی مردمان
چکیده الگوی صلح دموکراتیک جان راولز با رسمیت بخشیدن به «مردمان» و تمایزگذاری بین جوامع «لیبرال دموکرات»، «پایگانی شریف»، «تحت فشار»، «دیکتاتوری‌های خیرخواه» و «دولت‌های قانون‌شکن» در عرصه بین‌المللی، عدالت جهانی را در راستای «معقولیت» در روابط بین کشورها به تصویر می‌کشد. این مفهوم از عدالت، بنیاد‌های اخلاقی جهان‌شمول را به نفع «اجماع همپوشان سیاسی» کنار می‌نهد. این الگو می‌کوشد این چندگونگی ر...
[ 11 ] - الگوهای جامعه‌شناختی در ساخت هویتی ایران معاصر
ساختارهای هویتی ایران از یک سو ویژگی‌های خاص تاریخی و فرهنگی ملیت ایرانی را در این نقطه ویژه جغرافیایی بازنمایی می‌کند و از دگر سو، انتخاب آگاهانه یا تأثیرپذیری انفعالی از فرهنگ‌های دیگر را نشان می‌دهد. به واقع، در تاریخ طولانی ایران راز تفاوت دو حرکت متفاوت جوشش فرهنگی و ریزش اندوخته‌های تاریخی چیست؟ چرا در یک زمان، باروری و شکوفایی هویت ایرانی را شاهد هستیم و در زمان دیگر، جایگاه فرودست ...
نویسندگان همکار